Chuẩn bị bài Con cò
Kế hoạch
- Phần 1: Mở đầu: Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ khi còn nhỏ
- Phần 2: Phát triển: Hình ảnh con cò và lời ru của mẹ trên hành trình của con
- Phần 3: Kết luận: Suy ngẫm về ý nghĩa sâu sắc của lời ru và tình mẹ đối với mỗi con người.
Chuẩn bị bài
Câu 1 (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Hình ảnh con cò trong bài thơ trở thành biểu tượng cho tình mẹ bao la qua lời ru của mẹ. Lời ru ấy dần thấm vào tâm hồn con, như dòng suối ngọt ngào, như dòng sữa thơm. Con cò trở thành người bạn, người anh, người em, cò còn là biểu tượng cho người mẹ luôn đồng hành cùng con trên khắp nẻo đường.
Câu 2 (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Bài thơ được tác giả chia thành ba đoạn:
- Phần 1: Đoạn I: Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ thời thơ ấu
- Phần 2: Đoạn II : Hình ảnh con cò và lời ru của mẹ trên những chặng đường của con
- Phần 3: Đoạn III: Suy ngẫm về ý nghĩa lời ru và tình mẹ đối với mỗi con người.
Ý nghĩa biểu trưng của con cò đã phát triển: Con cò không chỉ hiện diện trong lời ru, mà còn là người bạn đồng hành, người tri kỉ, luôn dõi theo con trên những chặng đường của cuộc đời. Dù con đi đâu, tình cảm của mẹ vẫn ở bên con.
Câu 3 (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Trong đoạn đầu của bài thơ, tác giả đã sử dụng những câu ca dao sau:
- “Con cò bay lả bay la
Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng”
- “Con cò bay lả bay la
Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng”
- “Con cò đi lang thang về buổi tối
Đậu xuống cành mềm, cổ gắp cá sâu.”
Ông ơi! Vớt tôi lên nào,
Tôi có lòng nào, ông hãy xáo măng.
Có xáo thì xáo nước trong,
Đừng xáo nước đục, lòng cò con đau đớn.
- Từ những câu ca dao quen thuộc, tác giả đã tổng hợp, kết hợp, lựa chọn lấy tinh thần của ca dao để tạo ra biểu tượng mới, vừa quen vừa lạ, thể hiện chủ đề tổng quát mang tính triết lý cao.
Câu 4 (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
- Đó là một quy luật tình cảm bền vững và sâu sắc, thể hiện tình cảm yêu thương vô biên của người mẹ. Dù ở bất kỳ đâu, bên mẹ hay trên những con đường xa xôi, dù con còn bé nhỏ hay đã trưởng thành, thì con vẫn được mẹ dành trọn tình yêu, sự che chở. Dù con đi đâu, lòng mẹ vẫn luôn theo sát bên con.
- Câu cuối cùng trong thơ là một hình ảnh rất đẹp. Đôi cánh cò vỗ qua nôi như dáng mẹ nghiêng xuống chở che, truyền đạt những lời tha thiết từ trái tim mẹ. Hình ảnh con cò tần tảo, vất vả, hy sinh giống như tấm lòng yêu thương, che chở của người mẹ đã mang lại cho con cuộc đời.
Câu 5 (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Trong bài thơ này, tác giả sử dụng thể thơ tự do, nhịp điệu giọng điệu gần gũi với lời ru rất nhẹ nhàng, tình cảm và sâu lắng. Bài thơ cũng chứa đựng suy ngẫm và triết lí về cuộc đời, về lòng mẹ và ảnh hưởng của lời ru đối với cuộc sống con người.
Luyện tập
Câu 1 (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ | Con cò |
---|---|
- Lời ru xuất hiện đan xen với những đoạn thơ khác trong tác phẩm. - Lời ru thể hiện tình yêu thương của người mẹ dành cho con. Tình yêu này được chuyển hóa, đồng nhất với những tình cảm lớn lao, như tình đồng bào (mẹ thương bộ đội, mẹ thương làng đói), tình yêu quê hương đất nước (mẹ thương đất nước). - Lời ru thể hiện ước mơ của người mẹ về cuộc sống ấm no, hạnh phúc, tự do song song với nó là niềm tin vào cuộc kháng chiến của dân tộc sẽ toàn thắng. |
- Lời ru xuất hiện ở Đoạn I của bài thơ. - Lời ru là dáng hình của cội nguồn văn hóa dân gian (những lời ru truyền thống). Lời ru ấy còn nhằm khắc họa hình ảnh người mẹ tảo tần, vất vả để chăm lo cho con thơ. Những nỗi vất vả ấy mẹ âm thầm chịu đựng để con có được những giấc ngủ an lành, không phân vân. - Lời ru mang tinh thần nhân văn, nâng đỡ những tâm hồn trẻ thơ. |
Câu 2 (trang 49 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Điệp ngữ “dù”, “vẫn” như là lời khẳng định cho tình mẫu tử vững vàng, bền bỉ. Có gì vĩ đại hơn núi, sâu hơn biển, và rộng lớn bằng tình yêu thương của mẹ dành cho con. Dù ở trong hoàn cảnh nào, giàu có hay nghèo khó, người mẹ thành thị hay nông thôn, thì vẫn luôn yêu thương con hết mực. Dù khoảng cách địa lý xa hay gần, không gian ấy có chướng ngại gì hay con có thể đi xa mẹ, đến chân trời góc biển của đất nước, thì mẹ vẫn luôn theo sát con như một quy luật không thay đổi. Khi con trưởng thành, dù con trở thành người vĩ đại hay người bình thường, thì vẫn mãi là đứa con bé nhỏ mà mẹ dành trọn tình yêu.
Dù con lớn thế nào, vẫn mãi là con yêu của mẹ,
lòng mẹ sẽ luôn bên con suốt cuộc đời.
Tình mẹ vượt qua mọi ranh giới không gian và thử thách thời gian. Mẹ dành trọn cho con những yêu thương, với đôi tay âu yếm, lời ru êm đềm như hòa theo nhịp êm đềm của cái võng, và cả cuộc đời của mẹ.