Buzz
Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca của Thanh Thảo tả về cái chết của nhà thơ Lor-ca và tôn vinh những đóng góp nghệ thuật của ông.
Hownload.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 12: Đàn ghi ta của Lor-ca. Mời bạn đọc theo dõi chi tiết bên dưới.
Chuẩn bị bài Đàn ghi ta của Lor-ca - Mẫu 1
Hướng dẫn soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca chi tiết
I. Tác giả
- Thanh Thảo, tên khai sinh là Hồ Thành Công, sinh năm 1946.
- Quê quán: huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.
- Ông đã tốt nghiệp khoa Ngữ Văn, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.
- Tiếp theo, Thanh Thảo tham gia hoạt động chiến đấu chống Mĩ cứu nước tại miền Nam.
- Sau năm 1975, ông chuyển sang công tác văn nghệ.
- Năm 2001, Thanh Thảo được vinh danh bằng Giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật.
- Một số tác phẩm tiêu biểu: Những người đến biển (trường ca - 1977), Dấu chân trên cỏ trảng (thơ - 1978), Những đợt sóng mặt trời (trường ca - 1981), Khối hình vuông ruby (thơ - 1985)...
II. Tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca được xuất bản trong tập Khối hình vuông ruby (thơ - 1985).
2. Thể loại thơ
Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca được viết dưới hình thức tự do.
3. Cấu trúc
Bao gồm 4 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “trên yên ngựa mỏi mòn”: hình ảnh của Lor-ca, một con người tự do, là một nghệ sĩ cách tân.
- Phần 2. Tiếp theo đến “máu chảy”: Lor-ca bị hạ sát và niềm đau lòng về sự cách tân nghệ thuật của ông vẫn còn dang dở.
- Phần 3. Tiếp theo đến “long lanh trong đáy giếng”: sự thương cảm với Lor-ca và những nỗ lực cách tân nghệ thuật của ông vẫn còn dang dở.
- Phần 4. Phần còn lại: nhìn nhận về cuộc giải thoát và sự giã từ của Lor-ca.
III. Hiểu - Đọc văn bản
1. Lor-ca, nghệ sĩ tự do, cảm thấy cô đơn trong khát vọng cách mạng nghệ thuật
- “âm thanh của tiếng đàn bọt nước”: biểu tượng hình ảnh, sử dụng kỹ thuật tu từ để chuyển đổi cảm giác âm thanh thành hình ảnh mà bạn có thể nhìn thấy. Điều này thể hiện sự sáng tạo mong manh, tạm bợ nhưng vẫn sống mãi.
- “Bộ áo choàng màu đỏ rực rỡ”: hình ảnh thực tế, biểu tượng của cuộc chiến đấu quyết liệt, nơi nghệ sĩ đối mặt với sự tàn bạo và khắc nghiệt của thế giới.
- Trên hành trình tìm tự do và sáng tạo, người nghệ sĩ thường phải đi một mình: lang thang, miền độc đáo, chiếc yên ngựa mòn, vầng trăng lung linh...
- “Li-la li-la li-la”: nghệ thuật tạo ra âm nhạc, kỹ thuật thu âm của tiếng đàn
=> Vẻ đẹp của Lor-ca, một người nghệ sĩ luôn mong muốn cách mạng trong nghệ thuật.
2. Cái chết oan khuất của Lor-ca
- Sự đối lập được thể hiện qua: “tiếng đàn hát nghêu ngao - áo choàng đỏ bê bết”, tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa khao khát tự do và sự áp bức của thế lực phát xít.
- Nghệ thuật ám chỉ:
- Âm nhạc của cây đàn ghi ta nâu: màu sắc của đất, có thể là màu sắc của cây ghi ta; nhưng cũng có thể là màu sắc của đôi mắt của cô gái di-gan sống trên thảo nguyên.
- âm nhạc của ghi ta lá xanh biết mấy: tượng trưng cho sức mạnh và sự kiên cường
- âm nhạc của ghi ta vụn vỡ trong bọt nước: sự mong manh, dễ vỡ
- áo choàng đỏ đầy máu: gợi nhớ về cái chết của Lor-ca
- “âm nhạc của ghi ta hòa quyện cùng tiếng máu chảy”: âm nhạc trở thành một sinh thể sống động, bị phá hủy để rồi tan vỡ, chảy thành từng dòng máu.
=> Hệ thống hình ảnh không chỉ thể hiện sự thực mà còn mang tính biểu tượng, ẩn dụ, giúp tác giả diễn đạt cái chết bi thảm của Lor-ca
3. Niềm thương xót và suy tư về cuộc giải thoát, giã từ của Lor-ca
a. Niềm thương xót
- “âm nhạc”: biểu tượng cho nghệ thuật của Lor-ca, tình yêu con người và tình yêu tự do mà ông dành trọn cuộc đời theo đuổi
- “không ai chôn chất âm nhạc”: thương xót cho cái chết của một thiên tài, cho con đường cách tân nghệ thuật của ông vẫn dang dở và không ai tiếp tục.
- So sánh “âm nhạc tựa như cỏ mọc hoang”: sức sống mãnh liệt, cái đẹp không thể bị hủy hoại.
- Hình ảnh so sánh, tượng trưng:
- Làn nước mắt: đầy cảm thông, uất hận trước sự ra đi của người nghệ sĩ thiên tài.
- Vầng trăng: biểu tượng cho vẻ đẹp, cho nghệ thuật của Lor-ca.
=> Cấu trúc gián đoạn, thể hiện sự xót thương, tôn trọng, và niềm tin của tác giả vào sự bất tử của Lor-ca.
b. Suy tư về cuộc sống và sự giải thoát của Lor-ca
- Nghệ thuật đối lập chỉ sự ngắn ngủi, số phận nhỏ bé của con người trước cuộc sống vô tận: đường chỉ tay đã đứt – dòng sông rộng vô cùng
- Hành động:
- Ném lá bùa vào vào xoáy nước
- Ném trái tim vào cõi lặng im
=> Đây là sự từ bỏ và giải thoát, cũng như là một quyết định.
- Giai điệu “Li-la li-la li-la”: tiếng đàn ghi ta bất tử nhưng đau buồn của người nghệ sĩ đã khuất, có thể là vòng hoa tử đinh hương viếng linh hồn Lor-ca.
Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca một cách súc tích
I. Đáp lại câu hỏi
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể tự do, xây dựng cấu trúc trên dòng cảm xúc mãnh liệt về cái chết bi thảm của Lor-ca. Để hiểu rõ hơn cảm xúc chính, hãy chú ý đến sức mạnh gợi lên trong từng hình ảnh: tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt…
- những tiếng đàn bọt nước: biểu tượng, sử dụng lối tu từ để chuyển đổi cảm giác âm thanh thành hình ảnh thị giác. Tạo ra sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, nhưng lại vô cùng sống động.
- áo choàng đỏ gắt: hình ảnh thực tế, biểu tượng của cuộc chiến đấu quyết liệt, nơi nghệ sĩ đương đầu với sự tàn bạo và khắc nghiệt.
- yên ngựa mỏi mòn, vầng trăng chếnh choáng: Trên con đường tìm kiếm tự do và sự mới mẻ, nghệ sĩ luôn phải đi qua những nỗi cô đơn, trải qua những khó khăn một mình.
- áo choàng đỏ gắt: đề cập đến cái chết của Lor-ca
- tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy: tiếng đàn như một sinh vật sống, bị hủy hoại để rồi tan thành từng dòng máu.
- “Ném lá bùa vào vào xoáy nước, Ném trái tim vào cõi lặng im: sự từ bỏ và tự do, cũng là một quyết định.
Câu 2. Hãy chia sẻ cảm xúc của anh chị sau khi đọc đoạn thơ:
không ai chôn chặt tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Đoạn thơ đã lộ ra sự thương tiếc về Lor-ca:
- “âm nhạc”: ẩn dụ cho nghệ thuật của Lor-ca, tình yêu con người và tình yêu tự do mà ông theo đuổi suốt đời
- “không ai chôn chặt âm nhạc”: biểu hiện sự tiếc thương về cái chết của một thiên tài và con đường nghệ thuật chưa hoàn thành không có ai tiếp nối.
- So sánh “âm nhạc như cỏ mọc hoang”: sức mạnh sống mãnh liệt, cái đẹp không thể bị phá hủy.
- Hình ảnh so sánh, tượng trưng:
- Giọt nước mắt: đầy cảm thông, uất hận trước cái chết của người nghệ sĩ thiên tài.
- Vầng trăng: biểu tượng cho cái đẹp, cho nghệ thuật của Lor-ca.
=> Cấu trúc gián đoạn, thể hiện sự xót thương, trân trọng, niềm tin của tác giả vào sự bất tử của Lor-ca.
Câu 3. Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ gì?
- Tiếng đàn là biểu tượng cho đất nước Tây Ban Nha cùng với hình ảnh áo choàng đỏ. Tiếng đàn ghi-ta góp phần khẳng định và ca ngợi vẻ đẹp nổi bật của con người và đất nước Tây Ban Nha
- Tiếng đàn liên kết với hình ảnh Lor-ca, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn và cuộc đời của người nghệ sĩ
- Tiếng đàn là biểu tượng của sự bất tử của nghệ sĩ chân chính, của nghệ thuật chân chính (tiếng đàn như cỏ mọc hoang).
=> Tiếng ghi ta là ẩn dụ, hay nói đúng hơn, là bài ca về cuộc đời, số phận và cái chết của Lor-ca. Cuộc đời của con người ấy giống như tiếng đàn ghi ta với âm thanh trong trẻo làm xúc động lòng người.
II. Bài tập
Cảm nhận của anh chị về hình ảnh của Lor-ca được thể hiện qua bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca.
Gợi ý:
a. Lor-ca, nhà nghệ sĩ tự do, lẻ loi
- “những âm thanh của đàn bọt nước”: những dự cảm u ám về sự mong manh, ngắn ngủi của số phận bất hạnh của nhà nghệ sĩ.
- “Áo choàng đỏ gắt của Tây Ban Nha”: cuộc chiến đấu giữa nhà nghệ sĩ tài năng và bọn phát xít độc tài.
- “lang thang với vầng trăng chếnh choáng/trên yên ngựa mỏi mòn trên miền đơn độc”: Lor-ca như một anh hùng tự do, nhưng cô đơn trên con đường đấu tranh cho sự cách mạng nghệ thuật, cho dân chủ.
b. Lor-ca và sự kết thúc oan khuất
- Lor-ca, tràn đầy sức sống, yêu cuộc sống, tỏa sáng như ngọn lửa, ca tụng tự do trên vùng đất Tây Ban Nha của mình.
- Cái chết thương tâm, bi thảm đột ngột ập đến với nhà văn, anh hùng ấy. Cả quê hương “Tây Ban Nha” chìm trong sự đau đớn, tiếc nuối trước cái chết của ông, của nghệ thuật chân chính.
- Dù đối mặt với tử thần, Lor-ca vẫn kiên cường, say mê trong miền cách mạng nghệ thuật, “bước đi như một kẻ mơ mộng”.
c. Lor-ca, hình tượng nghệ sĩ bất tử cùng nghệ thuật chân chính
- “tiếng đàn ghi ta nâu/bầu trời cô gái ấy”: màu nâu gợi nhớ về vỏ đàn, về mảnh đất mẹ, về màu mắt, mái tóc, làn da của người yêu. Đó là nguồn cảm hứng trong nghệ thuật của Lor-ca (vì tình yêu quê hương, vì tình yêu, và vì chính nghệ thuật).
- “âm thanh của đàn ghi ta lá xanh”: nghệ thuật của Lor-ca liên quan đến tuổi trẻ, sức sống mãnh liệt.
- “âm thanh của đàn ghi ta tròn bọt nước vỡ tan” “âm thanh của đàn ghi ta ròng ròng/máu chảy”: biểu tượng cho sự mong manh của nghệ thuật, cho cái chết của người nghệ sĩ.
- Số phận của nghệ thuật Lor-ca sau khi ông mất:
“Không ai chôn ... mọc hoang”: hành trình cách tân nghệ thuật của Lor-ca không còn ai tiếp tục, do đó nghệ thuật trở nên hoang vu.
Mặt khác, dù Lor-ca đã ra đi nhưng nghệ thuật vẫn sống mãi, tồn tại qua thời gian với sức mạnh bất diệt như cỏ hoang.
- “giọt nước mắt” biểu hiện sự tiếc thương, “vầng trăng” là biểu tượng niềm tin nghệ thuật, dù ở nơi tối tăm sâu thẳm nhưng tâm hồn trong sáng của người nghệ sĩ vẫn chiếu sáng cho thế hệ sau.
- Lor-ca đã qua đời, “đường chỉ tay đã đứt”, chàng rời bỏ cuộc sống hữu hạn để tiến vào thế giới vô hạn bằng “chiếc ghi ta”, biểu tượng của nghệ thuật.
- “ném lá bùa”, “ném trái tim”: hành động giải thoát của Lor-ca sau khi qua đời. Người nghệ sĩ chân chính nhận thức rằng cái chết của mình là để nghệ thuật được tái sinh mạnh mẽ, để thế hệ sau tiếp tục cách tân. (Liên kết mở rộng: ý thức của Lor-ca cũng thể hiện qua lời đề từ trong bài thơ “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”: đó là sự gắn bó của Lor-ca với nghệ thuật, đồng thời là thông điệp muốn thế hệ sau vượt qua giới hạn nghệ thuật của mình).
- Giai điệu “Li-la li-la li-la”: tiếng ghi ta bất tử sử dụng bởi người nghệ sĩ đã qua đời, có thể là vòng hoa tử đinh hương viếng linh hồn Lor-ca.
Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca - Mẫu 2
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Bài thơ được viết theo dạng tự do, xây dựng cấu trúc cảm xúc dựa trên những hình ảnh sâu sắc về sự chết bi thảm của Lor-ca. Để hiểu rõ hơn về tình cảm chính, hãy lắng nghe và tìm sự kết nối tưởng tượng trong các hình ảnh như tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt…
- “những tiếng đàn bọt nước”: biểu hiện sự chuyển đổi cảm xúc, âm thanh được trải nghiệm thông qua thị giác, gợi ra sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, tan vỡ đột ngột nhưng sinh sôi không ngừng.
- “áo choàng đỏ gắt”: đưa ta về với cuộc chiến đấu gay gắt, nghệ sĩ đang đương đầu với những thế lực tàn bạo, nặng nề.
- “yên ngựa mỏi mòn”: hình ảnh của nghệ sĩ cô đơn, kiệt sức
- “vầng trăng chếnh choáng”: hình ảnh của nghệ sĩ tự do, tự tại.
- “áo choàng bê bết đỏ”: kỷ niệm về sự ra đi của Lor-ca
- “tiếng ghi ta nâu”: tình yêu dành cho những con đường, những mảnh đất ở Tây Ban Nha.
- “tiếng ghi ta lá xanh”: tình yêu cuộc sống mãnh liệt.
- “tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan”: Lor-ca bị sát hại, nghệ thuật cũng bị dang dở.
- “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy”: tiếng đàn như một sinh thể có hồn, bị phá hủy để rồi tan vỡ, chảy thành dòng máu.
- “Ném lá bùa vào vào xoáy nước”, “Ném trái tim vào cõi lặng im”: sự từ bỏ và giải thoát, cũng là một sự lựa chọn.
Câu 2. Xin chia sẻ cảm nhận của anh/chị sau khi đọc đoạn thơ:
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Khổ thơ đã giúp người đọc hiểu được niềm xót thương của tác giả. Lor-ca đã hy sinh và “không ai chôn cất tiếng đàn” có nghĩa là con đường cách tân nghệ thuật của ông còn giang dở không có ai tiếp nối. Hình ảnh so sánh “tiếng đàn như cỏ mọc hoang” gợi ra sức sống mãnh liệt của nghệ thuật, là lời khẳng định rằng cái đẹp không thể bị hủy diệt. Nhà thơ cảm thông, phẫn uất trước cái chết của người nghệ sĩ thiên tài.
Câu 3. Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ gì?
- “Tiếng đàn”: biểu tượng cho đất nước Tây Ba Nha, ca ngợi vẻ đẹp nổi bật của con người và đất nước Tây Ba Nha.
- “Tiếng đàn” gắn liền cuộc đời của Lor-ca, biểu tượng cho vẻ đẹp tâm hồn của người nghệ sĩ.
- “Tiếng đàn” còn tượng trưng cho sự bất tử của người nghệ sĩ chân chính, của nghệ thuật chân chính.
II. Thực hành
Cảm nhận của các bạn về hình ảnh của Lor-ca trong bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca.
Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca - Mẫu 3
(1) Khởi đầu
Giới thiệu về tác giả Thanh Thảo và bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca.
(2) Phần chính
a. Lor-ca, nghệ sĩ tự do, đơn độc với mong muốn cách tân nghệ thuật
- “những tiếng đàn bọt nước” là hình ảnh tượng trưng, sử dụng biện pháp tu từ chuyển đổi cảm giác âm thanh được cảm nhận bằng thị giác, gợi sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, tan vỡ đột ngột nhưng sinh sôi bất tận.
- “Áo choàng đỏ gắt” là hình ảnh thực, tượng trưng thể hiện đấu trường quyết liệt, nơi người nghệ sĩ đang đương đầu với những thế lực tàn bạo, hà khắc
- Trên con đường đấu tranh cho tự do và sự mới mẻ, nghệ sĩ luôn phải hành trình cô đơn, đơn độc: lang thang, miền đơn độc, yên ngựa mỏi mòn, vầng trăng chếnh choáng…
- “li la li la li la”: nghệ thuật sưởi ấm, kết hợp âm nhạc của tiếng đàn
=> Vẻ đẹp của Lor-ca, một nghệ sĩ luôn mong muốn sự cách tân trong nghệ thuật.
b. Cái chết đầy oan khuất của Lor-ca
- Hình ảnh đối lập: “hát nghêu ngao - áo choàng bê bết đỏ”, biểu tượng cho sự đối lập giữa khát vọng tự do của người nghệ sĩ với những thế lực phát xít tàn bạo.
- Nghệ thuật ẩn dụ:
- Tiếng đàn ghi ta màu nâu: biểu tượng cho sự gắn kết với đất đai, có thể là màu của cây đàn ghi ta hoặc màu của đôi mắt của một cô gái trẻ sống trên thảo nguyên.
- tiếng ghi ta lá xanh biết mấy: tượng trưng cho sức sống kiên cường, mãnh liệt
- tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan: biểu hiện cho sự mong manh, dễ vỡ
- áo choàng bê bết đỏ: đề cập đến sự chấm dứt của Lor-ca
- “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy”: tiếng đàn như một sinh vật sống, bị hủy hoại và tan rã, chảy thành dòng máu.
=> Hệ thống hình ảnh không chỉ mô tả hiện thực mà còn mang ý nghĩa biểu tượng, ẩn dụ, từ đó tác giả thể hiện cái chết đau lòng của Lor-ca
c. Sự thương xót Lor-ca và suy tư về sự giải thoát, sự từ bỏ của Lor-ca
* Sự thương xót Lor-ca
- “tiếng đàn”: ẩn dụ cho nghệ thuật của Lor-ca, tình yêu con người và tình yêu tự do mà ông theo đuổi suốt đời
- “không ai chôn chất tiếng đàn”: Đau lòng vì sự mất mát của một thiên tài, cho con đường cách tân nghệ thuật vẫn dang dở không ai tiếp tục.
- So sánh “tiếng đàn như cỏ mọc hoang”: Sức sống mãnh liệt, cái đẹp không thể bị phá hủy.
- Hình ảnh so sánh, tượng trưng:
- Giọt nước mắt: Sự cảm thông, sự uất hận trước cái chết của người nghệ sĩ thiên tài.
- Vầng trăng: Biểu tượng cho cái đẹp, cho nghệ thuật của Lor-ca.
=> Cấu trúc tách biệt, thể hiện sự thương tiếc, sự tôn trọng, niềm tin vào sự bất tử của Lor-ca.
* Suy nghĩ về cuộc đời và khám phá bí ẩn của Lor-ca
- Nghệ thuật đối lập chỉ sự nhỏ bé, số phận nhỏ nhoi của con người trước cuộc sống vô tận: đường chỉ dẫn đã bị gãy – dòng sông vô cùng rộng lớn.
- Hành động:
- Ném bùa lá vào trong xoáy nước
- Ném trái tim vào cõi yên bình im lặng
=> Đó là sự từ bỏ và giải thoát, cũng là một sự lựa chọn.
Âm nhạc từ cây đàn ghi-ta mang theo hồn của nghệ sĩ, như những bông hoa hương thơm viếng tưởng niệm tinh thần của Lor-ca.
(3). Kết thúc
Tóm tắt giá trị văn học và nghệ thuật quý báu của bài thơ 'Đàn ghi-ta' của Lor-ca.
