Chuẩn bị bài học Trí dũng song toàn trang 25 SGK Tiếng Việt 5 tập 2

Bài đọc

Trí dũng song toàn

Mùa đông năm 1637, thám hoa Giang Văn Minh được vua Lê Thần Tông cử đi sứ Trung Quốc. Chờ rất lâu nhưng vẫn không được vua nhà Minh tiếp kiến, ông vờ khóc lóc rất thảm thiết. Vua liền hạ chỉ mời ông đến để tìm hiểu chuyện.

Thám hoa vừa khóc vừa than rằng:

- Hôm nay là ngày giỗ tổ của thần, nhưng thần không có mặt ở nhà để cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên!

Vua Minh phán:

-Không ai phải cúng giỗ người đã mất từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật không hợp lý!

Giang Văn Minh nghe vậy, bèn nói:

- Vậy, tướng Liễu Thăng đã mất mấy trăm năm, sao hàng năm nhà vua vẫn bắt nước tôi gửi lễ vật sang cúng giỗ?

Biết đã bị bắt nạt bởi mưu sứ thần, vua Minh vẫn phải nói:

- Từ nay trở đi, nước ngươi không cần phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.

- Cỏ rêu cũng mọc trên cột đồng đến lúc này.

Biết họ tự hào nhắc tới việc Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng, Giang Văn Minh kiên quyết đáp lại:

- Sông Bạch Đằng còn đọng máu thuở nào.

Thấy sứ thần Việt Nam dám đối đầu với mọi thử thách qua ba thời kỳ Nam Hán, Tống và Nguyên thất bại trên sông Bạch Đằng, vua Minh tức giận, sai người giết ông.

Thi hài Giang Văn Minh được đưa về nước. Vua Lê Thần Tông đến tận linh cữu ông, khóc rằng:

- Sứ thần không làm ẩn mình trước mệnh lệnh của vua, xứng đáng là anh hùng của mọi thời đại.

Điếu văn của vua Lê còn có câu: “Ai cũng sống, sống như ông, đúng là một cuộc sống. Ai cũng chết, chết như ông, đúng là một cái chết’’

Theo ĐINH XUÂN LÂM – TRƯƠNG HỮU QUỲNH và TRUNG LƯU

- Trí dũng song toàn: Kỹ năng mưu trí và sự dũng cảm

- Thám hoa: Người đỗ thứ ba (sau trạng nguyên, bảng nhãn) trong kỳ thi Đình được tổ chức sau kỳ thi tiến sĩ thời xưa.

- Giang Văn Minh (1573 – 1638) : đại thần thời triều Lê.

- Liễu Thăng: tướng nhà Minh, năm 1427 bị quân Lam Sơn giết ở ải Chi Lăng (nay thuộc tỉnh Lạng Sơn)

- Đồng trụ: cây cột đồng truyền thuyết do Mã Viện, tướng nhà Hán, dựng ở biên giới sau khi dẹp cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng.

Bố cục

Bài đọc có thể chia thành 4 phần:

Phần 1: Từ đầu đến mời ông đến để tìm hiểu chuyện

Phần 2: Từ Thám hoa vừa khóc đến cúng giỗ Liễu Thăng

Phần 3: Từ Không ai phải cúng giỗ đến sai người giết ông

Phần 4: Phần còn lại

Câu hỏi 1

Sứ thần Giang Văn Minh làm như thế nào để vua nhà Minh hủy bỏ lệ 'góp giỗ Liễu Thăng' ?

Phương pháp giải:

Đọc từ đoạn văn đầu tiên 'Mùa đông năm...' đến '... cúng giỗ Liễu Thăng.'

Lời giải chi tiết:

Để vua nhà Minh hủy bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng, sứ thần Giang Văn Minh lấy việc cúng giỗ tổ tiên 5 đời để vua Minh tự thấy sự không hợp lý của quy định này đồng thời cũng phải ra lệnh bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng.

Câu 2

Nhắc lại cuộc trao đổi giữa ông Giang Văn Minh và đại thần nhà Minh.

Phương pháp giải:

Đọc từ đoạn văn 'Lần khác...' đến '...ám hại ông.' và tập trung vào phần đối đáp của hai nhân vật.

Lời giải chi tiết:

- Đại thần nhà Minh đưa ra lời đối đáp: “Cỏ rêu vẫn mọc trên cột đồng đến giờ” một cách kiêu căng nhắc lại việc Mã Viện đã đàn áp cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng.

- Giang Văn Minh đã phản đối mạnh mẽ ngay lập tức: “Sông Bạch Đằng xưa kia còn còn máu” nhằm gợi lại kỷ niệm về việc quân của ba triều đại Nam Hán, Tống và Nguyên thất bại trên sông Bạch Đằng để chống lại.

Câu 3

Vì sao vua nhà Minh sai người hại ông Giang Văn Minh ?

Phương pháp giải:

Tại sao ông Giang Văn Minh đã khiến cho vua và các quan thần nhà Minh mất mặt?

Lời giải chi tiết:

Vua nhà Minh sai người hại ông Giang Văn Minh vì ông đã làm cho vua và triều thần nhà Minh cảm thấy bị sỉ nhục vì những hành động của mình.

Câu 4

Vì sao có thể nói ông Giang Văn Minh là người trí dũng song toàn ?

Phương pháp giải:

Người có trí dũng song toàn là người có cả trí tuệ và dũng cảm. Con hãy nhớ lại trong câu chuyện, ông Giang Văn Minh thể hiện trí tuệ ở điểm nào, và ông thể hiện dũng cảm ở điểm nào?

Lời giải chi tiết:

Có thể nói ông Giang Văn Minh là người trí dũng song toàn vì ông vừa thông minh vừa can đảm. Trong triều đình nhà Minh, Giang Văn Minh sử dụng trí tuệ của mình để bắt vua nhà Minh phải bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng cho Việt Nam, từ đó giữ vững thể diện và danh dự của quốc gia; ông cũng dũng cảm đối mặt với các quan thần nhà Minh một cách mạnh mẽ, không chấp nhận sự bắt nạt.

Nội dung