Buzz
Trong quá trình viết một bài văn, việc sử dụng trích dẫn lời nói hoặc ý kiến có thể làm cho bài viết trở nên sống động hơn. Bài học về Cách trích dẫn trực tiếp và gián tiếp, trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, sẽ hướng dẫn học sinh cách sử dụng trích dẫn đó.
Dưới đây là tài liệu Soạn văn 9: Cách trích dẫn trực tiếp và gián tiếp. Mời bạn tham khảo chi tiết nội dung dưới đây.
Chuẩn bị bài học về Cách trích dẫn trực tiếp và gián tiếp - Mẫu 1
I. Cách trích dẫn trực tiếp
Đọc đoạn trích trong sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi:
1. Trong đoạn trích a, phần được in đậm là lời của nhân vật. Nó được phân cách với phần trước bằng dấu hai chấm và nằm trong ngoặc kép.
2. Trong đoạn trích b, phần in đậm là suy nghĩ của nhân vật. Nó được phân cách với phần trước bằng dấu hai chấm và đặt trong ngoặc kép.
3.
- Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa phần in đậm và phần trước đó.
- Hai phần đó sẽ được phân cách bằng dấu gạch ngang (-).
II. Cách trích dẫn gián tiếp
Đọc đoạn trích trong sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi:
1. Trong đoạn trích a, phần in đậm là lời của nhân vật. Nó không được phân cách với phần trước bằng dấu gì.
2. Trong đoạn trích b, phần in đậm là suy nghĩ của nhân vật. Nó không được phân cách với phần trước bằng dấu gì.
=> Tóm tắt: Có hai cách trích dẫn lời nói hoặc ý nghĩ của một người hoặc nhân vật:
- Trích dẫn trực tiếp, nghĩa là lặp lại chính xác lời nói hoặc ý nghĩ của người hoặc nhân vật, lời trích dẫn trực tiếp thường được đặt trong dấu ngoặc kép.
- Trích dẫn gián tiếp, nghĩa là tái hiện lời nói hoặc ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có một số điều chỉnh phù hợp, lời trích dẫn gián tiếp không được đặt trong dấu ngoặc kép.
III. Thực hành
Câu 1. Tìm lời trích dẫn trong các đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lão Hạc của tác giả Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hoặc ý nghĩ được trích dẫn, là trích dẫn trực tiếp hay trích dẫn gián tiếp.
a.
- Trích dẫn: “A! Ông già này quá tồi tệ! Tôi đã chăm sóc ông như vậy mà ông lại đối xử với tôi như thế này à?”
- Đây là ý nghĩ được trích dẫn.
- Lời trực tiếp, trích dẫn nguyên văn.
b.
- Trích dẫn: “Cái vườn là của con tôi… Lúc đó, mọi thứ vẫn rẻ lắm”.
- Đây là ý nghĩ được trích dẫn.
- Lời trực tiếp, trích dẫn nguyên văn.
Câu 2. Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
Gợi ý:
a.
- Lời trích dẫn trực tiếp:
Trong báo cáo Chính trị tại Đại học đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói rằng: “Chúng ta cần ghi nhớ công lao của các vị anh hùng, bởi vì các vị ấy là biểu tượng của một dân tộc anh hùng”. Thực tế, suốt hàng ngàn năm lịch sử, đất nước và dân tộc ta đã phải đối mặt với nhiều kẻ thù ngoại xâm. Nếu không có những vị anh hùng đã dẫn dắt nhân dân trong cuộc chiến chống lại kẻ thù, thì đất nước ta không thể đạt được hòa bình ngày nay. Sống không nên là quên lãng quá khứ, nhưng cũng không nên phủ nhận quá khứ.
- Lời trích dẫn gián tiếp:
Trong báo cáo Chính trị tại Đại học đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh cần phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng, vì các vị ấy là biểu tượng của một dân tộc anh hùng. Thực tế, suốt hàng ngàn năm lịch sử, đất nước và dân tộc ta đã phải đối mặt với nhiều kẻ thù ngoại xâm. Nếu không có những vị anh hùng đã dẫn dắt nhân dân trong cuộc chiến chống lại kẻ thù, thì đất nước ta không thể đạt được hòa bình ngày nay. Sống không nên là quên lãng quá khứ, nhưng cũng không nên phủ nhận quá khứ.
b.
- Trích dẫn trực tiếp:
Trong việc phân tích Đức tính giản dị của Bác Hồ, Phạm Văn Đồng đã nhận xét: “Bác Hồ thể hiện sự giản dị không chỉ trong cuộc sống hàng ngày, trong giao tiếp với mọi người, mà còn trong phong cách, cách hành xử, và cả trong lời nói cũng như bài viết, với mong muốn làm cho nhân dân hiểu, nhớ và áp dụng. Dù là lời nói hay bài viết, Bác luôn cố gắng trả lời các câu hỏi: Đối tượng là ai? Mục đích là gì? Nội dung là gì? Và phương thức thực hiện như thế nào? Chính vì vậy, khi đọc các tác phẩm của Bác, người đọc dễ dàng hiểu được ý nghĩa mà Bác muốn truyền đạt.
- Trích dẫn gián tiếp:
Hồ Chủ Tịch không chỉ thể hiện sự giản dị trong đời sống cá nhân và trong quan hệ với mọi người, mà Người cũng giản dị trong lời nói và bài viết, với mong muốn làm cho nhân dân hiểu, nhớ và áp dụng. Dù là lời nói hay bài viết, Bác luôn cố gắng trả lời các câu hỏi: Đối tượng là ai? Mục đích là gì? Nội dung là gì? Và phương thức thực hiện như thế nào? Chính vì vậy, khi đọc các tác phẩm của Bác, người đọc dễ dàng hiểu được ý nghĩa mà Bác muốn truyền đạt.
c.
- Trích dẫn trực tiếp:
Trong bài viết “Tiếng Việt, biểu hiện kiêu hùng của dân tộc”, Đặng Thai Mai đã phát biểu: “Người Việt Nam ngày nay có lẽ cảm thấy tự hào với ngôn ngữ của họ”. Tiếng Việt không chỉ là một ngôn ngữ đẹp mà còn là một ngôn ngữ tuyệt vời. Tiếng Việt có âm điệu hài hòa, thanh thoát và phong phú trong cách sắp xếp câu. Không chỉ thế, từ vựng và ngữ pháp tiếng Việt cũng ngày càng hoàn thiện và phát triển. Và sức sống của tiếng Việt dường như vĩnh cửu với thời gian.
- Trích dẫn gián tiếp:
Đặng Thai Mai đã khẳng định rằng người Việt Nam có thể tự hào về ngôn ngữ của mình. Tiếng Việt không chỉ là một ngôn ngữ đẹp mà còn là một ngôn ngữ tuyệt vời. Tiếng Việt có âm điệu hài hòa, thanh thoát và phong phú trong cách sắp xếp câu. Không chỉ thế, từ vựng và ngữ pháp tiếng Việt cũng ngày càng hoàn thiện và phát triển. Và sức sống của tiếng Việt dường như vĩnh cửu với thời gian.
Câu 3. Thuật lại lời của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau theo cách gián tiếp:
“… Vũ Nương nhân đó cũng gửi một bông hoa vàng và nhờ nói thay với Trương Sinh rằng nếu vẫn còn chút tình xưa nghĩa cũ thì hãy tổ chức một đàn giải oan bên bờ sông, đốt cây đèn thần xuống nước sẽ thấy nàng trở về.”
Soạn bài Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp - Mẫu 2
I. Luyện tập
Câu 1. Tìm lời trích dẫn trong các đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được trích dẫn, là lời trực tiếp hay lời gián tiếp.
a.
- Lời trích: “Ôi! Lão già khó tính quá! Tôi đã ăn ở với lão như vậy mà lão lại xử đối với tôi như thế này à?”
- Đây là suy nghĩ được trích dẫn.
- Lời trực tiếp, trích dẫn nguyên văn.
b.
- Trích dẫn: “Khu vườn này là của con ta... Hồi ấy, mọi thứ đều rất rẻ”.
- Đây là suy nghĩ được trích dẫn.
- Lời trực tiếp, trích dẫn nguyên văn.
Câu 2. Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
Gợi ý:
a.
- Trích dẫn trực tiếp:
Trong báo cáo Chính trị tại Đại học đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”. Lịch sử Việt Nam đã phải đối mặt với nhiều giặc ngoại xâm. Nếu không có những vị anh hùng đứng lên lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống lại kẻ thù, thì đất nước ta hôm nay đã không được hưởng nền hòa bình. Sống không phải là ngủ quên trong quá khứ, nhưng sống cũng không được phủ nhận quá khứ.
- Trích dẫn gián tiếp:
Trong báo cáo Chính trị tại Đại học đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dặn dò chúng ta cần ghi nhớ công lao của các vị anh hùng, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. Lịch sử Việt Nam đã phải đối mặt với nhiều giặc ngoại xâm. Nếu không có những vị anh hùng đứng lên lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống lại kẻ thù, thì đất nước ta hôm nay đã không được hưởng nền hòa bình. Sống không phải là ngủ quên trong quá khứ, nhưng sống cũng không được phủ nhận quá khứ.
b.
- Trích dẫn trực tiếp:
Trong tác phẩm “Đức tính giản dị của Bác Hồ”, Phạm Văn Đồng đã viết: “ Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”. Dù là lời nói hay bài viết, Bác luôn quan tâm trả lời câu hỏi: Cho ai? Để làm gì? Nội dung gì? Như thế nào? Chính vì vậy, khi đọc các tác phẩm của Bác, người đọc sẽ dễ dàng hiểu được ý nghĩa mà Bác muốn diễn đạt.
- Trích dẫn gián tiếp:
Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nhận xét rằng Hồ Chủ Tịch không chỉ giản dị trong đời sống hay trong quan hệ với mọi người. Mà người còn giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được. Dù là lời nói hay bài viết, Bác luôn quan tâm trả lời câu hỏi: Cho ai? Để làm gì? Nội dung gì? Như thế nào? Chính vì vậy, khi đọc các tác phẩm của Bác, người đọc sẽ dễ dàng hiểu được ý nghĩa mà Bác muốn diễn đạt.
c.
- Trích dẫn trực tiếp:
Trong tác phẩm “Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của dân tộc”, Đặng Thai Mai đã nhận xét: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”. Tiếng Việt không chỉ là một thứ tiếng đẹp mà còn là một thứ tiếng hay. Tiếng Việt là một thứ tiếng hài hòa về mặt âm hưởng, thanh điệu và uyển chuyển trong cách đặt câu. Không chỉ vậy, từ ngữ và ngữ pháp tiếng Việt cũng đã dần hoàn thiện và phát triển hơn. Và sức sống của tiếng Việt dường như tồn tại bất diệt với thời gian.
- Trích dẫn gián tiếp:
Đặng Thai Mai cho rằng người Việt Nam có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào về tiếng nói của mình. Tiếng Việt không chỉ là một thứ tiếng đẹp mà còn là một thứ tiếng hay. Tiếng Việt là một thứ tiếng hài hòa về mặt âm hưởng, thanh điệu và uyển chuyển trong cách đặt câu. Không chỉ vậy, từ ngữ và ngữ pháp tiếng Việt cũng đã dần hoàn thiện và phát triển hơn. Và sức sống của tiếng Việt dường như tồn tại bất diệt với thời gian.
Câu 3. Hãy diễn đạt lại lời của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau theo cách gián tiếp.
Vũ Nương nhờ người đó gửi một chiếc hoa vàng và nói giúp Trương Sinh nếu còn chút tình xưa nghĩa cũ thì hãy lập một đàn giải oan ở bên sông, đốt cây đèn thần xuống nước sẽ thấy nàng trở về.
II. Bài tập ôn luyện
Chuyển câu sau sang lời dẫn gián tiếp.
Trong tác phẩm về Phong cách của Hồ Chí Minh, Lê Anh Trà đã viết: “ Tôi dám khẳng định không có một vị lãnh tụ, một vị tổng thống hay một vị vua hiền nào ngày trước lại sống đến mức giản dị và tiết chế như vậy”.
Gợi ý:
Theo Lê Anh Trà, không có một nhà lãnh đạo, một tổng thống, hoặc một vị vua nào trong quá khứ sống đến mức giản dị và tiết chế như Hồ Chủ tịch.
