Buzz
Chuẩn bị bài học về Làng (trích)
Cấu trúc
- Phần 1: Từ đầu ... không lẫn lộn: Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo quân Pháp
- Phần 2: Tiếp ... đôi phần: Cuộc sống của ông Hai sau khi nghe tin làng theo quân
- Phần 3: Còn lại: Niềm vui, tự hào khi tin làng chợ Dầu theo quân được sửa đổi
Tóm lược
Câu chuyện kể về ông Hai sống ở làng Chợ Dầu. Vì cuộc sống gia đình và sự kháng chiến, ông phải rời bỏ làng. Mỗi tối, ông thường đến nhà bác Thứ để kể chuyện về làng để giảm bớt nỗi nhớ. Hằng ngày, ông đến phòng Thông tin để cập nhật tin tức về làng. Một ngày nọ, khi nhận được tin làng bị chiếm đóng bởi quân giặc, ông rất sốc, cảm thấy xấu hổ và đau buồn. Trong mấy ngày sau đó, ông sống trong tuyệt vọng và đau khổ, chia sẻ nỗi lòng với con út để giảm bớt nỗi buồn. Rồi một ngày, khi nhận được tin tức cải chính, ông rất vui sướng. Mặc dù nhà bị đốt cháy nhưng ông vẫn hạnh phúc khi chia sẻ và kể lại về làng như xưa.
Chuẩn bị bài học
Câu 1 (trang 174 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Đó là tình huống ông Hai ngẫu nhiên nghe được tin rằng người dân làng chợ Dầu đã trở thành tay phản quốc, theo phe Pháp, phản lại cuộc kháng chiến, phản lại chủ tịch Hồ Chí Minh
Câu 2 (trang 174 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Biểu hiện tâm trạng của ông Hai khi biết tin làng chợ Dầu bị chiếm đóng bởi quân giặc
- Khi tình cờ nghe những người tị nạn nói về tin làng chợ Dầu bị chiếm đóng: “Giong cụ ông lão nghẹn ngào lại.... điệu bộ đau khổ”
- Khi nghe những người tị nạn đưa ra minh chứng cụ thể: Ông lạc quan sang chuyện khác, cười nhạt nhẽo. Ông gục đầu và đi, tránh né vì cảm thấy xấu hổ và tổn thương
- Nhìn con chơi ngoài sân rất tự do: Ông nghĩ về sự khinh bỉ và coi thường mọi người dành cho những đứa trẻ của làng đã phản bội. Ông trách móc họ vì đã đầu hàng, bán nước
- Khi nói chuyện với bà Hai: Ông Hai tỏ ra bực tức và đau đớn, cố gắng kìm nén, ông chỉ trách mắng bà mà không biết nguyên nhân, thở dài và lo lắng đến nỗi tay chân run rẩy, nín thở, im lặng, không động đậy..
- Vài ngày sau đó: Ông không dám rời khỏi nhà, không dám đi đâu, chỉ lén lút nghe người khác nói chuyện
- Khi bị chủ nhà từ chối ở: Ông Hai thể hiện quan điểm “Làng yêu thương làng nhưng đã quay lưng thì phải trả thù”
- Khi biết tin làng chợ Dầu theo giặc bị sửa đổi: Ông vui mừng và hào hứng, ông không tiếc nhà bị cháy, ông đi khoe với mọi người. Tối đó ông đến nhà bác Thứ để kể lại về làng của mình.
Ông Hai cảm thấy đau đớn và buồn bã về tin làng theo giặc vì trong lòng ông luôn tồn tại niềm tin mãnh liệt vào lòng yêu nước của làng ông. Tin tức đó giống như một sự phản bội, phản bội niềm tin của ông vào cuộc cách mạng, vào Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông trung thành với cách mạng, với Chủ tịch Hồ, do đó, làng theo giặc trở thành kẻ thù của ông, mặc dù đó là nơi ông yêu quý và gắn bó.
Câu 3 (trang 174 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Ông Hai trò chuyện như vậy với đứa con nhỏ thực chất là để an ủi lòng mình, để thể hiện tâm trạng của mình
- Qua đó ta thấy tình yêu của ông Hai dành cho làng, cho quê hương, cho đất nước sâu sắc. Tấm lòng trung thành với cuộc chiến với Chủ tịch Hồ của ông Hai. Ông yêu làng, nhưng ông càng yêu cách mạng.
Câu 4 (trang 174 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Kỹ thuật mô tả tâm lý được thể hiện rất cụ thể, có sự phát triển, diễn biến qua suy nghĩ, hành động, thái độ của nhân vật. Tác giả đặt nhân vật vào những tình huống bất ngờ một cách hợp lý không chỉ tạo ra sự căng thẳng cho câu chuyện mà còn giúp làm rõ những nỗi đau, sự phân tâm của nhân vật. Nhân vật ông Hai không chỉ thật và giản dị mà còn sống động và phức tạp.
Huấn luyện
Câu 1 (trang 174 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Nghe tin làng chợ Dầu theo giặc, ông Hai cảm thấy đau đớn và tủi hổ không thể tả. Tác giả đã miêu tả một cách rất chi tiết diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin tức khủng khiếp đó. Khi nghe đột ngột từ người phụ nữ tị nạn, ông Hai bàng hoàng đến mức như đứng im như không thở. 'Cổ họng ông cứ tắc lại, da mặt ông trở nên tê liệt, ông im lặng đi như thể không thể hít thở được'. 'Ông cảm thấy ngờ vực, cố gắng không tin vào điều đó. Nhưng những người tị nạn đã nói rõ quá nên ông không thể không tin'. Từ lúc đó, ông Hai luôn sống trong sự ám ảnh và đau khổ với cảm giác bản thân là kẻ phản bội. Nghe tiếng chửi mắng đồng bào là Việt gian, ông chỉ biết cúi gằm mặt đi.
Về đến nhà, ông Hai nằm ngửa trên giường, đau lòng khi nhìn đàn con. 'nước mắt ông lão rơi không ngừng'. 'Chúng nó cũng là trẻ con làng Chợ Dầu ư? Chúng cũng bị mọi người xa lánh, khinh rẻ ư?' Ông tức giận và trách móc những người trong làng đã phản bội. Đau lòng, ông Hai thương con, thương dân làng Chợ Dầu, thương bản thân mình vì bị gán mác là dân làng Việt gian.
Trong những ngày tiếp theo, ông Hai không dám rời khỏi nhà, chỉ lặng lẽ ở trong nhà, lắng nghe những tin tức bên ngoài. Ông sống trong sự lo lắng, xấu hổ và nhục nhã. Mỗi khi nghe đến Tây, Việt gian, cam-nhông, ông lại 'thoát ra một góc nhà để trốn tránh'.
Câu 2 (trang 174 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Các tác phẩm về tình cảm quê hương, đất nước: Tre Việt Nam - Nguyễn Duy, Quê hương - Giang Nam.
- Đặc trưng của truyện ngắn Làng: tình cảm quê hương, đất nước được thể hiện qua sự gắn bó mật thiết với nhau, hoà nhập, đoàn kết với nhau, tình cảm này được nhấn mạnh trong bối cảnh cụ thể là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc.
