Buzz
Chuẩn bị bài Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
Chuẩn bị bài Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi, Ngắn 1
Bài 1 (trang 152 Sách Giáo Khoa Tiếng Việt lớp 4): Phân tích cách hỏi và đáp để hiểu rõ mối quan hệ và tính cách của từng nhân vật.
Đáp án:
Phân tích cách hỏi và đáp để nhận biết mối quan hệ và tính cách của mỗi nhân vật:
a. Quan hệ giữa Lu-i Pa-xtơ và thầy Rơ-nê được thể hiện qua đối thoại thầy trò.
- Thầy Rơ-nê tâm sự với Lu-i một cách ấm áp, thể hiện sự quan tâm sâu sắc đối với học trò.
- Lu-i trả lời câu hỏi của thầy một cách lễ phép, chứng tỏ sự ngoan ngoãn và tôn trọng đối với thầy giáo.
b. I-u-ra và sĩ quan phát xít duy trì mối quan hệ thù địch; sĩ quan xâm lược cướp nước, còn chú bé yêu nước bị chúng bắt giữ.
- Tên sĩ quan phát xít sử dụng ngôn ngữ thô tục khi gọi chú bé là 'thằng nhóc', 'mày', thể hiện sự xấc xược và hạch dịch.
- I-u-ra đáp trả một cách súc tích, bày tỏ lòng căm ghét và khinh bỉ đối với bọn xâm lược cướp nước.
Câu 2 (trang 153 SGK Tiếng Việt 4): So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Câu hỏi của các bạn nhỏ hỏi ông cụ rất phù hợp hơn. Vì sao?
Trả lời:
Các câu hỏi mà các bạn nhỏ đặt cho ông cụ rất thích hợp, vì chúng thể hiện sự kính trọng và lễ phép đối với người lớn tuổi.
Trên đây là phần Soạn bài Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi, bài tiếp theo. Các em hãy chuẩn bị để trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa, cùng tham gia Tập làm văn: Quan sát vật thể và phần Soạn bài Kéo co, tập đọc để nâng cao kỹ năng tiếng Việt lớp 4.
Soạn bài Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi, Phần 2
I. Đánh giá
1. Tìm câu hỏi trong bài thơ dưới đây. Những từ ngữ nào trong câu hỏi thể hiện thái độ lễ phép của người con?
- Mẹ ơi, con đã tròn mấy tuổi ạ?
- Con đang ở độ tuổi của chòm sao Ngựa ạ.
Chòm sao Ngựa luôn năng động và không chịu nổi sự yên bình.
- Tuổi của con đang là thời kỳ tràn đầy năng lượng, luôn mong muốn khám phá và tiến lên ạ.
XUÂN QUỲNH
Chấm điểm:
Trong khổ thơ nổi tiếng của Xuân Quỳnh, câu hỏi xuất hiện như sau:
- Mẹ ơi, con đã bước sang tuổi mấy ạ?
Những từ ngữ lịch sự thường là lời gọi như: Mẹ ơi
2. Em quan tâm đến sở thích của mọi người trong ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt những câu hỏi sáng tạo sau:
a) Với cô giáo hoặc thầy giáo em
b) Với bạn em
Trả lời:
Đặt những câu hỏi sáng tạo sau:
a. Với cô giáo (thầy giáo):
- Thưa thầy, thầy thích mặc áo khoác màu nào ạ?
- Thưa thầy, thầy ưa chuộng trang phục màu gì ạ?
- Thưa thầy, thầy mê mẩn giọng ca của Quang Dũng không ạ?
- Thưa thầy, thầy có hứng thú với bài thơ Duyên của Xuân Diệu không ạ?
b. Với bạn em:
- Bạn thường mặc trang phục áo sơ mi trắng kết hợp với quần tây màu xanh đậm không?
- Bạn thích tham gia trò chơi điện tử không?
- Bạn có hứng thú với hoạt động chọi dế không?
3. Theo em, để duy trì sự lịch sự, cần tránh đặt những câu hỏi có nội dung như thế nào ?
Trả lời:
Để duy trì tinh thần lịch sự, hạn chế đặt những câu hỏi tò mò có thể làm phiền lòng và xâm phạm quyền riêng tư của người khác.
II. THỰC HÀNH
1. Quan hệ và tính cách của mỗi nhân vật được thể hiện ra sao trong các đoạn đối thoại dưới đây ?
a) Ông bố dẫn theo đứa con nhỏ bước vào phòng gặp thầy giáo, bày tỏ mong muốn học. Thầy Rơ-nê, mặc dù đã già, tóc bạc pha xám, làn da nhăn nheo nhưng vẫn giữ được vẻ nhanh nhẹn. Thầy mở lời hỏi:
- Em tên là gì ạ ?
Ông Giô-dép nhìn con với ánh mắt khích lệ, bảo con nên trả lời.
- Thưa thầy, em là Lu-i Pa-xtơ ạ.
- Cậu đã quyết định đi học chưa hay vẫn thích chơi trò ?
- Thưa thầy, em muốn đi học ạ.
Theo ĐỨC HOÀI
b) Trong một tình huống, l-u-ra gặp tên sĩ quan thuộc phe phát xít. Tên sĩ quan tò mò hỏi:
- Anh chàng nhỏ này tên gì vậy ?
- Tên mình là l-u-ra
- Mày là thành viên của đội à ?
- Đúng vậy ạ.
- Tại sao mày không đeo khăn quàng vậy ?
- Bởi vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít.
Trả lời:
Cách thể hiện của họ khi hỏi và trả lời thể hiện mối quan hệ và tính cách của từng nhân vật:
a. Trong mối quan hệ giữa Lu-i Pa-xtơ và thầy Rơ-nê, có sự gắn bó mạnh mẽ giữa thầy và trò.
- Thầy Rơ-nê quan tâm và hỏi Lu-i với sự ấm áp và quan trọng, thể hiện tình cảm sâu sắc của thầy dành cho học trò.
- Lu-i trả lời câu hỏi của thầy với sự lễ phép, thể hiện tôn trọng và biết ơn, cho thấy tính cách lương thiện và kính trọng đối với thầy giáo.
b. Mối quan hệ giữa I-u-ra và tên sĩ quan phát xít là mối quan hệ thù địch, khi tên sĩ quan phát xít xâm lược và cướp đất nước, trong khi chú bé yêu nước bị chúng bắt giữ.
- Tên sĩ quan phát xít lăng nhăng khi gọi chú bé là 'thằng nhóc' và 'mày', thể hiện sự xấc xược và hỗn xược của hắn.
- I-u-ra trả lời một cách ngắn gọn, nhưng đầy căm ghét, khiến cho sự căm phẫn của chú bé đối với bọn xâm lược càng rõ nét.
2. So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Câu hỏi của các bạn nhỏ về cụ già có vẻ thích hợp hơn. Vì sao?
Sau một buổi dạo chơi vui vẻ, đám trẻ chợt thấy một cụ già ngồi ven đường, trông mệt mỏi và buồn bã. Một em hỏi về chuyện của cụ, thể hiện sự quan tâm và thấu hiểu đối với người lớn tuổi.
Đám trẻ nhí nhảnh nói xôi :
- Có lẽ cụ không khỏe ạ ?
- Hay là cụ đã mất một điều gì đó quan trọng ?
- Thôi, chúng ta hãy hỏi cụ xem đi !
Các em đến gặp ông cụ, lễ phép hỏi :
- Thưa cụ, cháu con có thể hỗ trợ điều gì cho cụ ạ ?
Trả lời:
So sánh các câu hỏi trong đoạn văn đã cho:
Câu hỏi mà các bạn nhỏ đặt cho cụ già:
- Xin chân thành hỏi cụ, cháu có thể giúp gì được không ạ? là câu hỏi thể hiện sự tôn trọng, lòng nhân ái và sẵn lòng hỗ trợ người lớn tuổi của các bạn.
Những câu hỏi mà các bạn tự đặt cho nhau, nếu áp dụng cho cụ già:
- Thưa cụ, có chuyện gì đã xảy ra với cụ ạ?
- Thưa cụ, liệu có chuyện gì cụ cần giúp đỡ không ạ?
- Thưa cụ, có điều gì cụ cảm thấy cần chia sẻ với cháu không ạ? thì mới thực sự thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến tình hình của cụ.
