Buzz
Dưới đây là Mytour giới thiệu tài liệu Soạn văn 9: Ôn tập phần Tập làm văn, mời các bạn đọc tham khảo.
Chuẩn bị bài Ôn tập phần Tập làm văn
Hướng dẫn chuẩn bị bài:
Bài 1. Trong phần Tập làm văn của Ngữ văn 9, tập một, có những chủ đề chính nào? Điều gì là quan trọng và cần được chú ý?
- Các chủ đề chính trong phần Tập làm văn lớp 9: Văn thuyết minh và Văn tự sự.
- Điều cần chú ý:
- Cách sử dụng một số kỹ thuật văn học trong văn thuyết minh.
- Cách sử dụng yếu tố mô tả, diễn đạt trong văn tự sự.
Bài 2. Vị trí, vai trò và ảnh hưởng của các kỹ thuật văn học và yếu tố mô tả trong văn thuyết minh như thế nào? Hãy đưa ra một ví dụ cụ thể.
* Tác dụng:
- Để làm cho văn bản thuyết minh sống động, hấp dẫn, người viết thường sử dụng một số kỹ thuật văn học như kể chuyện, tự thuật, đối thoại ẩn dụ, nhân hóa hoặc các hình thức diễn đạt phức tạp.
- Các kỹ thuật văn học này cần được áp dụng một cách phù hợp, giúp làm nổi bật đặc điểm của đối tượng thuyết minh và thu hút sự quan tâm của người đọc.
* Ví dụ: Trong văn bản thuyết minh về con chó, người viết có thể sử dụng yếu tố mô tả để phác họa ngoại hình của con vật (dáng vẻ, kích thước…)
- Trong việc thuyết minh, việc mô tả và tái hiện được ưa chuộng hơn với tính khách quan và khoa học.
- Trái lại, khi viết về bản thân, cá nhân thường tỏ ra chủ quan và ưa thích sử dụng các kỹ thuật nghệ thuật.
Câu 4. Trong tập sách Ngữ văn lớp 9, văn tự sự nêu bật những gì? Vai trò và tác dụng của việc miêu tả nội tâm và thảo luận như thế nào trong văn tự sự? Hãy đưa ra một ví dụ về đoạn văn tự sự có chứa yếu tố miêu tả nội tâm; một ví dụ về đoạn văn tự sự có yếu tố thảo luận; và một ví dụ về đoạn văn tự sự kết hợp cả miêu tả nội tâm và thảo luận. (Có thể lấy từ các tác phẩm văn học đã học, đã đọc hoặc từ bài văn tham khảo của bạn hoặc của bạn)
- Nội dung về văn tự sự thường bao gồm miêu tả nội tâm và thảo luận.
- Vai trò và tác dụng của yếu tố miêu tả nội tâm trong văn tự sự là gì?
- Miêu tả nội tâm trong văn tự sự là cách tái hiện những suy nghĩ, cảm xúc và biến động tinh thần của nhân vật. Đây là một kỹ thuật quan trọng để phát triển nhân vật, giúp họ trở nên sống động hơn.
- Việc miêu tả nội tâm có thể được thực hiện trực tiếp thông qua việc diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc và tình cảm của nhân vật, hoặc có thể được thực hiện gián tiếp thông qua việc mô tả biểu hiện của nhân vật như gương mặt, cử chỉ, trang phục...
- Ví dụ: Một đoạn văn kể lại cảnh Mã Giám Sinh đến mua Kiều.
Gần nhà Kiều, có một mụ mối đưa người viễn khách vào vấn danh. Khi hỏi tên, họ biết đó là Mã Giám Sinh, quê ở huyện Lâm Thanh, tuổi đã qua bốn mươi. Nhìn bề ngoài, Mã Giám Sinh ăn mặc trang trọng, lịch lãm nhưng thực chất lại thô lỗ. Không mất nhiều thời gian, Mã Giám Sinh đã bộc lộ bản chất của một kẻ buôn bán khi không ngừng giục Kiều đến thăm, thử tài hát. Kiều vô cùng đau khổ, thương xót khi phải chịu đựng cảnh này. Mỗi bước đi, cô đều rơi lệ vì sự nhục nhã. Khi mụ mối đưa ra giá ngàn vàng, Mã Giám Sinh còn bất chấp để mua Kiều với giá ngoài bốn trăm.
Câu 5. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là gì? Vai trò, tác dụng và hình thức biểu hiện của chúng trong văn tự sự như thế nào? Hãy tìm ví dụ về các đoạn văn tự sự sử dụng các yếu tố này.
* Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm:
- Đối thoại là cách hai hoặc nhiều người trò chuyện, tương tác với nhau. Trong văn tự sự, đối thoại được thể hiện thông qua việc sử dụng gạch đầu dòng để phân biệt lời trao và lời đáp (mỗi lượt trò chuyện là một dòng gạch đầu dòng).
- Độc thoại là khi một người nói với chính mình hoặc nói với một người khác trong tưởng tượng. Trong văn tự sự, khi người độc thoại nói thành lời, câu nói được gạch đầu dòng; còn khi không thành lời, không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau được gọi là độc thoại nội tâm.
* Vai trò: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm đóng vai trò quan trọng trong việc phác họa nhân vật trong văn tự sự.
* Ví dụ:
Trong gia đình, người mà tôi yêu quý và tôn trọng nhất là ông nội. Ông đã bước sang tuổi bảy mươi. Mặc dù đã cao tuổi, nhưng ông vẫn giữ được sức khỏe tốt và tinh thần sáng suốt.
Khi tôi còn nhỏ, ông nội đã sống chung với gia đình tôi. Vì thế, ông đã đóng vai trò của bố mẹ khi họ phải đi làm. Với tôi, ông như một người hùng bảo vệ. Bây giờ đã nghỉ hưu, ông thường dành thời gian chăm sóc cây cảnh trong vườn. Mỗi buổi chiều, khi tôi về từ trường, thấy ông say sưa làm việc trong vườn, tôi thường chạy đến giúp đỡ. Hai ông cháu cùng làm việc và trò chuyện, tạo ra những khoảnh khắc rất vui vẻ. Tôi nhớ một lần, cuối năm học lớp năm, ông nói với tôi:
- Nếu cháu đạt kết quả tốt trong học kì này, ông sẽ mua cho cháu một chiếc cặp sách mới.
- Thật không? Vậy cháu sẽ cố gắng hết mình để học tốt! - Tôi hồi hộp trả lời ông.
Cuối năm học, tôi tự nhủ: “Chắc chắn mình sẽ cố gắng để nhận được chiếc cặp sách từ ông”. Không làm ông thất vọng, kết quả học tập của tôi đều rất tốt. Tôi rất phấn khích và mong chờ được về nhà chia sẻ với ông. Tôi tin rằng ông sẽ cảm thấy rất tự hào. Hôm sau, như lời hứa, ông đã tặng cho tôi một chiếc cặp sách mới tinh.
Ông nội là người rất yêu thương và quan tâm đến con cháu. Ông thường kể cho tôi nghe về cuộc sống của ông và những câu chuyện thú vị từ thời bao cấp. Mỗi khi ông ốm, tôi nhìn ông nằm trên giường với khuôn mặt mệt mỏi, lòng tôi rất buồn và chỉ mong ông sớm khỏi bệnh để hai ông cháu có thể cùng nhau chơi cờ, tưới cây.
Với tôi, ông không chỉ là ông nội mà còn như một người bạn. Tôi luôn yêu quý ông từ tận đáy lòng.
- Đối thoại: “- Nếu cháu đạt kết quả tốt cuối học kì, ông sẽ mua cho cháu một chiếc cặp sách mới.
- Thật không ạ? Vậy cháu sẽ cố gắng học hành chăm chỉ hơn ạ! - Tôi đầy hứng khởi trả lời ông”.
=> Như vậy:
- Độc thoại: “Chắc chắn tôi sẽ nhận được chiếc cặp sách từ ông”.
- Trạng thái tâm lý của tôi lúc đó rất buồn và tôi chỉ mong ông nhanh khỏi bệnh để chúng tôi có thể cùng nhau chơi cờ, tưới cây.
Câu 6. Tìm hai đoạn văn tự sự, trong đó một đoạn người kể chuyện theo ngôi thứ nhất và một đoạn theo ngôi thứ ba. Nhận xét vai trò của từng loại người kể chuyện đã nêu.
* Tìm hai đoạn văn:
- Đoạn văn kể theo ngôi thứ nhất:
“Chúng tôi cứ ngồi im như thế. Phía đông, bầu trời dần sáng lên. Những bông hoa thược dược trong vườn bắt đầu hiện lên trong sương sớm và tỏa sáng với bộ cánh rực rỡ. Lũ chim sâu nhảy múa trên cành cây và vang lên tiếng hót. Ngoài đường, tiếng xe máy, tiếng ô tô và tiếng nói của những người đi chợ vang lên từng hồi. Cảnh vật vẫn như mọi ngày, nhưng tại sao tôi và anh em lại phải đối mặt với tai họa nặng nề như vậy…”
(Cuộc chia tay của các con búp bê, Khánh Hoài)
- Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba:
“Vào thời xa xưa, thời của vua Hùng Vương, đất nước ta có những dãy núi cao, những con sông mênh mông, bầu trời trong lành với ánh nắng vàng, nhưng những cánh đồng vẫn còn gầy gò, hoa quả chưa phong phú như ngày nay. Vua Hùng Vương thứ mười bảy có một người con nuôi là An Tiêm, người có trí thông minh và tài năng hơn hẳn người thường.”
Vua thường ban thưởng cho An Tiêm những quà vật quý giá. Trong khi những quan lại khác nhận lộc từ vua đều ca ngợi và khen ngợi, An Tiêm luôn nói: “Quà được tặng là của mà lo, còn quà được cho là của nợ!” và coi thường những điều đó. Khi việc này được báo cáo đến tai vua, vua tức giận và nói: “Nếu thế thì hãy để nó tự lo lấy mọi thứ bằng sức mạnh và tài năng của nó xem liệu nó có vươn lên hay không?”...”
(Truyện thần thoại về trái dưa hấu)
* Nhận xét:
- Đoạn văn trên kể theo ngôi thứ nhất: Người kể sử dụng 'tôi', và các sự kiện cũng như nhân vật được trình bày một cách chủ quan, thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của người kể.
- Đoạn văn trên kể theo ngôi thứ ba: Người kể giữ bí mật danh tính của mình. Nhân vật như Mai An Tiêm hoặc Hùng Vương được đề cập bằng tên của họ. Các sự kiện và nhân vật được mô tả dưới góc độ khách quan và toàn diện.
