Buzz
Tác phẩm Sang Thu của Hữu Thỉnh đã đưa ra những cảm nhận tinh tế về sự thay đổi của thiên nhiên từ cuối mùa hè sang đầu mùa thu. Bài học này được giảng dạy trong chương trình môn Ngữ Văn lớp 9.
Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 9: Sang Thu để giúp các bạn học sinh chuẩn bị bài học một cách đầy đủ và chi tiết.
Chuẩn bị văn 9: Bài thơ Sang Thu
- Soạn bài Sang thu - Mẫu 1
- Soạn bài Sang thu - Mẫu 2
- Soạn bài Sang thu - Mẫu 3
- Soạn bài Sang thu - Mẫu 4
Soạn bài Sang thu - Mẫu 1
(1) Bắt đầu
Giới thiệu về nhà thơ Hữu Thỉnh và tác phẩm Sang Thu.
(2) Phần tiếp theo
a. Đặc điểm của mùa thu
- Các dấu hiệu của mùa thu được nhận biết thông qua các giác quan: mùi (hương ổi), cảm giác (gió se lạnh), thị giác (sương mù bay qua đường).
- Sự không ngờ, sự mơ màng trong những từ như “bỗng”, “hình như” khi mùa thu “đột ngột về”.
b. Sắc màu của thiên nhiên vào mùa thu
- Không gian trời đất vào mùa thu được mô tả qua những dấu hiệu và hình ảnh như “sông chảy êm đềm”, “chim bay vội vã”: Sông dần cạn, chim bay nhanh hơn để tránh lạnh.
- Sự biến đổi của mây như “mây nửa kìa”: các đám mây giống như một dải lụa, một nửa khu vực nghiêng về mùa hạ, một nửa khu vực nghiêng về mùa thu.
c. Suy tư về cuộc sống
- Hiện tượng tự nhiên như “mưa, nắng, sấm” được mô tả: mùa hè có nắng, có mưa, nhưng khi mùa thu đến thì mọi thứ dần yên bình.
- Biểu tượng của sấm: Sấm là biểu tượng của sự biến đổi bất thường, cây già chỉ có những người đã trải qua sẽ cứng cáp hơn.
(3) Phần kết
Xác nhận lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Sang thu.
Soạn bài Sang thu - Mẫu 2
Soạn văn Sang thu chi tiết
I. Tác giả
- Hữu Thỉnh (sinh năm 1942), tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh.
- Quê ở Tam Dương, Vĩnh Phúc.
- Năm 1963, ông nhập ngũ rồi trở thành cán bộ văn hóa tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác thơ.
- Ông đã tham gia Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam các khóa III, IV, V.
- Năm 2000, Hữu Thỉnh trở thành Tổng thư ký Hội nhà văn Việt Nam.
- Năm 2005, ông giữ chức vụ Chủ tịch của Hội nhà văn Việt Nam.
- Năm 2010, Hữu Thỉnh đảm nhận vai trò Chủ tịch của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam cùng với việc giữ chức Chủ tịch của Hội nhà văn Việt Nam.
- Một số tác phẩm của ông bao gồm: Từ chiến hào đến thành phố, Đường tới thành phố, Mưa xuân trên tháp pháo...
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được viết vào mùa thu năm 1977.
2. Thể loại thơ
Bài thơ “Sang thu” thuộc thể loại thơ năm chữ.
3. Cấu trúc
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1. Phần đầu thơ: những dấu hiệu của mùa thu.
- Phần 2. Tiếp theo: thiên nhiên vào mùa thu.
- Phần 3. Phần còn lại: suy tư về cuộc đời khi thu về.
4. Ý nghĩa của tiêu đề
- Tiêu đề “Sang thu” sử dụng phép lập luận từ ngữ ngược, nếu theo ngữ pháp chính xác sẽ là “Thu sang”.
- Điều này nhấn mạnh vào khoảnh khắc chuyển đổi giữa mùa thu và mùa khác của tự nhiên. Nó cũng là khoảnh khắc chuyển đổi từ tuổi trẻ sang tuổi trưởng thành, từ kinh nghiệm sang sự vững vàng.
- Qua tiêu đề này, Hữu Thỉnh thể hiện những cảm nhận sâu sắc về sự biến đổi của đất trời khi bước vào mùa thu.
III. Hiểu - phân tích văn bản
1. Nhận diện dấu hiệu của mùa thu
- Cảm nhận những biểu hiện đặc trưng của mùa thu qua từng giác quan: khứu giác (hương của quả ổi), xúc giác (cảm nhận sự se lạnh của gió), thị giác (phát hiện sương mù bao phủ qua những con đường).
- Sự không mong đợi, những cảm xúc mơ mộng được thể hiện qua các từ “bỗng”, “hình như” khi mùa thu bắt đầu.
2. Sự biến đổi của thiên nhiên vào mùa thu
- Không gian của trời đất vào mùa thu hiện ra qua những dấu hiệu và hình ảnh “sông trôi dịu dàng”, “chim vội vã bay đi”: Sông đã cạn nước chảy chậm lại, đàn chim đã bắt đầu bay đi tránh rét.
- Sự biến hình của mây như một hiện tượng kỳ diệu: những đám mây mảnh mai như dải lụa nửa uốn cong về mùa hạ, nửa nghiêng về mùa thu.
3. Tư duy về cuộc sống khi chớm thu
- Mô tả thực tế về các hiện tượng tự nhiên như “mưa, nắng, sấm”: trong mùa hè thường có nhiều nắng, nhiều mưa, nhưng khi mùa thu đến, tất cả dần trở nên êm dịu.
- Hình ảnh tượng trưng: Tiếng sấm là biểu hiện của sự biến đổi bất thường, nhưng những người đã trải qua nhiều sóng gió sẽ trở nên vững vàng hơn.
Soạn văn Sang thu ngắn gọn
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Sự biến đổi của đất trời khi chuyển sang mùa thu được Hữu Thỉnh nhận thức từ những dấu hiệu nào và được miêu tả qua những hình ảnh, hiện tượng nào?
Sự biến đổi của đất trời sang mùa thu được nhận thức từ những dấu hiệu chuyển mùa như: Hương ổi tràn ngập trong gió se, gió thu nhe nhàng thổi, dòng sông trôi dịu dàng, đàn chim bắt đầu vội vã bay đi, những đám mây nghiêng về phía mùa hạ, nắng cuối hạ tan dần bên cơn mưa.
Câu 2. Phân tích sự nhận thức tinh tế của nhà thơ về những biến đổi trong không gian khi chuyển sang mùa thu. (Gợi ý: qua hương vị, sự di chuyển của gió, sương mù, dòng sông, đàn chim, đám mây, qua nắng, mưa, và tiếng sấm. Lưu ý các từ ngữ như hương ổi, sương chùng chình, sông dềnh dàng...)
Mùa thu được nhà thơ nhận thức thông qua mọi giác quan với sự nhạy cảm rất tinh tế:
- Mùi hương của ổi chín lan tỏa trong không khí: “Đột nhiên ngửi thấy mùi của ổi/Phả vào gió se”.
- Sương sớm thu lướt nhẹ qua không gian: “Sương chùng chình qua những con đường/Hình như mùa thu đã đến”
- Dòng sông như một bức tranh thiên nhiên: nước chảy êm đềm tạo nên vẻ đẹp dịu dàng.
- Những đàn chim vội vã bay trong ánh hoàng hôn như thể đối mặt với thời tiết mới nghiêm trọng hơn mùa hạ: “chim bắt đầu bay vội vã”.
- Sự miêu tả sáng tạo để nhấn mạnh sự thay đổi thời tiết khi chuyển sang mùa thu: “có đám mây của mùa hạ, kéo mình sang thu”
Câu 3. Theo quan điểm của em, điểm đặc biệt của thời điểm chuyển mùa hạ - thu này được Hữu Thỉnh thể hiện rất rõ qua hình ảnh, câu thơ nào? Em hiểu như thế nào về hai dòng thơ cuối bài:
“Tiếng sấm dường như cũng đã yên bình
Trên hàng cây vẫn đứng mãi không già”
- Hình ảnh đặc biệt của thời điểm chuyển mùa: “Tiếng sấm dường như đã yên bình - Trên hàng cây vẫn đứng mãi không già”. Đây là một hình ảnh tượng trưng sâu sắc, gợi nhớ về sự yên bình sau những trận mưa mùa hạ. Hàng cây vẫn đứng vững là biểu tượng cho sự kiên cường, bền bỉ của con người giữa những biến đổi của thời gian.
- Hai dòng thơ cuối cùng:
- Ý nghĩa thực tế: Tiếng sấm dường như đã yên bình cũng như là dấu hiệu của việc mưa đã dần dịu đi.
- Ý nghĩa ẩn dụ: Tiếng sấm - biểu tượng cho những khó khăn, thách thức trong cuộc sống, cũng đã dần lắng xuống. Hàng cây vẫn đứng mãi không già - tượng trưng cho sự vững vàng, kiên cường của con người giữa những biến đổi của cuộc đời.
II. Thực hành
Dựa vào các hình ảnh, cấu trúc của bài thơ, viết một bài văn ngắn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời khi chuyển mùa sang thu.
Gợi ý:
Bài thơ “Sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh là một trong những tác phẩm tinh tế, đặc biệt nhất miêu tả sự thay đổi của cảnh vật trong không gian từ cuối hạ sang đầu thu. Trước bức tranh giao mùa tuyệt vời ấy, tác giả không chỉ thể hiện tình cảm yêu quê hương, vẻ đẹp tự nhiên mà còn truyền đạt triết lý cuộc sống.
Trong hai khổ thơ đầu, Hữu Thỉnh mô tả một loạt sự vật, hiện tượng tự nhiên như hương ổi, sương, sông, chim, đám mây mùa hạ. Trong khoảnh khắc giao mùa, mọi thứ đều thay đổi. Mùi hương ổi tràn ngập không gian. “Sương chùng chình qua ngõ” như muốn lưu giữ, nhớ mong mùa hạ. Dòng sông cũng trở nên chậm rãi, thong thả hơn trong tiết trời thu đang đến gần.
Đám mây mùa hạ “Vắt nửa mình sang thu”, hình ảnh đầy tính gợi hình. Thiên nhiên trong bài thơ được tác giả thổi hồn con người vào. Không gian tỏ ra sống động, đậm chất tâm hồn. Thiên nhiên đất trời được Hữu Thỉnh miêu tả lảng lơ, vừa là hạ, vừa là thu.
Sang thu, cuộc sống dường như bình yên hơn, tất cả trở nên thư thái, nhẹ nhàng hơn. Những hình ảnh này thể hiện sự quan sát tinh tế của nhà thơ trước những biến động nhẹ nhàng của thiên nhiên. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự nuối tiếc mùa hạ và sự chào đón mùa thu của nhà thơ khi đứng giữa thiên nhiên giao mùa.
Nếu hai khổ thơ đầu là cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, thì đến khổ thơ cuối, cảm xúc ấy chuyển sang suy tư, triết lý. Thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa đã trở thành lời nhắc nhở về triết lý cuộc sống: Khi bước sang nửa kia cuộc đời, con người trở nên kiên cường hơn, bình tĩnh hơn trước những biến cố, bất ngờ của cuộc sống.
Những hiện tượng thiên nhiên như “nắng”, “mưa”, “sấm” là biểu tượng cho những biến cố trong cuộc sống con người. “Hàng cây đứng tuổi” là biểu tượng của những người đã có kinh nghiệm, đã trải qua nhiều thăng trầm.
Những hình ảnh đầy biểu tượng kết hợp với cấu trúc của bài thơ đã phản ánh tâm trạng, cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự thay đổi của đất trời khi sang mùa thu.
Tạo ra bài thơ Mùa Thu - Dạng 3
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hữu Thỉnh cảm nhận sự thay đổi của mùa thu bắt đầu từ đâu và mô tả thông qua những hình ảnh, hiện tượng nào?
Sự thay đổi của mùa thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ những dấu hiệu của sự chuyển mùa và mô tả qua các hình ảnh, hiện tượng như: Mùi hương của cây ổi lan tỏa trong gió se lạnh, gió thu lướt nhẹ, dòng sông trôi êm đềm, những chú chim bắt đầu bay vội vã, những đám mây hình thành bên bờ, ánh nắng cuối thu dần khuất sau cơn mưa.
Câu 2. Phân tích cách nhà thơ nhận biết sự thay đổi tinh tế trong không gian khi mùa thu đến. (Gợi ý: qua hương vị, qua sự di chuyển của gió, sương mù, của dòng sông, cánh chim, đám mây, qua ánh nắng, mưa, tiếng sấm. Chú ý các từ như phả vào, lướt nhẹ, trôi êm đềm...)
Nhà thơ cảm nhận một cách tinh tế về sự biến đổi trong không gian khi mùa thu đến:
- Mùi vị: hương của quả ổi chín lan tỏa trong không khí: “Đột nhiên cảm nhận được mùi của quả ổi/ Lan tỏa trong cơn gió se lạnh”.
- Sự chuyển động của gió, sương: sương sớm thu lướt nhẹ qua con đường: “Sương mù trôi qua phố nhỏ/Như là mùa thu đã trở về”
- Dòng nước: dòng sông trôi êm đềm tạo ra cảm giác dịu dàng.
- Những chú chim: bay đi vội vã trong bầu trời hoàng hôn như đối phó với thời tiết mới khắc nghiệt hơn mùa hạ: “Những chú chim bắt đầu bay đi vội vã”.
- Sử dụng cảm giác tự nhiên độc đáo để nhấn mạnh thời tiết khi chuyển mùa: “những đám mây của mùa hạ, trôi sang mùa thu”.
Câu 3. Theo ý kiến của em, điểm đặc biệt của thời điểm giao mùa hạ - thu này được Hữu Thỉnh thể hiện rõ nhất qua hình ảnh, dòng thơ nào? Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài:
“Tiếng sấm cũng ít dữ dội hơn
Bên hàng cây đã già”
Gợi ý:
- Hình ảnh đặc biệt của thời điểm chuyển mùa “Những đám mây của mùa hạ - trôi sang mùa thu”: hình ảnh tạo hóa, sáng tạo và lôi cuốn, tạo ra ranh giới mơ hồ, mang tính thơ mộng.
- Hai dòng thơ cuối “Tiếng sấm cũng dịu đi một chút/Bên hàng cây đã trải qua nhiều mùa”:
- Ý nghĩa mô tả thực tế: Khi mùa thu đến, tiếng sấm và cơn mưa mùa hạ cũng dần dịu đi.
- Ý nghĩa ẩn dụ: “sấm” - biểu tượng cho những khó khăn, gian truân trong cuộc sống, “hàng cây đã trải qua nhiều mùa” - người đã trải qua nhiều khó khăn, gian truân. Con người sau mỗi cơn bão đều trở nên bình tĩnh, mạnh mẽ hơn, giàu kinh nghiệm hơn trong cuộc sống.
II. Thực hành
Dựa vào các hình ảnh, cấu trúc của bài thơ, viết một đoạn văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự thay đổi của môi trường khi mùa thu sang.
Gợi ý:
Khi đọc bài thơ “Sang thu”, người đọc sẽ cảm nhận được sự thay đổi tinh tế của cảnh vật trong không gian cuối hạ bắt đầu thu:
“Bỗng nhận ra hương của quả ổi
Lan tỏa trong làn gió se lạnh
Sương mù dần trôi qua những con đường
Cảm giác như mùa thu đã đến”
Nhà thơ cảm nhận được những tín hiệu của mùa thu qua mỗi giác quan với mùi (hương của quả ổi), cảm giác (làn gió se lạnh), và thị giác (sương mù dần trôi qua những con đường). Các từ như “bỗng”, “cảm giác như” thể hiện sự bất ngờ, sự hoài nghi của tác giả trước cảnh biến đổi mùa.
“Dòng sông trở nên dịu dàng hơn
Chim bắt đầu bay đi vội vã
Những đám mây của mùa hạ
Lan tỏa một phần sang mùa thu”
Dưới lòng đất, dòng chảy của con sông trở nên êm dịu hơn, không như khi hè sang. Trên bầu trời, từng đàn chim lặn lội bay đi trở nên vội vã hơn, lo sợ chốc lạnh của mùa thu. Những đám mây của mùa hạ giờ đã “lan tỏa một phần sang mùa thu” - một hình ảnh đầy tính hấp dẫn. Những đám mây xanh nhẹ nhàng bơi trong không trung như dải lụa mỏng manh, một nửa dừng lại ở mùa hạ, một nửa chuyển sang mùa thu. Có vẻ như tác giả đã làm cho những yếu tố thiên nhiên trong bài thơ này như được nhân hóa, họ có cảm xúc, có tâm hồn.
'Vẫn còn nắng rực rỡ
Giọt mưa đã dần tan biến
Tiếng sấm cũng nhẹ nhàng hơn
Trên những cây đã trải qua bao mùa.'
Trong hai khổ thơ đầu, tác giả biểu hiện cảm xúc trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Đến khổ thơ cuối, cảm xúc chuyển hướng thành suy tư, triết lý. Những hiện tượng tự nhiên như “nắng”, “mưa”, “sấm” là biểu tượng cho những biến cố trong cuộc sống. Còn “những cây đã trải qua bao mùa” là hình ảnh của những con người đã trải nghiệm, đã sống qua thời gian. Những người này sẽ bình tĩnh hơn, trưởng thành hơn, sẵn lòng đối mặt với thử thách của cuộc sống.
Như vậy, bài thơ “Sang thu” đã thể hiện những cảm nhận sâu sắc về sự chuyển biến của tự nhiên từ cuối hạ sang đầu thu. Từ những dấu hiệu của mùa thu đến khung cảnh thiên nhiên vào mùa thu, tác giả đã có những suy nghĩ sâu xa về cuộc sống.
Soạn bài Sang thu - Mẫu 4
I. Tác giả
- Hữu Thỉnh (sinh năm 1942), tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh, quê ở Tam Dương, Vĩnh Phúc.
- Năm 1963, ông nhập ngũ và sau đó trở thành cán bộ văn hóa tuyên truyền trong quân đội và bắt đầu viết thơ.
- Ông đã tham gia vào Ban chấp hành của hội nhà văn Việt Nam trong các khóa III, IV, V.
- Năm 2000, Hữu Thỉnh được bổ nhiệm làm Tổng thư ký của Hội nhà văn Việt Nam.
- Năm 2005, ông trở thành Chủ tịch của Hội nhà văn Việt Nam.
- Vào năm 2010, Hữu Thỉnh giữ chức Chủ tịch của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam và đồng thời làm Chủ tịch của Hội nhà văn Việt Nam.
- Một số tác phẩm nổi bật: Từ chiến hào đến thành phố, Đường tới thành phố, Mưa xuân trên tháp pháo ...
II. Các tác phẩm
1. Ngữ cảnh sáng tác
Bài thơ được sáng tác vào mùa thu năm 1977.
2. Loại thơ
Bài thơ “Sang thu” được viết dưới dạng thể thơ năm chữ.
3. Sắp xếp
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1. Bắt đầu: những dấu hiệu của mùa thu.
- Phần 2. Tiếp theo: thiên nhiên vào mùa thu.
- Phần 3. Cuối cùng: suy ngẫm về cuộc sống vào thời điểm chớm thu.
4. Ý nghĩa của tiêu đề
Bài thơ mang tiêu đề ngắn gọn: “Sang thu”. Tác giả đã sử dụng kỹ thuật đảo ngữ, nếu theo ngữ pháp chính xác phải là “Thu sang”. Từ đó, tiêu đề này đã nhấn mạnh hơn vào thời điểm biến chuyển của đất trời - mùa thu đã đến với những dấu hiệu đặc biệt. Không chỉ dừng lại ở đó, tiêu đề còn mang ý nghĩa biểu tượng. Đó là thời điểm chuyển giao từ tuổi trẻ sang tuổi trưởng thành, vững chắc. Việc sử dụng tiêu đề như vậy thể hiện sự nhạy cảm của Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời trong những khoảnh khắc sang thu.
5. Dòng cảm xúc
“Sang thu” thực sự là thông điệp của thời khắc chuyển mùa. Từ những dấu hiệu của mùa thu đến cảnh thiên nhiên vào thu, tác giả đã có những suy tư sâu sắc về cuộc sống.
III. Hiểu - đọc văn bản
1. Dấu hiệu của mùa thu
- Dấu hiệu của mùa thu được nhận biết qua các giác quan với những điểm đặc biệt: khứu giác (hương ổi), xúc giác (gió se), thị giác (sương chùng chình qua ngõ).
- Sự ngạc nhiên, bâng khuâng được thể hiện qua các từ “bỗng”, “hình như” khi “thu đã đến”.
2. Thiên nhiên vào mùa thu
- Không gian của đất trời vào thu qua những dấu hiệu và hình ảnh như “sông dềnh dàng”, “chim vội vã”: Sông dần cạn nước, chảy chậm hơn, đàn chim bắt đầu bay đi tránh lạnh.
- Sự nhân hóa của “mây vắt nửa mình”: những đám mây xanh mỏng manh lượn lờ như dải lụa nửa nghiêng về mùa hạ, nửa ngả về mùa thu.
3. Suy tư về cuộc sống vào thời điểm chớm thu
- Hình ảnh thực tế về các hiện tượng tự nhiên “mưa, nắng, sấm”: mùa hè thường nắng nhiều, mưa nhiều, nhưng khi sang thu thì tất cả đã dần dần tan biến.
- Hình ảnh biểu tượng: Sấm đại diện cho những biến cố bất thường, còn hàng cây đứng tuổi chỉ có những người đã trải qua mới thực sự vững vàng hơn.
