Văn bản Nam quốc sơn hà - bài thơ Thần khẳng định sự độc lập của đất nước, được học trong chương trình Ngữ văn lớp 10, sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về bài thơ được xem là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của đất nước.

Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 10: Nam quốc sơn hà - bài thơ Thần khẳng định sự độc lập của đất nước.
Nam quốc sơn hà - bài thơ Thần khẳng định sự độc lập
Trước khi bắt đầu đọc
Ghi lại suy nghĩ, cảm nhận của bạn về bài thơ Nam quốc sơn hà.
Gợi ý:
Bài thơ khẳng định mạnh mẽ quyền lãnh thổ của quốc gia và dân tộc, đồng thời tôn vinh ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền trước mọi thách thức.
Đọc tài liệu
Nhận biết những đoạn văn thể hiện sự liên kết với bối cảnh văn hóa, xã hội để hiểu sâu hơn về các câu thơ.
Gợi ý:
Trong chữ Hán, cả “đế” và “vương” đều có nghĩa là “vua”, đại diện cho quyền lực của nhà nước và dân tộc. Tuy nhiên, “đế” thường mang ý nghĩa cao cấp hơn “vương”. Trong xã hội phong kiến Trung Quốc, thường có một hoàng đế có quyền lực tuyệt đối trong triều đại, còn những người lãnh đạo các quốc gia nhỏ thường được phong vương. Ở Việt Nam thời Bắc thuộc, ngay cả các nhà lãnh đạo của cuộc khởi nghĩa cũng thường được gọi là “vương” như “Trưng Nữ Vương” (Trưng Trắc - Trưng Nhị), “Triệu Việt Vương” (Triệu Quang Phục), Bố Cái Đại Vương (Phùng Hưng), “Tiền Ngô Vương” (Ngô Quyền).
Sau khi đọc xong
Bài 1. Xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản trên theo bảng sau (viết vào vở):
Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng |
Luận điểm 1: Chân lí độc lập chủ quyền của đất nước được tác giả khẳng định từ đầu bài thơ. | Phân tích cách sử dụng từ “đế”, so sánh với từ “vương” . |
Luận điểm 2: Câu thơ thứ hai tiếp tục khẳng định quyền độc lập và tính chất chính nghĩa của việc phân chia lãnh thổ. | Phân tích cụm từ “định phận tại thiên thư” |
Luận điểm 3: Câu thơ thứ ba nêu lên sự việc “nghịch lỗ lai xâm phạm”, chỉ rõ sự ngang ngược của giặc ngoại xâm. | Phân tích “nghịch lỗi”, “như hà” |
Luận điểm 4: Câu kết của bài thơ vang lên như một lời cảnh báo, lời hiệu triệu, lời tiên tri khẳng định quân Đại Việt nhất định thắng, quân giặc nhất định thua. | Phân tích các từ ngữ "nhữ đẳng", "thủ bại hư". |
Bài 2. Văn bản trên viết với mục đích gì? Tác giả đã thể hiện quan điểm như thế nào khi phân tích về bài thơ Nam quốc sơn hà?
Mục tiêu: Phân tích, khẳng định giá trị của bài thơ Nam quốc sơn hà.
Quan điểm của tác giả: Bài thơ Nam quốc sơn hà là một tác phẩm có giá trị, khẳng định sự độc lập của dân tộc.
Bài 3. Các luận điểm trong văn bản được sắp xếp theo thứ tự nào? Cách sắp xếp đó có ảnh hưởng gì?
- Các ý kiến trong văn bản được sắp xếp theo trình tự phát triển của bài thơ Nam quốc sơn hà.
- Tác dụng: Giúp người đọc dễ dàng hiểu được cách tác giả phát triển ý của mình, phản ánh mạch lạc của bài thơ, từ đó làm cho lập luận của tác giả thêm thuyết phục.
Bài 4. Trong đoạn văn đầu tiên, tác giả nhấn mạnh sự phân biệt “đế” và “vương” trong xã hội phong kiến Trung Hoa với mục đích gì?
Tác giả tập trung vào việc nhấn mạnh sự phân biệt “đế” và “vương” trong xã hội phong kiến Trung Hoa để khẳng định tinh thần dân tộc, ý thức tự chủ được thể hiện trong Nam quốc sơn hà.
Bài 5. Tác giả cho rằng bài thơ Nam quốc sơn hà “xứng đáng được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc”. Bạn có đồng ý với quan điểm này hay không? Tại sao?
- Quan điểm: Tôi đồng ý
- Nguyên do:
- Nguyên nhân xuất phát: Trong thời điểm năm 1077, quân Tống dưới sự chỉ huy của Quách Quỳ đã xâm lược đất nước ta. Vua Lý Nhân Tông đã sai Lý Thường Kiệt đưa quân lính ngăn chặn kẻ thù tại hành lang sông Như Nguyệt. Một đêm đầy sương mù, các quan lính nghe thấy từ bên trong đền thờ tiếng hát của hai anh em Trương Hống và Trương Hát - hai vị tướng dũng mãnh của Triệu Quang Phục được tôn thờ là thần của sông Như Nguyệt - vang lên với bài thơ này.
- Nội dung của bài thơ: Nam quốc sơn hà là lời khẳng định vững chắc về chủ quyền lãnh thổ của quốc gia và dân tộc, đồng thời ca tụng ý chí kiên định trong việc bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù.