Chuẩn bị bài Thực hành tiếng Việt: Biện pháp tu từ trang 48, 49 Tập 2 ngắn nhất nhưng vẫn đủ ý, tuân thủ sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.
Chuẩn bị bài Thực hành tiếng Việt lớp 8 trang 48 Tập 2 - phiên bản ngắn nhất của Kết nối tri thức
* Biện pháp tu từ
Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong các trường hợp sau:
a. Em đứng bên đường
như quê hương
(Tác giả Nguyễn Đình Thi, tác phẩm Lá đỏ)
b. Con đường nhựa ban đêm, sau cơn mưa mùa hạ, rộng lớn, dài dằng dặc, lung linh ánh đèn, như một dòng sông nước đen. Những cột đèn trên quảng trường lấp lánh như những ngôi sao trong những câu chuyện cổ tích kể về xứ sở thần tiên.
(Tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi)
c. Cao điểm vào thời điểm này rất vắng vẻ. Chỉ có Nho và chị Thảo. Và bom. Và tôi ngồi đây. Và cảm giác lo lắng đặt bên kia qua đồi. Cảm giác lo lắng đang nhen nhóm.
(Tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi)
d. Nho vẫn thầm thì. Nó cũng đang ở trạng thái như tôi. Yêu hết mình. Tình yêu của những con người trong cuộc chiến. Tình yêu chân thành, sâu đậm, không kiêng nhẫn mà kẻ sở hữu nó trong tim là những người lính.
(Tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi)
e. Máy bay khảo sát vẫn lướt bề mặt yên bình của núi rừng.
(Tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi)
Trả lời:
Câu |
Biện pháp tu từ |
Tác dụng |
a |
so sánh |
Gợi lên hình ảnh người em gái thanh niên xung phong gần gũi, thân thương, mang bóng dáng bình dị của quê nhà. |
b |
so sánh |
Gợi lên những hình ảnh vừa đẹp đẽ vừa bí ẩn |
c |
điệp ngữ “và” |
Liệt kê, nhấn mạnh sự hiện diện của từng người, từng sự vật nhằm khẳng định tính chất vắng vẻ đến bất ngờ của cao điểm |
d |
Điệp ngữ “tình yêu” |
Nhấn mạnh tình cảm trào dâng trong trái tim của Nho, Phương Định cho những người lính đang hành quân ra trận. |
e |
nhân hóa |
Diễn tả âm thanh sắc lạnh của máy bay trinh sát đang đảo qua, phá tan sự yên lặng của núi rừng hoang vu, gợi tính chất khốc liệt ở cao điểm. |
* Ý nghĩa của từ ngữ
Câu 2. (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Thử thay thế những từ ngữ in đậm trong các trường hợp sau bằng từ ngữ tương đồng từ đó nhận xét về giá trị diễn đạt của những từ ngữ được tác giả sử dụng.
a. Gặp em trên đỉnh phồn thịnh
Rừng lạ ồn ào lá đỏ
(Tác giả Nguyễn Đình Thi, tác phẩm Lá đỏ)
b. Đoàn quân tiếp tục đi nhanh chóng
Bụi Trường Sơn mờ mịt dưới bầu trời lửa
(Tác giả Nguyễn Đình Thi, tác phẩm Lá đỏ)
c. Nụ cười với hàm răng sáng bóng trên khuôn mặt uể oải
(Tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi)
Trả lời:
Câu |
Ngữ liệu |
Từ ngữ thay thế |
Nhận xét |
a |
lộng gió ào ào |
gió lộng, gió mạnh rào rào |
- Miêu tả gió thổi mạnh do ở trên cao hoặc nơi trống trải; giúp người đọc cảm nhận được không gian cao rộng, khoáng đạt. - Vừa gợi hình vừa gợi thanh: miêu tả được tiếng gió thổi mạnh trong rừng lá đồng thời gợi hình ảnh lá rụng nhiều, nhanh như thác đổ, cộng hưởng với không khí hành quân hối hả. |
b |
vội vã nhòa |
hối hả, khẩn trương nhòe |
- Gợi hình ảnh đoàn quân hành quân gấp gáp, tranh thủ từng giây phút cho kịp chiến dịch, với tâm trạng có phần căng thẳng, lo âu trước một sự kiện trọng đại. - Tái hiện không gian Trường Sơn: bụi cuốn dày đặc hoà vào bầu trời đầy khói lửa, làm nổi bật tính chất khốc liệt của chiến tranh. |
c |
trắng loá |
trắng tinh |
Miêu tả được cả sắc màu và hiệu ứng ánh sáng: màu trắng như toả sáng trên nền đen là khuôn mặt lấm bùn đất. |
* Chọn cấu trúc câu phù hợp
Câu 3. (trang 49 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Hãy lập bảng theo mẫu sau và điền thông tin theo yêu cầu:
STT |
Câu trong văn bản |
Câu thay đổi cấu trúc |
Sự khác nhau về ý nghĩa |
1 |
Sốt ruột, tôi chạy ra ngoài một tí. |
Tôi sốt ruột, chạy ra ngoài một tí. |
|
2 |
Xung quanh cao điểm vắng vẻ này có bao nhiêu là người. |
Có bao nhiêu là người xung quanh cao điểm vắng vẻ này. |
|
3 |
Chỉ cần chúng tôi bắn một phát súng báo hiệu yêu cầu giúp đỡ là họ sẽ chạy đến ngay. |
Họ sẽ chạy đến ngay nếu chúng tôi bắn một phát súng báo hiệu yêu cầu giúp đỡ. |
|
4 |
Uống sữa xong, Nho ngủ. |
Nho uống sữa xong rồi ngủ. |
|
Trả lời:
STT |
Câu trong văn bản |
Câu thay đổi cấu trúc |
Sự khác nhau về ý nghĩa |
1 |
Sốt ruột, tôi chạy ra ngoài một tí. |
Tôi sốt ruột, chạy ra ngoài một tí. |
Câu thay đổi không nhấn mạnh được trạng thái sốt ruột của nhân vật. |
2 |
Xung quanh cao điểm vắng vẻ này có bao nhiêu là người. |
Có bao nhiêu là người xung quanh cao điểm vắng vẻ này. |
Câu thay đổi cấu trúc nhấn mạnh về số lượng người, trong khi câu gốc trong văn bản nhấn mạnh tới sự vắng vẻ của cao điểm. |
3 |
Chỉ cần chúng tôi bắn một phát súng báo hiệu yêu cầu giúp đỡ là họ sẽ chạy đến ngay. |
Họ sẽ chạy đến ngay nếu chúng tôi bắn một phát súng báo hiệu yêu cầu giúp đỡ. |
Câu thay đổi nhấn mạnh tới hành động chạy đến khi nghe thấy tiếng súng; câu gốc thì nói tới hành động bắn súng để báo hiệu cần giúp đỡ. |
4 |
Uống sữa xong, Nho ngủ. |
Nho uống sữa xong rồi ngủ. |
Trong câu gốc, hành động uống sữa và đi ngủ được tách bạch rõ ràng hơn so với câu đã thay đổi cấu trúc. Tạo ra nhịp điệu chậm rãi cho câu văn. |