Bạn đã biết những so sánh thú vị nào về tình yêu và sự kết nối giữa những người yêu nhau? Bạn đã nghe những bài thơ nào của Xuân Quỳnh chưa? Nếu có, hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về một số bài thơ đó.
Nội dung chính
Bài thơ nói lên một tình yêu chân thành, với những cảm xúc lãng mạn của tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu. |
Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn đã biết những so sánh thú vị nào về tình yêu và sự kết nối giữa những người yêu nhau?
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức của bạn để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Bạn đã biết những so sánh thú vị về tình yêu như là hình ảnh “biển” và “bến bờ”, “thuyền” và “biển”, “sóng”…
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn đã từng nghe những bài thơ nào của Xuân Quỳnh chưa? Nếu có, hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về một số bài thơ đó.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết của bạn để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Các tác phẩm của Xuân Quỳnh đã được phổ cổ điển là Sóng, Thơ tình cuối mùa thu, Thuyền và biển, Mẹ của anh,...
- Trong đó, ấn tượng với bạn nhất là bài thơ “Thơ tình cuối mùa thu”. Bài thơ được viết khi nhà thơ đã trải qua mối tình thứ hai với nhà thơ Lưu Quang Vũ, vì vậy những tác phẩm của Xuân Quỳnh trong thời kỳ này đều chứa đựng tình yêu, niềm hạnh phúc của cuộc sống gia đình. Thông qua hình ảnh cuối mùa thu, tác giả khẳng định dù mọi thứ có thay đổi, nhưng tình yêu là vĩnh cửu. Đây là nguồn động viên giúp con người vượt qua mọi khó khăn, biến đổi của cuộc sống. Có thể nói rằng đây là một trong những tác phẩm hay nhất về tình yêu đích thực của con người.
Trong khi đọc 1
Câu 1 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Có những dấu hiệu hình thức nào cho thấy rằng có một câu chuyện được kể trong bài thơ?
Phương pháp giải:
Hãy chú ý vào khổ thứ nhất của bài thơ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
2 dấu hiệu chỉ ra rằng đây là một câu chuyện là:
- Cụm từ “kể anh nghe”
- Nhân vật “con thuyền và biển”
Trong quá trình đọc 2
Câu 2 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Theo dõi diễn biến của câu chuyện.
Phương pháp giải:
Chú ý vào khổ thơ 2, 3, 4
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Trong quá trình đọc 3
Câu 3 (trang 111, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Chú ý đến dấu ngoặc đơn trong hai dòng này.
Phương pháp giải:
Chú ý vào khổ thơ thứ 5
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Dấu ngoặc đơn trong hai dòng này giống như lời giải thích cho hai câu trên. Tác giả miêu tả cảnh sóng biển đánh lên thuyền, điều này thường xảy ra nhưng qua góc nhìn trữ tình của tác giả, thuyền và biển trở nên giống như người đang yêu nhau. Vì vậy, tác giả đối với việc sóng biển đánh thuyền giống như việc biến đổi trong tình yêu, luôn biến đổi không ngừng.
Trong quá trình đọc 4
Câu 4 (trang 111, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Nhân vật trữ tình đã nhận ra điều gì từ câu chuyện?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ khổ thơ 6 để trả lời câu hỏi này
Lời giải chi tiết:
Nhân vật trữ tình đã nhận ra rằng: chỉ có những người yêu nhau mới hiểu được nhau, biết nhau muốn gì và muốn làm gì. Đó chính là sự thấu hiểu của những người yêu.
Trong quá trình đọc 5
Câu 5 (trang 111, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Nhân vật trữ tình – người kể chuyện đã đồng nhất với nhân vật trong câu chuyện như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn thơ cuối.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nhân vật trữ tình – người kể chuyện đã đồng nhất với nhân vật trong câu chuyện. Hình ảnh thuyền và biển là biểu tượng của người con trai và con gái trong tình yêu. Tác giả cảm thấy giống như người con gái trong câu chuyện, nếu thiếu vắng người yêu như thuyền rời biển, thì trong con gái sẽ chỉ còn lại bão tố (nỗi nhớ, mong chờ và buồn rầu). Tác giả nhận thấy mình trong hình ảnh đó, vì quá yêu thương mà không muốn xa cách, chia lìa, chỉ muốn ở bên nhau, tận hưởng niềm hạnh phúc.
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn cảm nhận thế nào về câu chuyện được nhân vật trữ tình kể trong bài thơ?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Câu chuyện trong tác phẩm thực chất là câu chuyện của tác giả. Xuân Quỳnh sử dụng hình ảnh “thuyền” và “biển” để truyền đạt tâm trạng, tình cảm của mình tới người yêu. Tình yêu của bà với chồng cũng sâu sắc, rộng lớn, trữ tình như thuyền và biển. Tình cảm này đôi khi mãnh liệt, mạnh mẽ nhưng cũng dịu dàng, sâu lắng khiến con người không thể tránh khỏi. Nó đẹp như một giấc mơ khiến người ta không muốn tỉnh giấc, vì thế khi phải xa cách, tác giả sử dụng từ “bão tố” để diễn đạt tâm trạng, cảm xúc khi phải xa người yêu. Từ đó, ta có thể kết luận rằng tình yêu đối với tác giả là rất quan trọng.
Sau khi học xong 2
Câu 2 (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Trong câu chuyện về thuyền và biển, quan hệ giữa hai đối tượng này được mô tả như thế nào? Những cảm xúc nào đã được 'người kể' phân tích, khám phá?
Phương pháp giải:
Chú ý đến hai hình ảnh 'thuyền' và 'biển'.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Trong câu chuyện về thuyền và biển, hai đối tượng này được đặt trong mối quan hệ: giữa người con trai và con gái đang yêu nhau.
- Những cảm xúc nào đã được 'người kể' phân tích, khám phá:
+ Tình yêu mới nảy nở, lan tỏa như thuyền và biển, đi xa khắp muôn nơi
+ Tình yêu của họ không ngừng mạnh mẽ, ngày một xa xôi
+ Các biến động cảm xúc trong tình yêu: từ yên bình đến động đậy, không ngừng thay đổi
+ Tác giả khẳng định chỉ có những người yêu nhau mới hiểu lẫn nhau
+ Tác giả nhấn mạnh thuyền và biển như là anh và em, không thể tách rời, bởi khi chia xa chỉ để lại nỗi buồn, nhớ mong.
Sau khi học xong 3
Câu 3 (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Từ câu chuyện giữa thuyền và biển, bạn nghĩ thế nào về vấn đề “hiểu”, “biết” và “gặp” trong tình yêu lứa đôi?
Phương pháp giải:
Chú ý vào diễn biến của hai đối tượng trong câu chuyện của tác giả.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Từ câu chuyện giữa thuyền và biển, ta suy ngẫm về ba khía cạnh quan trọng trong tình yêu: “hiểu”, “biết”, và “gặp”. Ở đây, “hiểu” được hiểu là sự đồng cảm, sự thấu hiểu của con người trong tình yêu. Điều này giúp ta nhận biết những điểm đặc biệt của bản thân so với một người bạn. “Biết” là sự hiểu biết về sự biến đổi trong tình yêu, từ sự yên bình đến những biến động, mỗi người biết cách tự điều chỉnh. Cuối cùng là “gặp”, đó là sự gặp gỡ, trò chuyện thân mật giữa những người yêu nhau. Do đó, ba yếu tố này là quan trọng trong một tình yêu đẹp, là cơ sở để duy trì mối quan hệ tốt đẹp, bền vững qua thời gian.
Sau khi học xong 4
Câu 4 (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đưa ra đánh giá về việc lồng ghép hai câu chuyện trong bài thơ. Có bao nhiêu dòng thơ dành cho mỗi câu chuyện và ý kiến của bạn về điều này?
Phương pháp giải:
Chú ý vào các dòng thơ liên quan đến câu chuyện của tác giả.
Lời giải chi tiết:
- Đánh giá về việc lồng ghép hai câu chuyện trong bài thơ: về mặt ý nghĩa, sự lồng ghép giữa câu chuyện của tác giả và câu chuyện của thuyền và biển diễn ra một cách mềm mại, xen kẽ lẫn nhau. Đôi khi, nó khiến độc giả khó phân biệt đâu là câu chuyện của tác giả và câu chuyện của thuyền biển bởi sự tương đồng giữa chúng.
- Số dòng thơ dành cho thuyền và biển: 26 dòng
- Số dòng thơ dành cho câu chuyện của tác giả: 4 dòng
→ Tác giả sử dụng ít dòng thơ để nói về câu chuyện của mình như vậy bởi tình yêu của tác giả cũng giống như thuyền và biển, sự tương đồng giữa chúng là rất nhỏ. Điều này làm cho khi nói về thuyền và biển cũng là đang nói về câu chuyện của tác giả.
Sau khi học xong 5
Câu 5 (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bài thơ giúp bạn nhận thức ra điều gì về lòng trắc ẩn và khao khát của nhân vật trữ tình?
Phương pháp giải:
Chú ý vào tâm trạng, tình cảm mà tác giả truyền đạt
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Bài thơ giúp ta hiểu được tác giả là một người nhiều cảm xúc, luôn khát khao hạnh phúc trong tình yêu. Bà luôn mong muốn tình yêu của mình được bền vững, thấu hiểu, biết và trân trọng, nuôi dưỡng tình cảm ấy. Bà mong muốn tình yêu của mình sẽ nở hoa, kết trái, mang lại thành công vì vậy bà luôn cố gắng xây dựng, chăm sóc cho tình yêu đó. Nó là thứ khiến con người ta trải qua cảm xúc phong phú, đặc biệt là khi phải xa cách, nhớ mong, chờ đợi sẽ khiến người trong cuộc như gặp bão giông ở trong lòng. Vì vậy, ta nhận thấy Xuân Quỳnh thực sự trân trọng và khát khao tình yêu, hạnh phúc lứa đôi.
Sau khi học xong 6
Câu 6 (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đánh giá tổng quan về vai trò, ý nghĩa của yếu tố tự sự được áp dụng trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Chú ý đến vai trò của câu chuyện thuyền và biển trong bài
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Vai trò: câu chuyện thể hiện như một cây cầu, nối liền câu chuyện tình yêu của tác giả, làm cho người đọc hiểu biết và đồng cảm một cách tự nhiên và sâu sắc nhất. Tác giả đã khéo léo sử dụng bóng tối của trăng, mùi của hoa, dẫn dắt người đọc từ hai vật thể ban đầu ban đầu xa cách đến gần gũi hơn. Nhờ đó, thông điệp được truyền đạt trở nên sâu sắc hơn bao giờ hết.
- Ý nghĩa: hình ảnh thuyền và biển được sử dụng như biểu tượng cho tình yêu đôi lứa của tác giả. Việc áp dụng hình ảnh này không chỉ thể hiện tài năng của Xuân Quỳnh mà còn kích thích sự hấp dẫn, thu hút của người đọc đối với câu chuyện tình yêu của tác giả. Tất cả đều phản ánh tình yêu của tác giả, khiến độc giả không thể không ngưỡng mộ và hiểu sâu hơn về tâm trạng, cảm xúc của tác giả.
Viết lại
Câu hỏi (trang 112, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Tìm đọc thêm một bài thơ trữ tình có cùng ý niệm về tình yêu như Thuyền và biển. Sau đó, so sánh hai tác phẩm trong một đoạn văn khoảng 150 từ.
Phương pháp giải:
Dựa vào kỹ năng tìm kiếm và lựa chọn thông tin để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Thuyền và biển thường là biểu tượng cho tình yêu đôi lứa sâu đậm, như trong bài thơ “Tình thuyền và biển” của Hoàng Minh Tuấn. Tác phẩm này chia sẻ về những cảm xúc đa dạng trong tình yêu, từ sự mãnh liệt đến sự dịu dàng, từ cô đơn đến buồn bã... Tình yêu luôn thay đổi, nhưng nếu chúng ta hiểu biết và chia sẻ, những khoảnh khắc đó sẽ trở thành những kỷ niệm đáng nhớ và đáng trân trọng. Hòa quện của thuyền và biển là biểu tượng cho sự gắn bó của những người yêu nhau, hiểu biết và chia sẻ mỗi cung bậc cảm xúc trong hành trình tình yêu.'