Đề xuất tài liệu: Hướng dẫn soạn văn 8 về vẻ đẹp của bài thơ “Cảnh khuya” để giúp học sinh chuẩn bị bài một cách nhanh chóng
Tài liệu hữu ích cho học sinh lớp 8 chuẩn bị bài một cách đầy đủ và hiệu quả. Xem chi tiết dưới đây.
Chuẩn bị cho bài thơ “Cảnh khuya”
1. Khởi đầu
- Bàn về chủ đề chính được thảo luận và trao đổi trong văn bản: Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya.
- Các quan điểm cần xem xét:
- Đặc điểm nghệ thuật của câu thơ mở đầu
- Tiêu biểu về vẻ đẹp tự nhiên trong câu thơ tiếp theo
- Liên kết giữa con người và cảnh vật trong văn bản.
- Phân tích các luận điểm, lý lẽ, và bằng chứng để làm rõ vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya.
- Tác giả thể hiện sự tôn trọng và lòng yêu mến với những dòng thơ ấn tượng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Lê Trí Viễn (1919 - 2012) là một giáo sư, nhà giáo nhân dân, cũng là một nhà nghiên cứu tiên phong trong việc áp dụng quan điểm Mác-xít vào nghiên cứu văn học, đã đóng góp hơn 40 tác phẩm nghiên cứu có giá trị cho văn học Việt Nam.
2. Hiểu bài
Câu 1. Tác giả đã giới thiệu bài thơ như thế nào?
Đề cập nguồn gốc và bối cảnh sáng tác của bài thơ.
Câu 2. Trong câu thơ đầu, tác giả tập trung vào yếu tố nghệ thuật nào?
Phân tích biện pháp tu từ so sánh giữa “tiếng suối” và “tiếng hát xa”.
Câu 3. Tác giả thể hiện cảm nhận vẻ đẹp của câu thơ chủ yếu bằng cách nào?
Tác giả thể hiện cảm nhận vẻ đẹp của câu thơ chủ yếu thông qua lựa chọn ngôn từ và hình ảnh.
Câu 5. Phần 5 nhấn mạnh về điều gì?
Tập trung vào mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Nội dung của văn bản Vẻ đẹp của bài thơ “Cảnh khuya” xoay quanh vấn đề gì? Làm thế nào để nhanh chóng nhận biết điều này?
- Vấn đề: vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya.
- Dựa vào: tiêu đề và nội dung trong văn bản.
Câu 2. Bài thơ Cảnh khuya của Lê Trí Viễn được phân tích theo cách nào? Có tác dụng gì?
- Bài thơ được phân tích theo cấu trúc.
- Việc này giúp tăng độ sâu của bài phân tích.
Câu 3. Đọc kĩ văn bản và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Xác định nội dung chính của từng phần. Mối liên kết logic giữa các phần được thể hiện như thế nào?
b. Chỉ ra một ví dụ minh họa cho mối quan hệ chặt chẽ giữa nội dung chính của một phần với lý lẽ, bằng chứng được sử dụng trong đó.
C. Điểm chung về tư duy và quan điểm của tác giả thể hiện ở mỗi phần của văn bản.
Gợi ý: a.
- Nội dung chính của mỗi phần:
- Phần 1: giới thiệu về bài thơ Cảnh khuya.
- Phần 2: phân tích cấu trúc câu thơ đầu tiên trong bài thơ Cảnh khuya.
- Phần 3: phân tích cấu trúc câu thơ thứ hai trong bài thơ Cảnh khuya.
- Phần 4: phân tích cấu trúc của hai câu thơ cuối cùng trong bài thơ Cảnh khuya.
- Phần 5: sự cân bằng trong bài thơ Cảnh khuya được thể hiện như thế nào.
- Mối liên kết logic giữa các phần được thể hiện qua việc các luận điểm hướng về cùng một chủ đề, sắp xếp một cách hợp lý.
b. Ví dụ: phần thứ ba phân tích cấu trúc câu thơ thứ hai, các lý do và ví dụ được trình bày là để phân tích hình ảnh của “trăng”, “âm thanh”, và “lồng”.
c. Tác giả tỏ lòng kính trọng, ngưỡng mộ trước sự tài hoa trong việc miêu tả cảnh trong bài thơ Cảnh khuya của Bác.
Câu 4. Hãy trích dẫn một đoạn văn để minh họa việc tác giả đã phân tích các yếu tố nghệ thuật để làm nổi bật nội dung của bài thơ.
Một số đoạn văn:
- “Câu thơ vang lên… sâu đậm của bức tranh cảnh khuya”
- “Nếu hai từ tiếng… như sự trầm mặc được cắt đứt”
Câu 5. Một trong các phương pháp phê bình văn là so sánh cách tác giả này diễn đạt với cách tác giả khác về cùng một vấn đề. Hãy đưa ra nhận xét về hiệu quả của phương pháp đó trong phần 2 của văn bản Vẻ đẹp của bài thơ “Cảnh khuya”.
- Tác giả so sánh “âm thanh của dòng suối” trong bài thơ “Cảnh khuya” của Bác với “âm thanh của dòng suối” trong thơ của Nguyễn Du, Bạch Cư Dị, Nguyễn Trãi.
- Tác dụng: đóng góp vào việc thể hiện vẻ đẹp tinh thần, sự lãng mạn trong tâm trạng của nhà thơ.
Câu 6. Trước và sau khi đọc văn bản nghị luận này, cảm nhận của bạn về bài thơ Cảnh khuya có sự thay đổi nào không? Hãy chỉ ra nguyên nhân của sự khác biệt đó.
- Trước: chưa có cảm nhận sâu sắc, chi tiết về bài thơ.
- Sau: nhận thức sâu sắc hơn về cả nội dung và nghệ thuật, nhận ra vẻ đẹp tinh thần của nhà thơ.