Buzz
Mytour đang phát hành tài liệu Soạn văn 8: Những nhà thơ đặc trưng cho quê hương và làng cảnh Việt Nam, hướng dẫn chi tiết cho việc chuẩn bị bài văn.
Hãy tham khảo nội dung chi tiết của tài liệu chúng tôi đăng tải dành cho các bạn học sinh lớp 8.
Viết bài về những nhà thơ tài danh của quê hương và làng cảnh Việt Nam
Trước khi tiến hành đọc
Đề bài: Hãy chia sẻ với mọi người về vẻ đẹp của mùa thu trong một tác phẩm văn học mà bạn yêu thích và những tác phẩm văn học nào viết về mùa thu mà bạn biết.
Gợi ý:
Những tác phẩm văn học về mùa thu: Đây mùa thu tới (Xuân Diệu), Sang Thu (Hữu Thỉnh), Tiếng thu (Lưu Trọng Lư),...
Sau khi thưởng thức
Phản hồi các câu hỏi
Câu hỏi 1. Bài thơ Nhà quê của Nguyễn Khuyến thảo luận về điều gì? Các yếu tố nào giúp phân biệt điều đó?
- Chủ đề được thảo luận: vẻ đẹp của làng quê Việt Nam trong ba bài thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến.
- Cơ sở: tiêu đề trực tiếp nêu vấn đề được thảo luận, nội dung của văn bản đã khám phá chi tiết về nội dung và nghệ thuật trong ba bài thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến.
Câu 2. Tác giả của những bài thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến nhấn mạnh điểm chung nào?
Nguyễn Khuyến mô tả về mùa thu bằng những hình ảnh đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ, khiến cho mùa thu trở nên sống động, tự nhiên hơn, không chỉ là những từ sách vở trong văn chương.
Câu 3. Mặc dù có điểm gặp gỡ, nhưng mỗi bài thơ mùa thu vẫn mang một vẻ đẹp độc đáo. Hãy tìm ra những điểm khác biệt và nêu rõ các lý do, bằng chứng mạch lạc mà tác giả đã sử dụng để làm sáng tỏ điều này.
a. Mùa thu ẩm
- Quan điểm: bài thơ tôn vinh vẻ đẹp của mùa thu tại nhiều thời điểm, mô tả tổng quan về khung cảnh mùa thu.
- Lập luận:
- Nếu chỉ diễn tả một cảnh đêm thu có trăng, thì bài thơ sẽ trở nên vụng về và thiếu logic.
- Con đường tối tăm mù mịt trái ngược với bức tranh của một ao nước lấp lánh dưới ánh trăng sáng rực.
- Cây cối uốn cong bóng mờ mờ màu sắc nhạt nhòa không phản ánh đúng với cảnh đêm có trăng.
- Hơi khói từ nhà nào đó đang nấu cơm vào buổi chiều tà.
- Màu xanh dương của bầu trời không phải là của một buổi chiều nào đó.
- Chứng cớ: các dòng thơ và cụm từ được trích dẫn từ bài thơ 'Thu ẩm' và hai câu thơ tiếng Hán của Nguyễn Khuyến.
b. Mùa thu trên vịnh
- Luận điểm: Bài thơ về vẻ đẹp, về huyền diệu của mùa thu cao quý hơn cả, với sự thanh nhã và sắc sảo.
- Những lập luận của tác giả về bản chất, tinh thần của mùa thu đều nhằm mục đích làm rõ ý kiến về vẻ đẹp nhẹ nhàng và cao quý.
- Bản chất, linh hồn của mùa thu nằm trong bầu trời: Mùa thu với bầu trời rất cao phản chiếu xuống toàn cảnh; Cây tre đứng thẳng như cần câu vươn lên bầu trời xanh biếc, gió nhẹ nhàng đẩy khe khẽ mang vẻ thanh thoát; Một góc nhìn trống trải để mặc bóng trăng thuộc về trời cao; Mọi âm thanh trên trời, từ tiếng chim cao cả cho đến tiếng nước chảy, đều ám chỉ về trời cao;
- Những bụi hoa phía trước nhà tạo ra một cảm giác u ám, chút bồn chồn, nhớ nhà về thời gian đã qua.
- Mặt nước xanh biếc như tầng khói phủ bay lơ lửng, nhẹ nhàng, mơ màng, không thực không hư.
- Chứng cớ: các đoạn văn, từng đoạn được lấy từ bài thơ 'Thu trên vịnh.
c. Tiếng thu
- Quan điểm: Bài thơ là một minh chứng cho vẻ đẹp của làng quê Bắc Bộ.
- Luận điểm:
- Bình Lục là một vùng đất có nhiều ao.
- Các ao nhỏ, thuyền chúng cũng nhỏ bé, sóng nước màu xanh biếc, lá vàng rụng theo cơn gió.
- Không gian khi nhìn lên: bầu trời mùa thu cao xanh, những đám mây trôi nổi nhẹ nhàng, con đường trong làng hai bên là các hàng tre xanh mướt mọc đầy sức sống,...
- Tác giả nhấn mạnh sự thú vị của mùa thu ở những “điệu xanh”, “cử động”, “vần thơ”,...
- Chứng cứ: các hình ảnh, câu thơ được trích dẫn từ bài thơ 'Thu điếu.
Câu 5. Tác giả đã sử dụng những phương pháp nào để minh chứng cho ý kiến của mình? Em đánh giá như thế nào về cách tác giả phân tích bằng chứng?
- Trích dẫn trực tiếp các đoạn văn của bài thơ, câu thơ, cụm từ, từ nguyên văn
- Dẫn chứng gián tiếp từ ý thơ
- Dẫn chứng bằng những hình ảnh thơ
=> Hỗ trợ người đọc hiểu sâu hơn về các bài thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến.
Câu 6. Xuân Diệu cho rằng ba bài thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến là một thành công xuất sắc của quá trình “dân tộc hóa nội dung và hình thức thơ”. Em cảm nhận như thế nào về quan điểm này.
- Quan điểm: đồng tình
- Lý do: ba bài thơ đều tái hiện những hình ảnh và đặc điểm đặc trưng của mùa thu ở vùng đất Bắc, lời thơ sử dụng ngôn ngữ đơn giản và gần gũi, dễ hiểu.
Câu 7. Em có nhận xét gì về nghệ thuật phê phán văn bản (cách mở bài, đưa ra vấn đề, cấu trúc luận điểm, ngôn ngữ, phong cách viết phê phán,...)?
Bài viết được tổ chức một cách rành mạch, chặt chẽ:
- Mở đầu: Trực tiếp vào vấn đề là nhà thơ Nguyễn Khuyến với ba bài thơ thu tiêu biểu.
- Điều hướng vấn đề: Liệt kê các điểm chính và lập luận, sử dụng bằng chứng để minh chứng cho quan điểm đã đề cập.
- Cách tổ chức luận điểm, ngôn ngữ, phong cách viết phê phán: Đơn giản, gần gũi, nhẹ nhàng,...
Tương tác với độc giả
Viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) thể hiện cảm nhận của tôi về một hình ảnh đặc sắc trong một bài thơ mùa thu của Nguyễn Khuyến.
Gợi ý:
Khi đọc bài thơ “Thu điếu”, tôi được ấn tượng sâu sắc bởi hình ảnh của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ cuối:
“Nằm dài gối vắng bên cần,
Cá nào dám nhảy dưới chân rêu”
Nhà thơ Nguyễn Khuyến đã mô tả hình ảnh của một người câu cá trữ tình. Cụm từ “nằm dài gối vắng bên cần” tái hiện tư thế của người câu cá, thể hiện tâm trạng nhẹ nhõm của một nhà thơ tự do. Tiếng “cá nào dám nhảy dưới chân rêu”, kèm theo từ “nào”, đề cập đến sự mơ hồ, xa xăm và bất ngờ. Có thể nhân vật câu cá cũng chính là tác giả - một người yêu nước, yêu dân, nhưng không thể làm gì nhiều trong tình hình bất lực trước thời đại, không đủ can đảm để đối đầu với thực dân Pháp, và cuối cùng phải từ bỏ vị trí quan trọng của mình. Và rồi, tâm hồn bất ngờ tỉnh lại từ giấc mộng khi “cá nào dám nhảy dưới chân rêu”. Chỉ khi không gian thật yên bình mới có thể nghe được tiếng cá nhảy dưới chân rêu. Điều này đã giúp diễn đạt tâm trạng u buồn, cô đơn trong lòng nhà thơ.
