Chuẩn bị bài viết về Đò Lèn của Nguyễn Duy

Chuẩn bị cho Bài Viết ĐÒ LÈN, phiên bản ngắn 1

NGUYỄN DUY: Họa Sĩ Của Lời Thơ

A. CƠ BẢN VỀ TÁC PHẨM

I. TÁC GIẢ VÀ CÔNG ĐỒNG:

1. Hành Trình Đời

- Nguyễn Duy, tên thật Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948, trong một gia đình nông dân tại vùng quê Thanh Hoá. Mẹ anh mất sớm, từ đó anh sống với bà ngoại. Hình ảnh bà trở nên rất thân thuộc và gần gũi với nhà thơ.
- Năm 1966, Nguyễn Duy nhập ngũ, sau đó, anh theo học tại Khoa Ngữ Văn, Trường Đại Học Tổng Hợp Hà Nội.

2. Sự Nghiệp Văn Học.

- Về thơ: Cát Trắng (1973), Ánh Trăng (1984), Đại Cát Tìm Vàng (1987)...
- Ngoài thơ, Nguyễn Duy còn sáng tác ở nhiều thể loại khác: Em

3. Phong Cách Sáng Tạo.

- Nguyễn Duy, một nhà văn tài năng, thơ của ông thường mang một vẻ đẹp đầy huyền bí nhưng vẫn rất sâu lắng và giàu tri thức. Việc đọc thơ của Nguyễn Duy, sự sâu lắng ấy dần thấm vào trong tâm hồn người đọc và đôi khi khiến họ phải suy ngẫm...

II. TÁC PHẨM ĐÒ LÈN

1. Bối Cảnh Sáng Tạo
Bài thơ Đò Lèn được sáng tác vào năm 1983, khi nhà thơ trở về quê nhà, nhìn lại quãng thời gian học trò đầy buồn vui, kỷ niệm về bà ngoại yêu thương, người đã nuôi dưỡng ông đến khi trưởng thành. Bài thơ được xuất bản trong tập Ánh Trăng.

2. Cấu Trúc
Bài thơ được chia thành ba phần: - Phần 1 (2 khổ thơ đầu): Ký ức về tuổi thơ trong sáng.
- Phần 2 (3 khổ thơ tiếp theo): Ký ức về những ngày sống bên bà thân yêu.
- Phần 3 (khổ cuối): Những suy tư của nhân vật chính.

B. PHẦN TỰ LUẬN

“Đò Lèn” đem lại cho bạn những cảm xúc như thế nào về tuổi thơ và hạnh phúc của con người?
- Bài thơ được viết theo phong cách thơ tự do hiện đại. Bắt đầu từ hiện thực, nhà thơ nhìn lại quá khứ và thể hiện cảm xúc, ký ức về người bà thân yêu.
- Với mạch thơ đậm chất tự do, giọng thơ phong phú, kết hợp giữa nỗi buồn, nghiêm túc và bi thương, cay đắng. Nhờ đặc điểm này mà những hình ảnh cổ điển lại được làm mới trong bộ tư duy sâu sắc, kỷ niệm giàu sức sống. Thơ Nguyễn Duy đặt trí tuệ lên hàng đầu trên nền ngôn từ giản dị, không được chau chuốt, không hoàn hảo.
- Một giọng thơ trữ tình, ấm áp, hài hước, xen lẫn chút đắng cay nhưng vẫn chứa đựng tình thương, đó là cách chúng ta cảm nhận từ “Đò Lèn” của Nguyễn Duy:

Bom Mĩ gây ra, nhà bà tôi mất nhà.
Đền Sòng bay mất, cả chùa đều bay đi
Thánh với Phật rời nhau bay đi đâu hết
Bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn

- Bạn có thể nhận ra các hình tượng: bom Mĩ, nhà bà tôi, đền Sòng, chùa, thánh, Phật, trứng, ga Lèn. Sự kết hợp giữa cao cả và bình dân, văn hóa tâm linh và văn hóa vật chất hàng ngày, cái nhìn của thi sĩ giống như của một đứa trẻ trước sự phá vỡ của thế giới cổ tích kỳ diệu (thánh và Phật cùng nhau bay đi đâu, bà tôi đi bán trứng).
- Thế giới thần tiên không thể cứu vớt cuộc sống thực tế. Nhà thơ được trả về thế giới thực với sự nhận thức về bản chất của cuộc sống: “bà tôi cực khổ”.
- Sự tố cáo tội ác của bom Mĩ được diễn tả một cách sâu sắc, nhưng lại mang lại cảm giác nhẹ nhàng. Phần quan trọng là sự hài hước đen đã mang lại sắc thái cho thơ. Từ “mất hết” trong câu thứ hai kết hợp với lối viết thơ nói tạo ra một sự hài hước chua cay.
- Mối quan hệ chỉ giữa “bom Mĩ” và “bà tôi”. Bà tôi gặp khó khăn (có thể do chiến tranh) và bị bom Mĩ gây ra thêm đau thương. Có vẻ như có những hiểu lầm khác. Phần nền cho sự đau khổ kia ẩn chứa trong những hình tượng thần thánh, Phật có vẻ như là một dấu hiệu.
- Có một chút cổ tích ẩn giấu. Một mạch thơ bất thức nổi dậy trong thế giới kí ức mênh mông sau bao năm, trong bóng tối thời gian: Huệ trắng, khói hương trầm, đền Sòng, Phật,... và ở đó, ông Bụt hiện lên để an ủi cô Tấm, ban cho chàng Khoai câu thần chú khắc nhập khắc xuất... Nhưng bây giờ, cả thần thánh, Phật đều không thể tự cứu mình, cả văn hóa nghìn năm của dân tộc tan vỡ theo bom Mĩ, bà tôi, một người nghèo, mất nhà, đến ga Lèn bán trứng. Đau lòng quá!
- Trọng tâm của thơ không phải là chỉ trách tội ác của bom Mĩ như một số nhà thơ khác thường làm (ví dụ như Tố Hữu) mà chính là nỗi đau thâm sâu từ một đứa cháu tự nhận là vô tâm đối với người bà đã sống một cuộc đời đầy cực khổ.
- Tuổi thơ của “tôi” trôi qua trong tĩnh lặng, mơ màng. Có vẻ như mọi đứa trẻ ở vùng quê đều biết: câu cá, đi chợ, bắt chim sẻ, ăn trộm nhãn,... (cách mô tả rất chân thực) nhưng điều khác biệt là, và đây cũng là điểm mà tài năng thiên bẩm được thể hiện: từ bà, Phật, nhà thơ đã tạo ra sự phản chiếu để kết nối các hình tượng lại thành một thể thống nhất, mới mẻ.

PHẦN VIẾT BÀI ĐÒ LÈN, ngắn 2

Câu 1. Trong bài thơ, hình ảnh của tác giả khi còn nhỏ được miêu tả như thế nào? Tác giả nhìn nhận về chính mình trong quá khứ như thế nào?

Khám phá kỹ lưỡng nội dung của phần Soạn bài Thực hành một số biện pháp tu từ cú pháp để nắm vững kiến thức môn Ngữ Văn 12.

Ngoài việc ôn lại kiến thức đã học, hãy sẵn sàng cho bài học sắp tới với chủ đề Bàn về truyền thống tôn sư trọng đạo để củng cố hiểu biết về Ngữ Văn 12.