Buzz
Khám phá nội dung của Đổi tên cho xã
I. Chuẩn bị cho bài soạn Đổi tên cho xã:
* Cẩm nang chuẩn bị câu trả lời:
- Bài văn 'Đổi tên cho xã' mô tả cuộc họp công bố việc đổi tên xã Hạ Cà thành Hùng Tâm. Trong sự kiện này, các chức danh cũng được thay đổi để tạo ấn tượng 'hiện đại' và 'khoa học'. Tác phẩm là tác phẩm của nhà văn, nhà soạn kịch, nhà thơ Lưu Quang Vũ (1948-1988), một tên tuổi lớn trong văn học Việt Nam.
- Tác giả Lưu Quang Vũ (1948-1988):
+ Nhà văn, nhà soạn kịch, nhà thơ nổi tiếng trong văn hóa Việt.
+ Là con của một nhà thơ, nhà soạn kịch.
+ Sinh ra ở Phú Thọ, nhưng quê gốc ở Đà Nẵng và định cư tại Hà Nội sau năm 1945.
+ Tác phẩm của ông nổi tiếng với đặc điểm hiện thực và nhân văn, phản ánh rõ từng giai đoạn cuộc sống.
+ Sáng tác sôi động với gần 50 vở kịch khi ông mới ở độ tuổi 40.
+ Các tác phẩm nổi bật như 'Mây trắng của đời tôi', 'Bầy ong trong đêm sâu', 'Những bông hoa không chết', 'Mùa hè đang đến', 'Một vùng mặt trận', 'Sống mãi tuổi 17', 'Hồn Trương Ba da hàng thịt', 'Bệnh sĩ', 'Tôi và chúng ta',...
II. Soạn bài Đổi tên cho xã - Phần Đọc hiểu:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần đọc hiểu:
1. Nhiệm vụ của đoạn chữ in nghiêng mở đầu là gì?
- Đoạn chữ in nghiêng ở mở đầu giúp tổng quan bối cảnh (địa điểm, thời gian, không gian,...) và giới thiệu các nhân vật trong sự kiện đổi tên xã.
2. Lưu ý đến địa danh và tên nhân vật.
- Địa danh: phố Cà, xã Cà Hạ.
- Nhân vật: ông Nha, anh Văn Sửu, ông Thình, ông bà Độp, anh Tỵ, ông Ruộng, cô Xoan, bà Thủ,...
- Các biệt danh gần gũi, thuần dân dã.
3. Mục đích của cuộc họp?
- Cuộc họp thông báo việc đổi tên xã Hạ Cà thành xã Hùng Tâm, phố Cà sẽ trở thành thị trấn Hùng Tâm.
4. Sự khác biệt giữa tên mới và tên cũ?
- Tên trước: Hạ Cà - Dân dã, gần gũi.
- Tên mới: Hùng Tâm - Nghe có vẻ lịch lãm hơn, nhưng thực tế không mang ý nghĩa đặc biệt.
5. Lý do in nghiêng và đặt trong ngoặc đơn?
- Các đoạn chữ in nghiêng và trong ngoặc đơn là chỉ dẫn, mô tả hành động của nhân vật trong văn bản.
6. Cách thay đổi tên các chức vụ như thế nào?
7. Biểu hiện ngôn ngữ hài hước ở đoạn nào?
- Sự hài hước thể hiện khi một con heo bình thường bây giờ lại có một văn phòng riêng và đổi tên thành 'Trung tâm Triệt sản gia súc' để trở nên chính thức hơn.
8. Nhận xét về cách ông Nha ví von, so sánh.
- Trong lời ví von, ông Nha so sánh Văn Sửu như 'Nguyễn Trãi phò Lê Lợi', và ông khen ngợi rằng 'chú ấy lắm chữ nghĩa giỏi'.
9. Cách ngôn của ông Nha ở đoạn này có điều gì làm người đọc cảm thấy hài hước?
- Ở đoạn này, ngôn ngữ của ông Nha rất phức tạp, khó hiểu, sử dụng những từ ngữ vô nghĩa như 'bung ra', 'quê vợ của thằng em chồng con em gái của vợ thằng em vợ tôi', 'bung ra pháo'.
10. Dự đoán kết quả của sự đổi mới mà ông Nha đề xuất.
- Theo quan điểm của em, việc đổi mới của ông Nha không chỉ không đạt được kết quả tích cực mà còn mang lại nhiều hệ lụy, ảnh hưởng xấu đến đời sống của nhân dân, làm suy giảm chất lượng cuộc sống.
III. Soạn bài Đổi tên cho xã - Sau khi đọc:
* Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 trang 90 SGK Ngữ văn 8 Cánh diều - tập 1:
- Trình bày nội dung chính: Đoạn trích mô tả sự kiện cuộc họp thông báo về việc đổi tên xã Hạ Cà thành Hùng Tâm và cách thức thay đổi chức vụ của một số người.
- Nội dung đoạn trích liên quan chặt chẽ đến đề tài của vở kịch 'Bệnh sĩ'. Việc thay đổi tên gọi chức vụ là biểu hiện của 'bệnh sĩ', tạo ra sự thay đổi về bề ngoài mà không thực sự cải thiện vấn đề, đồng thời khiến cuộc sống nhân dân trở nên khó khăn hơn.
Câu 2 trang 90 SGK Ngữ văn 8 Cánh diều - tập 1:
- Kịch bản được trình bày khác biệt so với các thể loại văn khác như truyện ngắn, kí hoặc thơ. Nó tập trung vào sắp xếp bối cảnh, chỉ dẫn hành động và xuất hiện của nhân vật. Trái ngược với văn bản, kịch bản chủ yếu là lời đối thoại giữa các nhân vật.
- Hướng dẫn về sân khấu trong tác phẩm:
+ 'Âm thanh của ếch kêu vang lên. Một chàng trai và một cô gái xuất hiện, bước đi đều nhau theo nhịp của tiếng trống, hô to: 'Một, hai! Một, hai!'. Tiếng trống đột ngột im lặng'.
+ 'Mọi người đồng loạt vỗ tay'.
+ 'Âm thanh của trống và tiếng vỗ tay hòa quyện. Văn Sửu đứng dậy'.
+ 'ông Thình bật dậy'.
+ 'Nổi lên từ chỗ ngồi'.
...
- Tác dụng: Hướng dẫn cử chỉ của nhân vật. Đồng thời, tạo hình ảnh sống động trong tâm trí người đọc về tình huống xảy ra.
Câu 3 trang 90 SGK Ngữ văn 8 Cánh diều - tập 1:
Đặc điểm nổi bật của hài kịch trong văn bản 'Đổi tên cho xã':
- Sử dụng tiếng cười nhằm châm biếm, đả kích, phê phán thói hư tật xấu, và cái lố bịch trong đời sống, đặc biệt là hành động đổi tên chức vụ của nhân dân xã Hùng Tâm.
- Tạo ra xung đột giữa cái xấu, cái thấp hèn (bệnh giả dối, ảo tưởng) và cái tốt đẹp (sự chân thực, thật thà).
- Nhân vật thực hiện hành động mâu thuẫn với phẩm chất, tạo ra tình huống lố bịch và hài hước: ông chủ tịch xã Toàn Nha, người không có hiểu biết về khoa học, luôn thốt lên những điều hiện đại, công nghệ và đổi mới.
- Sử dụng thủ pháp phóng đại: lời lẽ của ông chủ tịch xã luôn được tô điểm bằng những ý niệm cao siêu nhưng thực chất lại trống rỗng, thể hiện bệnh khoa trương và hình thức lố bịch.
Câu 4 trang 90 SGK Ngữ văn 8 Cánh diều - tập 1:
- Nhân vật ông chủ tịch xã Toàn Nha đại diện cho kiểu người sống giả dối, với hình thức quan trọng hơn nội dung trong xã hội.
- Đặc điểm tính cách của nhân vật:
+ Ước muốn xây dựng và phát triển xã chỉ để tạo ấn tượng và làm hài lòng cấp trên, mặc kệ hiệu quả thực tế cho cộng đồng.
+ Tiếp cận nơi khác một cách hời hợt, qua loa, không có sự phân tích chi tiết về tình hình thực tế của xã.
+ Mong muốn phát triển kinh tế xã nhưng lại bỏ qua những công việc quan trọng, thiết yếu, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của nhân dân.
+ Sử dụng những định hướng khoa trương, với việc áp dụng nhiều thuật ngữ khoa học một cách hơi bong bóng.
+ Thay đổi tên gọi chức vụ của người dân một cách linh tinh, lan man đến mức chính bản thân họ cũng không rõ mình phải làm gì.
Câu 5 trang 90 SGK Ngữ văn 8 Cánh diều - tập 1:
- Theo em, văn bản 'Đổi tên cho xã' đã đề cập và chỉ trích 'bệnh thành tích', 'bệnh sĩ'. Tình trạng này đã xuất hiện từ lâu, tạo ra nhiều tác động tiêu cực cho cuộc sống con người. Không chỉ xuất hiện trong các cơ quan, tổ chức mà còn hiện hữu ngay trong trường học. 'Bệnh thành tích', 'bệnh sĩ' khiến con người hành động mù quáng, không hiểu rõ bản chất vấn đề và tạo ra những 'lỗ hổng' trong cộng đồng. Việc đưa chủ đề này vào văn học là một cách hiệu quả để cảnh báo về hậu quả của 'bệnh sĩ', 'bệnh thành tích'. Đồng thời, nó mang đến nhiều thông điệp tích cực, hướng xã hội phát triển ngày càng tích cực, văn minh và lành mạnh hơn.
Câu 6 trang 90 SGK Ngữ văn 8 Cánh diều - tập 1:
Những ảnh hưởng tiêu cực của 'bệnh sĩ' trong cuộc sống:
- Đối với cá nhân:
+ Gieo rắc thói dối trá, lừa dối để tăng cường, thị uy bản thân.
+ Dễ nuôi dưỡng tâm hồn ghen ghét, thù địch, hành động tiêu cực để tỏ ra vượt trội.
+ Dễ trở thành mục tiêu của những người xấu, bị lừa dối, tổn thương.
- Đối với cộng đồng, xã hội:
+ Gặp phải tác động tiêu cực từ những người mắc phải 'bệnh sĩ'.
+ Xã hội bước vào thời kỳ ếch trì trệ, phát triển chậm chạp.
+ Nền văn hóa đối mặt với thách thức gia tăng, tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bằng tài năng và tầm nhìn sâu rộng, Lưu Quang Vũ đã truyền đạt những thông điệp quý báu, những bài học ý nghĩa đến với độc giả, người hâm mộ. Để khám phá thêm các tác phẩm khác, hãy ghé thăm kho tài liệu trên Mytour: Soạn bài Cái kính; Soạn bài Thi nói khoác.
