Chuẩn bị đọc
(trang 58, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo bạn, vì sao thiên nhiên được ví như mẹ của mọi loài?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức về thiên nhiên, thế giới và cuộc sống
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Thiên nhiên được ví như mẹ của mọi loài vì con người hay động thực vật đều được nuôi dưỡng bởi các yếu tố tự nhiên, và thiên nhiên sinh ra vạn vật, nuôi dưỡng vạn vật.
Trai nghiệm cùng Văn Bản 1
Câu 1 (trang 59, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Các hình ảnh so sánh, liên tưởng trong đoạn văn này gợi ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các hình ảnh so sánh, liên tưởng trong đoạn văn nhấn mạnh rằng họ và thiên nhiên là gia đình, là ruột thịt, là những gì gắn bó, thân thương nhất.
Trai nghiệm cùng Văn Bản 2
Câu 2 (trang 60, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Việc lặp lại giả định “Nếu … bán cho Ngài mảnh đất này” có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Việc lặp lại giả định “Nếu … bán cho Ngài mảnh đất này” nhấn mạnh những mong muốn cao cả của nhân vật “tôi” về sự đảm bảo rằng phải giữ gìn và bảo vệ thiên nhiên
Suy ngẫm và phản hồi 1
Câu 1 (trang 61, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Xác định hệ thống luận điểm, lý lẽ, bằng chứng của văn bản.
Phương pháp giải:
Vận dụng kỹ năng đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
* Luận điểm 1: Ký ức của người da đỏ gợi nhắc những điều thiêng liêng:
- Mảnh đất của người da đỏ rất thiêng liêng, là người mẹ của người da đỏ.
- Bông hoa là người chị, người em.
- Dòng nước là máu của tổ tiên người da đỏ
- Những tiếng thì thầm của dòng nước chính là những tiếng nói của cha ông với thế hệ sau.
=> Với nghệ thuật nhân hóa và so sánh, tác giả đã nhấn mạnh tình yêu thiên nhiên, sự gắn bó của người da đỏ với đất đai, môi trường.
* Luận điểm 2: Người da trắng và người da đỏ có sự khác nhau trong cách đối xử với đất đai và thiên nhiên
- Đối với người da trắng:
+ Đất đai là kẻ thù, khi chinh phục được sẽ càng lấn tới.
+ Họ đối xử với đất và trời như những hàng hóa, tước đoạt được rồi lại bán đi.
+ Người da trắng không có nơi yên tĩnh, không quan tâm đến bầu không khí họ đang hít thở.
- Đối với người da đỏ:
+ Đất đai là mẹ nên họ vô cùng trân quý.
+ Họ rất biết trân trọng không khí.
+ Đối xử với muôn loài như người anh em.
=> Với nghệ thuật đối lập, tác giả đã thể hiện thái độ bảo vệ đất đai và bảo vệ môi trường tự nhiên.
* Luận điểm 3: Người da đỏ đưa ra kiến nghị để bảo vệ đất đai và thiên nhiên:
- Người da trắng phải đối xử với muông thú như những người anh em.
- Phải dạy con cháu biết quý trọng đất đai.
=> Sử dụng những từ ngữ dứt khoát, đanh thép, hào hùng để khẳng định sự cần thiết phải bảo vệ đất đai và thiên nhiên.
Suy ngẫm và phản hồi 2
Câu 2 (trang 61, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản chủ yếu hướng đến luận đề nào dưới đây? Lí giải dựa và hệ thống luận điểm, lý lẽ, bằng chứng của văn bản.
a. Hồi đáp lời đề nghị mua đất của Tổng thống Mỹ
b. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức về luận đề trong văn nghị luận
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Văn bản chủ yếu hướng đến luận đề b. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Bắt đầu từ mong muốn mua lại vùng đất của người da đỏ của Tổng thống Mi Phreng – klin. Sau đó, thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn đã viết bức thư trả lời yêu cầu này và nhấn mạnh mối quan hệ của con người và thiên nhiên, con người phải bảo vệ đất đai, bảo vệ thiên nhiên chính là bảo vệ mạng sống của mình. Nhấn mạnh tất cả chúng ta phải có ý thức bảo vệ thiên nhiên, đặc biệt là người da trắng.
Suy ngẫm và phản hồi 3
Câu 3 (trang 61, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân tích mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lý lẽ và bằng chứng.
Phương pháp giải:
Vận dụng kỹ năng đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lý lẽ và bằng chứng có mối liên hệ chặt chẽ, không tách rời. Hệ thống các luận điểm giúp làm sáng tỏ luận đề, các lí lẽ và dẫn chứng giúp tăng tính mạch lạc, logic và tăng tính thuyết phục, xác đáng.
Suy ngẫm và phản hồi 4
Câu 4 (trang 61, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em hãy xác định câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn trích sau:
Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác. Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua. Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu nổi tại sao một con ngựa sắt nhà khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chúng tôi chỉ giết để duy trì cuộc sống. Con người là gì, nếu cuộc sống thiếu những con thú?
Phương pháp giải:
Vận dụng bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Câu văn thể hiện bằng chứng khách quan của người viết: Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua
Ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn trích: Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác.; Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu nổi tại sao một con ngựa sắt nhà khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chúng tôi chỉ giết để duy trì cuộc sống.
Phản ánh và suy ngẫm 5
Câu 5 (trang 62, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em nắm được ý nghĩa của quan điểm: “Đất như Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai là xảy ra với con cái của Đất”? Hãy cung cấp một số ví dụ thực tế để minh họa cho quan điểm của em.
Phương pháp giải:
Sử dụng kỹ năng đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Quan điểm: 'Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai là xảy ra với con cái của Đất' của lãnh đạo Xi-át-tơn có thể hiểu như sau: Con người sinh sống và phát triển trên đất. Mọi tài nguyên đều xuất phát từ đất. Thức ăn của con người cũng chủ yếu đến từ đất. Nếu không có đất, không có nơi trú ẩn cho động vật và không có đất để trồng cây, chăn nuôi, dẫn đến việc con người không thể sống. Trong bức thư, lãnh đạo Xi-át-tơn phản ánh việc bán đất cho người da trắng, sau đó họ khai thác hết tài nguyên, để lại chỉ là những vùng hoang vu. Vậy thì, con cái của Đất sẽ ra sao? Do đó, mỗi người cần phải sống hòa thuận với thiên nhiên, bảo vệ mảnh đất, bảo vệ sự sống của chính mình.
Ví dụ thực tế: Đất là một nguồn tài nguyên quý giá, sinh sản và nuôi dưỡng con người, động vật, hãy tưởng tượng nếu một ngày không còn mảnh đất nào trên trái đất thì tất cả mọi sinh vật đều sẽ dần chết đi, không còn gì có thể tồn tại.
Phản ánh và suy ngẫm 6
Câu 6 (trang 62, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trong bức thư, đoạn văn nào gây ấn tượng mạnh nhất với em? Chia sẻ ấn tượng của em với các bạn trong lớp
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức đọc hiểu, ý thức cá nhân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đoạn văn trong bức thư để lại ấn tượng mạnh nhất với em là: “Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất đều thiêng liêng, mỗi chiếc lá thông óng ánh, mỗi bãi cát, mỗi giọt sương long lanh trong rừng rậm, mỗi mảnh đất hoang vu và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng trong ký ức và kinh nghiệm của người dân tộc tôi. Những dòng nhựa chảy trong cây cỏ cũng đựng trong mình kí ức của người da đỏ”.
Đoạn này ấn tượng vì nó nhấn mạnh sự thiêng liêng của đất đai đối với mọi sinh vật. Nó miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên nơi người da đỏ sinh sống, với chiếc lá thông óng ánh, bãi cát, giọt sương long lanh, mảnh đất hoang vu, tiếng thì thầm của côn trùng,… Tất cả này cho thấy thiên nhiên trên đất của người da đỏ sống rất tươi đẹp. Đoạn văn thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, yêu từng tấc đất, giọt sương trên đất quê hương của tác giả nói riêng và người da đỏ nói chung. Người da đỏ yêu đất như yêu cuộc sống tươi đẹp của họ, biết ơn mẹ đất.
Phản ánh và suy ngẫm 7
Câu 7 (trang 62, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, con người nên xử lý như thế nào với tài nguyên thiên nhiên và sự sống của tất cả các loài? Trình bày ý kiến của em về vấn đề này trong một đoạn văn khoảng 150 từ.
Phương pháp giải:
Sử dụng kỹ năng viết văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tài nguyên thiên nhiên đóng vai trò quan trọng đối với tất cả chúng ta, bao gồm cả loài người và mọi sinh vật trên trái đất. Để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sống, chúng ta cần phải nâng cao ý thức và hành động. Hạn chế sử dụng túi nylon là một biện pháp cần thiết để bảo vệ môi trường. Mỗi gia đình nên phân loại rác, tái chế các loại rác như chai nhựa, giấy, túi nylon... để giúp tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường. Cần tăng cường thông tin, giáo dục cộng đồng về việc không săn bắt động vật quý hiếm, không khai thác thủy sản bằng các phương pháp gây hại cho môi trường. Mỗi người nên trồng nhiều cây xanh xung quanh nhà để cung cấp không khí trong lành và bảo vệ môi trường. Đồng thời, không phá hủy cây xanh, phê phán những hành động làm hại môi trường. Cần có biện pháp xử lý ngay tình trạng ô nhiễm nguồn nước từ các khu đô thị, khu công nghiệp, để cải thiện môi trường sống.