Một phần xương khô của con người được phát hiện sâu trong một hang động ở Lào cho thấy Homo sapiens đã sinh sống ở khu vực này khoảng 86.000 năm trước, trước khi di cư từ Châu Phi sang Châu Á.
Tính từ năm 2009, một số hóa thạch của con người hiện đại, có niên đại từ 46.000 đến 70.000 năm trước, đã được tìm thấy tại Tam Pà Ling hay Hang Khỉ, ở phía đông bắc Lào.
Địa điểm này được công nhận là Di sản Thế giới và hóa thạch được bảo vệ bởi pháp luật Lào. Fabrice Demeter từ Đại học Copenhagen, Đan Mạch và đồng nghiệp của ông đã phát hiện thêm hai hóa thạch nữa.
Hai hóa thạch con người được ước tính có niên đại từ 68.000 đến 86.000 năm.
Các nhà nghiên cứu đã áp dụng năm phương pháp đo niên đại khác nhau với các đồng vị phóng xạ để tái tạo dòng thời gian của các hang động mà con người tiền sử đã ẩn náu trên hành trình về phía nam.
Sau khi phân tích, hóa thạch được xác định là một phần nhỏ của hộp sọ người. Các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện một phần xương chân hoặc xương ống quyển của con người.
Mặc dù các xương bị gãy và không hoàn thiện, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn có thể so sánh kích thước và hình dạng của chúng với xương người cổ đại khác, cụ thể là Homo sapiens chứ không phải Homo erectus, Neanderthal hoặc Denisovan.
Các phát hiện cho thấy rằng những người hiện đại sơ khai đã đến Đông Nam Á sớm hơn dự kiến, khoảng 50.000 năm trước.
Nơi những người này di cư ra khỏi Châu Phi và bắt đầu sinh sống ở phần còn lại của thế giới, bao gồm cả Châu Á. Dữ liệu di truyền chỉ ra rằng hầu hết các cuộc di cư trước đó có thể đã thất bại.
Các hóa thạch tại Tam Pà Ling được cho là của tổ tiên người Úc bản địa, những người đã đến Úc sớm hơn nhiều so với dự kiến.
Cuộc tranh luận về quá trình thực dân hóa của con người ở Đông Nam Á đã kéo dài suốt nhiều thập kỷ khi các nhà nghiên cứu tiếp tục tìm hiểu cách thức và thời gian con người vượt qua các eo biển và biển để đến Úc cuối cùng.
Do đó, Tam Pà Ling trở thành một địa điểm lý tưởng để đặt ra một số câu hỏi về các cuộc di cư của con người cổ đại, vì Đông Nam Á nằm ở điểm giao nhau giữa Đông Á và Đông Nam Á hải đảo hoặc Úc.