
Cuốn sách “Flow - Dòng chảy” là thành quả vĩ đại, tổng hợp khối kiến thức đồ sộ mà Mihaly đã dành cả đời để nghiên cứu. Tác phẩm kinh điển này không chỉ làm nên tên tuổi của ông mà còn đóng góp to lớn vào việc giúp nhiều người trải nghiệm được trạng thái thăng hoa trong cuộc sống.
Tuy nhiên, “Flow - Dòng chảy” không chỉ là một công trình học thuật mà còn được viết dành cho đại chúng. Cuốn sách trình bày những nguyên tắc và phương pháp mà nhiều người đã áp dụng để biến đổi cuộc sống nhàm chán, vô nghĩa thành một cuộc sống đầy niềm vui và hứng khởi. Độc giả sẽ học được cách xử lý thông tin hiệu quả, tối ưu hóa sự tập trung, làm việc hiệu quả, và sống một cuộc đời trọn vẹn.
Hầu hết chúng ta suốt đời đều dựa vào yếu tố bên ngoài để tìm kiếm hạnh phúc. Ta tin rằng sự sung túc sẽ mang lại niềm vui nên mải mê kiếm tiền, hay tin rằng được yêu mến sẽ khiến cuộc sống dễ dàng hơn nên cố làm hài lòng người khác. Thực tế, chất lượng cuộc sống được quyết định bởi chính nội tại của bạn, dù môi trường xung quanh có thay đổi ra sao, bạn vẫn có thể chủ động tiếp nhận thông tin và duy trì sự cân bằng trong tâm trí.
Trong 25 năm nghiên cứu, Mihaly phát hiện ra rằng hạnh phúc không thể mua bằng tiền hay bị chi phối bởi quyền lực, mà nó phụ thuộc vào cách chúng ta diễn giải về điều kiện ngoại cảnh. Những ai kiểm soát được trải nghiệm nội tại sẽ quyết định được chất lượng cuộc sống của mình. Tất cả chúng ta đều có cơ hội trở nên hạnh phúc nếu hiểu và biết cách đạt được trạng thái dòng chảy.
Ví dụ, một vận động viên leo núi sau khi chinh phục đỉnh núi hiểm trở, hay một thủy thủ khám phá ra vùng đất mới sau nhiều ngày lênh đênh trên biển, đều đạt đến trạng thái dòng chảy - trạng thái mà ở đó con người tập trung vào hoạt động đến mức quên đi mọi thứ khác. Họ học được cách tận hưởng và tìm thấy ý nghĩa trong trải nghiệm. Những người đạt trạng thái này phát triển cái tôi mạnh mẽ, tự tin hơn vì năng lượng tinh thần được tập trung vào các mục tiêu họ chọn.
Thông qua “Flow - Dòng chảy”, Mihaly Csikszentmihalyi giới thiệu những khái niệm thú vị của tâm lý học hiện đại như entropy tâm thần, trật tự trong ý thức, sự thưởng thức, và trải nghiệm mục đích tự thân. Bạn sẽ được tiếp cận với cấu trúc của trạng thái dòng chảy, bao gồm 9 thành tố tạo nên trải nghiệm tối ưu trong công việc và cuộc sống: mục tiêu rõ ràng, phản hồi tức thì, cân bằng giữa thách thức và kỹ năng, hợp nhất hành động và nhận thức, loại bỏ khía cạnh khác khỏi ý thức, không sợ thất bại, sự tự ý thức biến mất, thời gian bị bóp méo, và hoạt động trở thành mục đích tự thân.
Cuốn sách giống như một bản đồ và Mihaly Csikszentmihalyi là người dẫn dắt chúng ta vào hành trình khám phá sự vận hành của tâm trí. Chúng ta sẽ hiểu rằng những khoảnh khắc đẹp nhất trong cuộc sống chỉ đến khi cơ thể và tâm trí được kéo căng đến mức cực đại. Mihaly cũng giúp phân biệt giữa “sự vui thích” và “sự tận hưởng”. Trong khi “sự vui thích” chỉ đáp ứng nhu cầu hồi phục đơn thuần, thì “sự tận hưởng” khuyến khích sử dụng kỹ năng và sự tập trung để vượt qua giới hạn bản năng, hoàn thành mục tiêu và kiểm soát bản thân. Trải nghiệm tối ưu là thứ ta chủ động tạo ra, mang lại cảm giác tự chủ.
Từ thuở sơ khai, con người đã luôn đặt ra câu hỏi “Hạnh phúc là gì?” và không ngừng tìm kiếm câu trả lời. Hạnh phúc là một trải nghiệm cá nhân, mỗi người một khác, nên những điều kiện mà Mihaly đưa ra trong “Flow - Dòng chảy” chỉ là những nguyên tắc chung. Trên hành trình tìm kiếm lẽ sống, bạn cần có những mục tiêu cụ thể để hướng đến. Khi đó, kết quả không còn là điều quan trọng nhất, mà chính là bạn được trải nghiệm, thử thách bản thân, và vượt qua những giới hạn của chính mình.