Chương trình duyệt web là một phần mềm để truy cập thông tin trên World Wide Web. Mỗi trang web, hình ảnh dạng HTML để hiển thị, do đó một trang web có thể hiển thị khác nhau trên các chương trình duyệt khác nhau.
Các chương trình duyệt web phổ biến nhất là Chrome, Firefox, Internet Explorer và Microsoft Edge(Edge Chromuim).
Lịch sử
Chương trình duyệt web đầu tiên, được biết đến với tên gọi WorldWideWeb, được phát minh vào năm 1990 bởi Sir Tim Berners-Lee. Sau đó ông đã tuyển dụng Nicola Pellow để viết Line Mode Browser,hiển thị các trang web trên các thiết bị đầu cuối; nó được phát hành vào năm 1991.
Năm 1993 là một năm đầy ấn tượng với việc phát hành Mosaic, được công nhận là 'chương trình duyệt phổ biến đầu tiên trên thế giới'. Giao diện đồ họa sáng tạo của nó làm cho hệ thống World Wide Web dễ sử dụng và do đó người dùng trung bình dễ tiếp cận hơn. Điều này, đến lượt nó, đã làm bùng nổ sự bùng nổ Internet của những năm 1990 khi Web phát triển với tốc độ rất nhanh. Marc Andreessen, lãnh đạo của Mosaic, đã sớm thành lập công ty riêng của mình, Netscape, đã phát hành Netscape Navigator bị ảnh hưởng bởi Mosaic vào năm 1994. Navigator nhanh chóng trở thành chương trình duyệt phổ biến nhất.
Microsoft ra mắt Internet Explorer vào năm 1995, dẫn đến một cuộc chiến trình duyệt với Netscape. Microsoft đã có thể đạt được một vị trí thống trị vì hai lý do: nó đi kèm Internet Explorer với hệ điều hành Windows phổ biến của họ và nó là phần mềm miễn phí mà không có giới hạn sử dụng. Cuối cùng, thị phần của Internet Explorer đạt hơn 95% vào năm 2002.
Năm 1998, với mong muốn duy trì tính cạnh tranh, Netscape chuyển đổi thành Mozilla Foundation để phát triển một chương trình duyệt mới dựa trên mô hình phần mềm nguồn mở. Dự án này đã phát triển thành Firefox, lần đầu tiên được Mozilla phát hành vào năm 2004. Firefox đã đạt 28% thị phần vào năm 2011.
Apple ra mắt trình duyệt Safari của họ vào năm 2003. Nó vẫn là chương trình duyệt chiếm thị phần cao nhất trên nền tảng của Apple, mặc dù không bao giờ trở thành một yếu tố lớn ở nơi khác.
Nhà tham gia cuối cùng vào thị trường chương trình duyệt là Google. Đó là trình duyệt Chrome, ra mắt vào năm 2008, đã thành công rực rỡ. Nó từ từ chiếm thị phần từ Internet Explorer và trở thành chương trình duyệt phổ biến nhất từ năm 2012. Vẫn giữ vững vị thế đó cho đến nay.
Về mặt công nghệ, các trình duyệt đã mở rộng đáng kể khả năng HTML, CSS, JavaScript và đa phương tiện từ những năm 1990. Một lý do là để cho phép các trang web phức tạp hơn, ví dụ như các ứng dụng web. Một yếu tố khác là sự gia tăng đáng kể của kết nối băng thông rộng, cho phép mọi người truy cập vào nội dung web có sự phong phú dữ liệu, như phát trực tuyến trên YouTube, điều này không thể thực hiện được trong thời đại modem dial-up.
Chức năng
Quá trình này bắt đầu khi người dùng nhập URL, ví dụ như https://en.wikipedia.org/, vào trình duyệt. Hầu hết các URL trên Web bắt đầu bằng http: hoặc https:, có nghĩa là trình duyệt sẽ truy cập chúng qua Hypertext Transfer Protocol. Trong trường hợp của https:, thông tin trao đổi giữa trình duyệt và máy chủ web được mã hóa SSL để bảo mật và đảm bảo quyền riêng tư. Tiền tố URL khác là file: được sử dụng để hiển thị các tệp cục bộ đã được lưu trữ trên thiết bị của người dùng.
Nhiều trình duyệt cũng hỗ trợ các loại URL khác và các giao thức tương ứng, như gopher: cho Gopher (một giao thức siêu liên kết có bậc), ftp: cho FTP (giao thức truyền file), rtsp: cho RTSP (giao thức phát trực tiếp thời gian thực),
Khi trang web đã được truy cập, công cụ hiển thị của trình duyệt sẽ hiển thị nó trên thiết bị của người dùng. Điều này bao gồm các định dạng hình ảnh và video mà trình duyệt hỗ trợ.
Các trang web thường chứa các siêu liên kết đến các trang và tài nguyên khác. Mỗi liên kết chứa một URL và khi nhấp vào, trình duyệt sẽ dẫn đến tài nguyên mới. Do đó, quá trình đưa nội dung đến người dùng lại bắt đầu.
Để thực hiện tất cả điều này, các trình duyệt hiện đại là sự kết hợp của nhiều thành phần phần mềm.
Tính năng
Tất cả các trình duyệt chính đều cho phép người dùng mở nhiều trang cùng một lúc, trong các cửa sổ khác nhau hoặc trong các tab khác nhau của cùng một cửa sổ. Họ cũng hỗ trợ việc sử dụng các tiện ích mở rộng để thêm hoặc chỉnh sửa hoạt động của trình duyệt theo nhiều cách khác nhau.
Các tính năng giao diện người dùng phổ biến của trình duyệt:
- Các nút Lùi và Tiến để quay lại trang trước đó đã truy cập hoặc chuyển tiếp tới trang tiếp theo.
- Một nút Làm mới hoặc Tải lại để tải lại trang hiện tại.
- Một nút Dừng để hủy tải trang. (Trong một số trình duyệt, nút dừng được hợp nhất với nút tải lại.)
- Một nút Trang chủ để quay lại trang chủ của người dùng.
- Một thanh địa chỉ để nhập URL của một trang và hiển thị nó.
- Thanh tìm kiếm để nhập cụm từ vào công cụ tìm kiếm. Trong một số trình duyệt, thanh tìm kiếm được hợp nhất với thanh địa chỉ.
Các giao thức và các tiêu chuẩn
Trình duyệt web thường liên lạc với máy chủ web bằng cách sử dụng HTTP (giao thức siêu văn bản) để lấy về các trang web. HTTP cho phép các trình duyệt web gửi thông tin đến các máy chủ web, cũng như lấy các trang web về. HTTP được sử dụng rộng rãi nhất là HTTP/1.1, được định nghĩa đầy đủ ở RFC 2616. HTTP/1.1 có các tiêu chuẩn riêng mà Internet Explorer không hỗ trợ, nhưng hầu hết các trình duyệt web khác đều hỗ trợ đầy đủ.
Các trang được định vị bằng cách dùng URL (bộ định vị tài nguyên chung) (RFC 1738), được coi là một địa chỉ, bắt đầu bằng cụm http: để truy cập HTTP. Nhiều trình duyệt cũng hỗ trợ các loại URL khác và các giao thức tương ứng, như gopher: cho Gopher (một giao thức siêu liên kết có thứ bậc), ftp: cho FTP (giao thức truyền file), rtsp: cho RTSP (giao thức streaming thời gian thực), và https: cho HTTPS (một phiên bản được mã hoá SSL của HTTP).
Định dạng file của một trang web thường là HTML (ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản) và được xác định bởi giao thức HTTP sử dụng loại nội dung MIME. Phần lớn các trình duyệt hỗ trợ nhiều định dạng file khác ngoài HTML, như các định dạng ảnh JPEG, PNG, GIF... và có thể mở rộng để hỗ trợ nhiều hơn nhờ sử dụng các plug-in. Sự kết hợp của loại nội dung HTTP và đặc tả giao thức URL cho phép các nhà thiết kế trang web có thể đưa ảnh, hoạt hình, video, âm thanh và đa phương tiện được streaming vào trang web, hoặc có thể truy cập chúng thông qua trang web.
Thị trường
|