Buzz
Tác phẩm Chuyện chức Phán sự tại đền Tản Viên nhấn mạnh vào tinh thần kiên cường, trung thực, và lòng dũng cảm chống lại sự ác hại cho nhân dân của Ngô Tử Văn, một nhà văn trí thức Việt Nam. Đồng thời, nó thể hiện sự tin tưởng vào công lý và chính nghĩa. Tác phẩm được khám phá trong chương trình văn học lớp 10.
Dưới đây là tài liệu giới thiệu về tác giả Nguyễn Dữ và nội dung của tác phẩm Chuyện chức Phán sự tại đền Tản Viên. Mời các bạn học sinh tham khảo.
Chuyện chức Phán sự tại đền Tản Viên
Nghe câu chuyện về Chức phán sự tại đền Tản Viên:
Ngô Tử Văn, còn được gọi là Soạn, là một người sinh sống tại huyện Yên Dũng, tỉnh Lạng Giang. Anh chàng này có tính cách cởi mở, gan dạ, không chịu nổi sự gian trá, được người dân khu vực Bắc Việt khen ngợi là một người trung thực. Trước đây, trong làng có một ngôi đền được coi là linh thiêng. Vào cuối triều đại nhà Hồ, quân Ngô xâm chiếm và cướp bóc, biến vùng đất thành một chiến trường. Một tướng của quân Mộc Thạnh có tên là Bách hộ, thuộc dòng họ Thôi, đã hy sinh gần đền, từ đó trở thành một hồn ma đáng sợ trong dân gian. Tử Văn rất tức giận, một ngày nọ, sau khi tắm rửa sạch sẽ, anh ta cầu nguyện và sau đó đốt cháy ngôi đền. Mọi người đều lo lắng và sợ hãi cho Tử Văn, nhưng anh ta vẫn tiếp tục hành động mạnh mẽ mà không quan tâm đến những ý kiến của người khác.
Sau khi đốt cháy đền, Tử Văn trở về nhà và cảm thấy khó chịu, đầu đau và bụng rần rật. Anh ta bắt đầu phát sốt và cảm thấy lạnh lẽo. Trong lúc sốt, anh ta thấy một người cao lớn, đội mũ trụ, tiếp cận và tự xưng là một cư sĩ. Người này yêu cầu Tử Văn phải phục hồi ngôi đền như cũ và cảnh báo về hậu quả nếu không tuân theo.
- Nhà ông đã tuân theo lối sống đạo đức, đã học hỏi từ các tác phẩm của những nhà hiền tri thì phải. Ông có biết về tính cách của các vị thần quỷ không, tại sao ông dám xúi giục phá hủy ngôi đền, khiến cho nơi đây không còn nơi ẩn nấp của hương lửa, không còn chỗ để thể hiện sức mạnh vĩ đại của họ. Vậy, ông nghĩ ông sẽ làm gì bây giờ? Hãy phục hồi ngôi đền như cũ. Nếu không, việc phá hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ gặp phải hậu quả đáng kinh ngạc.
Tử Văn không quan tâm, vẫn ngồi im lặng tự nhiên. Người kia tỏ ra tức giận và nói:
- Dù phong độ không xa xôi, tôi vẫn không ngần ngại đưa bạn về nhà của mình. Nếu không nghe lời tôi, bạn sẽ phải hối tiếc.
Sau đó, hắn vẫy tay và rời đi.
Vào buổi tối, một ông già, mặc áo vải và đội mũ đen, trang trọng và lịch lãm, bước vào và đứng trước cửa, lễ phép chào hỏi:
- Tôi là Thổ công của đây. Tôi đã nghe về công việc của bạn và muốn đến để chúc mừng.
Tử Văn bất ngờ nói:
- Vậy người đội mũ trụ đến đây cách đây ít lâu, chắc chắn là Thổ công phải không? Sao lại có nhiều thần thế?
Ông già đáp:
- Ồ, đó là một viên tướng bại trận từ triều đại Bắc, một linh hồn lạc lõng từ phương Nam, đang tranh đoạt miếu đền của tôi, giả mạo danh tính của tôi, thích dùng mánh khéo léo, hay gây rối làm loạn. Chúa trời bị nó đánh bại, dân chúng bị nó quấy rối, tất cả những việc ác và ma quỷ đều do nó tự tạo ra, chứ không phải do tôi. Hãy lắng nghe tôi kể từ đầu đến cuối: “Tôi từng làm chức vụ Ngự sử đại phu từ thời vua Lí Nam Đế, vì vụ việc cần vương mà được bổ nhiệm ở đây, đã giúp dân vượt qua khó khăn trong suốt hơn một nghìn năm, nhưng bây giờ lại phải chịu đựng sự hãm hại của kẻ thù ác độc, phải rời khỏi nơi ấy để tìm sự ẩn náu tại đền Tản Viên từ vài năm trước”.
Tử Văn nói tiếp:
- Sự việc diễn ra như thế này, tại sao ông không kiện lên Diêm Vương và đến trình bày trước Thượng Đế, thay vì từ bỏ mọi trách nhiệm và trở thành một người nông dân?
Ông già nhún vai nói:
- Rễ ác đã mọc lan, khó lòng diệt trừ. Tôi đã suy nghĩ về việc kiện tụng, nhưng có quá nhiều trở ngại: Các đền thờ xung quanh, vì lòng tham lợi ích, đều ủng hộ cho kẻ ác này. Tôi chỉ giữ được một chút lòng tốt, nhưng không thể tìm ra cách để đưa ra một lời kêu gọi công bằng, vì vậy tôi phải chịu đựng và rút lui vào một góc tĩnh lặng.
Tử Văn lên tiếng:
- Liệu hắn có thực sự là kẻ ác độc, có thể gieo rắc tai họa cho tôi không?
- Hắn đã quyết định đối đầu với nhà thầy và đã đưa ra kiện án tại Minh Địa. Tôi aprove thời cơ khi hắn vắng nhà để bí mật thông báo cho nhà thầy biết, để chuẩn bị phòng ngừa, tránh khỏi một sự tử vong không công bằng.
Ông già tiếp tục hướng dẫn Tử Văn:
- Khi nào có cuộc điều tra tại Minh Địa, thầy chỉ cần tiết lộ những gì tôi nói. Nếu hắn phủ nhận, thầy sẽ đệ đơn xin tư vấn từ đền Tản Viên, tôi sẽ nói sự thật và làm cho hắn không thể phủ nhận. Nếu không, tôi sẽ đối mặt với hậu quả suốt đời và thầy cũng sẽ không thoát khỏi nguy hiểm.
Tử Văn tuân theo hướng dẫn. Đến ban đêm, tình trạng sức khỏe của anh càng trở nên nặng nề hơn. Anh thấy hai hồn ma đến và đưa anh đi một cách vội vã, dẫn anh ra khỏi thành về phía đông. Sau một hành trình kéo dài nửa ngày, họ đến một tòa nhà to lớn, được bao quanh bởi một bức tường sắt cao và dày. Hai linh hồn đến và nói với người canh cổng, người này sau đó đi vào và rồi quay lại truyền thông điều sau:
- Tội ác quá lớn, không thể được chấp nhận vào hàng khứa giảm.
Sau khi nói xong, hắn lắc tay ra lệnh hướng về phía bắc. Ở đó, có một dòng sông lớn, trên dòng sông, có một cây cầu dài hơn một nghìn thước, với gió lạnh và sóng lớn, làm cho không khí trở nên lạnh đến xương. Hai bên cầu đầy đó là hàng vạn linh hồn địa ngục, với đôi mắt xanh và mái tóc đỏ rậm rạp, hình dạng đáng sợ. Hai con quỷ sử dụng gông và dây dài, nhanh chóng buộc Tử Văn lại. Tử Văn lên tiếng phản đối:
- Người này, Ngô Soạn, là một người ngay thẳng và trung thực ở trên trần gian. Nếu hắn có tội lỗi gì, xin hãy cho biết, đừng làm hắn phải chết một cách không công bằng.
Bỗng nhiên từ trên cao phát ra tiếng la hét:
- Kẻ này quá bướng bỉnh và ngoan cố. Nếu không có phán đoán chính xác, có thể hắn sẽ không chịu thú nhận tội lỗi.
Sau đó, hắn gửi Tử Văn vào trong cung điện. Khi Tử Văn bước vào, hắn thấy người đội mũ trụ đang đợi trước sân.
Diêm Vương quở trách Tử Văn rằng:
- Kẻ kia là một nhà sư, người hiền trung thuần, đã có công với triều tiên, do đó thiên hạ đã ban cho hắn một ngôi đền để thưởng công lao vất vả của mình. Còn mày, một kẻ vô danh, tội ác tự mình gây ra, lại còn lén trốn đi đâu?
Tử Văn đáp trả mạnh mẽ như lời của Thổ công đã nói, không chịu nhượng bộ. Người đội mũ trụ nói:
- Ở trước cung điện vương, hắn đã làm ra vẻ đáng sợ như vậy, nói lắp vài lời, đính chính không rõ ràng. Còn ở một nơi đền thờ cô đơn, hắn sợ gì mà không dám chịu đựng một đám lửa.
Hai bên vẫn tranh luận không dứt, khiến Diêm Vương phải suy nghĩ. Tử Văn lên tiếng nói:
- Nếu vị vua không tin tôi, xin mang tư liệu đến đền Tản Viên để kiểm tra. Nếu không chính xác, tôi sẽ chấp nhận thêm tội lừa dối.
Khi đó, người kia mới tỏ ra sợ hãi, quỳ xuống van nài:
- Gã kia chỉ là một học trò, thực sự ngu ngốc, đáng thương. Nhưng đã bị trách mắng như thế, đã đủ để trừng phạt rồi. Xin vị vua khoan dung tha thứ cho hắn, để thể hiện lòng nhân từ và sự rộng lượng. Không cần phải kéo dài vấn đề này. Nếu vị vua trừng phạt hắn quá nặng, có thể ảnh hưởng đến lòng hiếu của con cháu vị vua.
Diêm Vương la lớn rằng:
- Theo như lời hắn thì gia đình ngươi xứng đáng chết. Luật lệ trừng phạt những kẻ gian dối đã sẵn sàng. Vậy mà gia đình ngươi dám phủ nhận tội lỗi như vậy?
Diêm Vương ngay lập tức sai người tới đền Tản Viên để thu thập chứng cứ. Người được sai đến đã xác nhận đúng với những gì Tử Văn nói. Vương rất tức giận, mắng các quan thẩm phán rằng:
- Các ngươi đều là người làm công tác tư pháp, trọng tài công bằng, áp dụng phép lý công minh, thưởng xử công bằng mà không phân biệt địa vị, phạt tù công bằng mà không thiên vị, vậy mà vẫn có những hành động gian trá như vậy; huống chi trong những triều đại như nhà Hán, nhà Đường, thì những hành vi xấu xa còn nhiều hơn nữa!
Sau đó, hắn ra lệnh đặt lồng sắt vào đầu, gắn khẩu gỗ vào miệng, sau đó bỏ người đó vào ngục Cửu U.
Vương cho rằng Tử Văn đã có công trừ hại, vì vậy hắn truyền lệnh cho thần linh của đền, từ nay phần của dân tế cúng, sẽ được chia sẻ với Tử Văn và ra lệnh cho lính đưa Tử Văn về nhà.
Sau khi trở về nhà, Tử Văn nhận ra rằng mình đã chết được hai ngày rồi. Sau khi kể lại những gì đã xảy ra, mọi người đều sửng sốt và không tin vào điều đó. Sau đó, họ mời một bà đồng tới để thăm dò, và bà đồng cũng xác nhận đúng như những gì Tử Văn nói. Dân làng quyết định mua gỗ để xây dựng lại một ngôi đền mới. Còn mộ của tên tướng giặc kia bỗng dưng bị phát nổ, hài cốt tan thành bụi như cỏ gặp gió.
Một tháng sau đó, Tử Văn bất ngờ nhìn thấy Thổ công đến và nói:
- Lão phu đã trở về đền miếu, không biết nhà thầy sẽ đền đáp như thế nào. Nay thấy đền Tản Viên thiếu một vị phán sự, lão đã đề xuất mạnh mẽ cho nhà thầy, được sự đồng ý của Thánh Tản, nên xin việc đó để báo ơn. Trên đời này, ai cũng phải chết, miễn là chết đi vẫn còn được nhớ đến. Nếu không sớm làm việc này, sợ rằng nó sẽ chuyển vào tay người khác. Vậy nên, hãy nỗ lực và đừng xem nhẹ việc này nhé.
Tử Văn rất vui vẻ đồng ý và sắp xếp công việc gia đình, nhưng không may lại mất trắng.
Vào năm Giáp Ngọ, một người ở thành Đông Quan, người quen của Tử Văn, một buổi sáng ra ngoài cửa phía tây vài dặm, trong sương mù nhìn thấy một dàn xe ngựa lao về phía họ, và nghe thấy tiếng kêu:
- Ai đi đường mau tránh ra, xe quan phán sự đây!
Nhìn lên, họ nhận ra người trên chiếc xe chính là Tử Văn. Nhưng Tử Văn chỉ gật đầu chào lễ mà không nói lời nào, sau đó biến mất như cưỡi gió. Đến nay, hậu thế vẫn kể lại câu chuyện về “nhà quan phán sự”!
Than ôi! Dân gian thường nói: “Cứng quá thì gãy”. Người sĩ chỉ cần lo làm cho mình mạnh mẽ, còn việc gãy hay không là do số phận quyết định. Sao lại trước khi xảy ra biến cố mà nghĩ đến việc sẽ gãy và chịu đổi từ cứng ra mềm?
Ngô Tử Văn, một người đàn ông đơn giản. Vì lòng cứng cỏi mà dám đốt cháy đền thờ, đương đầu với ma quỷ, thực hiện điều vượt trội hơn cả con người và thần thánh. Chính vì điều đó, anh ta được tôn vinh và được giao trọng trách ở Minh đình, điều đó đúng là xứng đáng. Vậy nên, người sĩ không nên sợ hãi sự cứng cỏi.
I. Vài nét về tác giả Nguyễn Dữ
- Nguyễn Dữ, còn được biết đến với phiên âm là Nguyễn Tự (năm sinh và năm mất không rõ).
- Anh ta đến từ huyện Trường Tân, hiện nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương.
- Ông là một trong những học trò của Tuyết Giang Phu Tử - Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Ông sinh sống vào thế kỉ XVI, thời kỳ triều đình nhà Lê rơi vào khủng hoảng, khi các thế lực phong kiến Lê, Mạc và Trịnh đấu tranh lẫn nhau để giành quyền lực, dẫn đến các cuộc nội chiến kéo dài.
- Nguyễn Dữ là một nhà học có kiến thức rộng lớn, tài năng xuất chúng, nhưng chỉ làm quan trong một năm rồi quay về quê để chăm sóc mẹ già và viết sách, sống một cuộc sống tĩnh lặng như nhiều tri thức khác trong thời đại của ông.
II. Giới thiệu về Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên
1. Xuất phát điểm
- Truyền kỳ mạn lục (gợi chép tản mạn những câu chuyện kỳ lạ được truyền miệng ) là một tác phẩm viết bằng chữ Hán. Tác phẩm này đã lấy cảm hứng từ các truyện truyền kỳ của Trung Quốc - một thể loại truyện thường chứa đựng yếu tố kỳ ảo, hoang đường. Tuy nhiên, điểm khác biệt là Nguyễn Dữ đã tận dụng các truyện cổ dân gian, các truyền thuyết lịch sử và dân gian của Việt Nam để sáng tạo ra tác phẩm của mình.
- Nhân vật chính trong câu chuyện thường là những phụ nữ bất hạnh, mong muốn hạnh phúc nhưng lại bị áp đặt bởi các thế lực độc ác và cả môi trường văn hóa nghiêm khắc, đẩy họ vào hoàn cảnh đau khổ, bất công và bất hạnh.
- Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục) là một trong hai mươi câu chuyện trong tập truyện Truyền kỳ mạn lục.
2. Cấu trúc
Bao gồm 4 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “ nhưng chàng vẫn vung tay không cần gì cả ”. Giới thiệu về Ngô Tử Văn và việc châm ngôn đốt đền.
- Phần 2. Tiếp theo đến “ mà thầy cũng khó lòng thoát nạn ”. Cuộc trò chuyện giữa Tử Văn và viên Bạch hộ họ Thôi cùng Thổ công.
- Phần 3. Tiếp theo đến “ nên chia cho Tử Văn một nửa và sai lính đưa Tử Văn về ”. Tử Văn thắng kiện.
- Phần 4. Phần còn lại. Sự trở thành phán sự đền Tản Viên của Tử Văn.
3. Sơ lược cấu trúc
Vào cuối thời nhà Hồ, quân Ngô xâm chiếm, bộ tướng Mộc Thạch có viên Bạch hộ họ Thôi, hy sinh gần đền, từ đó trở thành hồn ma trong dân gian. Ngô Tử Văn, một người dũng cảm, quyết định đốt đền để giải thoát cho dân. Sau khi trở về, chàng bị sốt rét. Trong cơn mê, tướng địch hiện lên đe dọa và kiện chàng ở âm phủ. Nhờ lời mách bảo của Thổ công, Tử Văn biết đối mặt và đánh bại tên tướng địch. Được sống lại, Thổ thần mời chàng nhận chức phán sự đền Tản Viên. Tử Văn chấp nhận và không lây bệnh mà qua đời.
4. Tóm tắt nội dung
Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên tôn vinh tinh thần kiên cường, dũng mãnh, dám đối đầu với điều xấu hại cho nhân dân của Ngô Tử Văn, một tri thức Việt Nam. Đồng thời thể hiện lòng tin vào công bằng, chính trực.
5. Mỹ thuật
Nhân vật được xây dựng rõ ràng, nghệ thuật kể chuyện cuốn hút, diễn biến truyện phong phú kịch tính…
