Chuyến đi ngắn trên bãi cát Sa, Cao Bá Quát

Cao Bá Quát, một nhà thơ tài năng và kiên định, được coi là Thánh Quát trong văn học. Tác phẩm của ông thường phê phán mạnh mẽ chế độ phong kiến lạc hậu và bảo thủ, thể hiện tư tưởng khai sáng và nhu cầu đổi mới của xã hội Việt Nam vào thế kỉ XIX. Bài thơ Chuyến đi ngắn trên bãi cát là một trong những tác phẩm đó, sẽ được học trong chương trình Ngữ văn lớp 11.

Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp tài liệu giới thiệu về Cao Bá Quát và nội dung của bài thơ Chuyến đi ngắn trên bãi cát. Mời bạn đọc tham khảo thông tin chi tiết dưới đây.

Bài hát ngắn trên bãi cát

Phiên âm

Trường sa hồi sinh Trường sa
Một lần nữa nhớ lại.
Mặt trời đã lặn nhưng vẫn tiếp tục di chuyển.
Khách đi trên đường đổ lệ.
Quân không học được bài học từ ông tiên già ngủ ngon,
Leo núi, lội suối không ngừng, khi nào mới hết oán!
Trải qua thời gian, danh tiếng của con người,
Vẫn nằm ngoài con đường.
(Nếu) quán rượu ở phía đầu có rượu ngon,
(Thì) tình yêu thường ít mà say bao giờ cũng nhiều!
Bãi cát dài, bãi cát dài, sao biết đâu là đúng?
Bước trên con đường bằng phẳng mà mờ mịt, bước trên con đường đầy khó khăn thì nhiều.
Hãy nghe ta hát bài ca “con đường cuối cùng”,
Phía bắc núi Bắc núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam sống muôn đợt.
Anh còn đứng đó làm gì trên bãi cát?

Dịch nghĩa

Bãi cát dài, lại bãi cát dài
Một bước đi lại như lùi một bước.
Mặt trời đã lặn nhưng vẫn tiếp tục di chuyển.
Người khách (trên đường) rơi nước mắt lã chã.
Anh không học được bài học từ ông tiên có phép ngủ sâu.
Cứ leo núi, lội suối mãi, khi nào mới hết oán!
Suốt thời gian, danh tiếng của con người,

Dịch thơ

Bãi cát trải dài, lại là bãi cát trải dài,
Mỗi bước tiến như một bước lùi.
Mặt trời đã lặn nhưng vẫn chưa dừng lại,
Khách đi trên đường lệ chảy.
Không học được bí mật của ông tiên ngủ say,
Leo núi, lội suối, giận dữ vẫn còn đọng lại!
Suốt thời gian, danh tiếng vẫn còn bên ngoài con đường,
Quán rượu ở đầu gió có hơi rượu thơm,
Người say không đếm được, còn người tỉnh dậy bao nhiêu?
Bãi cát, bãi cát dài ơi!
Biết làm sao được?
Con đường bằng phẳng mơ mịt,
Con đường đầy gian nan còn nhiều, những người ít?
Hãy nghe ta hát bài ca “đường cùng”,
Phía bắc núi Bắc, núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam, sóng dữ dội.
Anh đứng đó làm gì trên bãi cát?

I. Vài điều về Cao Bá Quát

- Cao Bá Quát (1808 - 1855) tự gọi mình là Chu Thần, hiệu là Cúc Đường, Mẫn Hiên.

- Người xuất thân từ làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc quận Long Biên, Hà Nội).

- Ông ra đi trong cuộc đấu tranh chống lại chế độ phong kiến nhà Nguyễn.

- Cao Bá Quát là một nhà thơ có tài và năng lực, được người cùng thời kính trọng là Thánh Quát (Thần Siêu, Thánh Quát).

- Thơ văn của ông thể hiện sự phê phán mạnh mẽ đối với chế độ phong kiến cổ hủ, bảo thủ và ghi lại những ý tưởng chiến đấu cho sự tiến bộ tự nhiên, phản ánh nhu cầu cải tổ xã hội Việt Nam trong thế kỉ XIX.

II. Giới thiệu về Sa hành đoản ca

1. Bối cảnh sáng tác

- Cao Bá Quát đã đỗ cử nhân vào năm 1831 tại trường thi Hà Nội. Sau đó, ông tham gia thi Hội tại kinh đô Huế nhiều lần nhưng không thành công.

- Bài ca ngắn đi trên bãi cát có thể đã được sáng tác trong những chuyến đi thi Hội của Cao Bá Quát, khi ông đi qua các tỉnh miền Trung đầy cát trắng như Quảng Bình, Quảng Trị.

2. Thể loại

• Bài thơ viết theo dạng hành (còn gọi là ca hành).
• Đây là một dạng thơ cổ, tự do và phóng khoáng, không bị ràng buộc về số câu, độ dài câu, niêm luật, thứ tự, vần điệu.

3. Cấu trúc

Bao gồm 3 phần:

• Phần 1. 4 câu đầu: Miêu tả hình ảnh người đi trên bãi cát.
• Phần 2. 6 câu tiếp theo: Thể hiện tâm trạng của người đi trên con đường.
• Phần 3. Phần còn lại: Tự nội lực của người đi đường.

4. Sản phẩm

Bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát thể hiện sự phê phán của một người trí thức đối với cuộc sống hiện đại và mong muốn thay đổi.

5. Nghệ thuật

Sử dụng cách diễn đạt tức thì, nhịp điệu độc đáo, đầy hình ảnh ẩn dụ…

III. Phân tích cấu trúc Bài ca ngắn bên bãi cát

(1) Khởi đầu

Giới thiệu về tác giả Cao Bá Quát, bài thơ Bài ca ngắn trên mặt cát.

(2) Phần chính

a. Tượng trưng về người bước đi trên bãi cát

- “Bãi cát dài ngút ngàn”:

• Hình ảnh thực: Đường đi vô tận, khó khăn mệt mỏi.
• Hình ảnh biểu tượng: Sứ mệnh đầy thách thức mà con người phải vượt qua.

- “Mặt trời đã lặn”: biểu tượng cho bóng tối, sự tối tăm

- Tượng trưng về người bước đi trên mặt cát:

• “Tiến một bước tựa như lùi một bước”: gian truân, vất vả.
• “Mặt trời đã chìm, vẫn tiếp tục bước đi”: bước đi giữa bóng tối, mù mịt.
• “Người đi trên con đường nước mắt rơi”: mệt mỏi, chán chường.

=> Con đường đến danh vọng của kẻ hiền lành mù mịt, lòng tăm tối.

b. Tâm trạng của người đi trên con đường

- “Không học được bí quyết của tiên ông phép ngủ/Leo núi, lội suối, giận hờn tan biến”: Người đi tự trách mình không có khả năng. Sự chán nản mệt mỏi vì quyền lợi - danh vọng.

- “Xưa nay phố xá danh lợi… Bao người mê say, bao người tỉnh lại?”: Khẳng định sức cuốn hút của danh vọng đối với con người. Vì quyền lợi, danh vọng mà con người bôn ba đi lại.

=> Tiết lộ sự phẫn nộ, coi thường của Cao Bá Quát đối với phố xá danh vọng. 3. Tình trạng bế tắc của người đi trên con đường.

c. Tình trạng bế tắc của người trên con đường

- “Bãi cát dài ơi, bãi cát dài ơi/Phải làm sao bây giờ? Con đường phía trước mờ mịt”: Sự phân vân, rối bời giữa việc tiếp tục hay dừng lại.

- Đoạn đường cuối cùng: biểu tượng cho sự tuyệt vọng của tác giả. Nhà thơ mang trong mình những hoài bão về danh vọng nhưng không thể thực hiện được.

- Hình ảnh tự nhiên: phía bắc, phía nam đẹp đẽ nhưng đều đầy khó khăn, nguy hiểm.

- “Tại sao anh đứng đây trên mặt cát?”: Câu hỏi sâu sắc để nhấn mạnh việc cần thoát ra khỏi bãi cát của danh vọng, nơi đầy gian truân và vô nghĩa.

=> Hình tượng người hiền bi trên hành trình đơn độc tìm kiếm sự thật.

(3) Kết thúc

Tái khẳng định giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bài ca ngắn trên bãi cát.