Chuyên gia đề xuất lịch trình ăn uống phù hợp cho trẻ mắc suy tim cấp

1. Nguyên lý dinh dưỡng cho trẻ mắc suy tim cấp

Suy tim cấp ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, tình trạng này đe dọa tính mạng khiến chức năng của cơ tim giảm đột ngột dẫn đến giảm cung lượng tim. Triệu chứng giống như sốc tim, có thể gây tử vong hoặc biến chứng nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Suy tim cấp là vấn đề nghiêm trọng đối với trẻ em

Ngoài việc điều trị và sử dụng thuốc, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị suy tim ở trẻ thành công. Xây dựng chế độ dinh dưỡng cần phù hợp với mức độ suy tim và tình trạng sức khỏe của trẻ. Đối với những trường hợp suy tim cấp nghiêm trọng, việc kiểm soát chế độ ăn càng phải được chặt chẽ.

Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản để xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân mắc suy tim cấp, đặc biệt là trẻ nhỏ:

• Ưu tiên thực phẩm giàu năng lượng, dễ tiêu hóa (1kcal/ml) để tránh tăng cường lượng dịch, đồng thời cần chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và tim mạch.

• Hạn chế thực phẩm gây ra nhiều khí trong dạ dày, làm phình bụng và ảnh hưởng đến hoạt động của tim.

• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất xơ gây táo bón.

• Hạn chế lượng nước và muối để tránh tăng cường lượng dịch, cần kiểm soát muối cẩn thận trong chế độ ăn.

• Chế độ dinh dưỡng cân đối, ưu tiên trái cây, rau củ và rau xanh để cung cấp thêm vitamin và chất điện giải.

Chế độ dinh dưỡng tốt đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tình trạng suy tim ở trẻ

• Chế độ giới hạn nước cần phụ thuộc vào mức độ suy tim cấp của trẻ. Đối với các trường hợp suy tim nhẹ và trung bình, không cần phải hạn chế nước nhưng cũng không nên uống quá nhiều. Đối với trẻ suy tim nặng kèm theo suy thận nặng, giảm lượng natri máu,... chỉ cần bổ sung lượng nước mất đi qua nước tiểu cùng với nước cơ thể sử dụng cho các hoạt động hàng ngày.

Trẻ em đang trong giai đoạn phát triển nên việc quản lý chế độ dinh dưỡng để kiểm soát bệnh và đồng thời đảm bảo sự phát triển về thể chất không hề đơn giản. Cha mẹ cần thường xuyên theo dõi cân nặng của trẻ và điều chỉnh lượng năng lượng cung cấp phù hợp. Trẻ mắc suy tim cấp có thể gặp phải tình trạng suy nhược cơ thể và suy dinh dưỡng nếu chế độ dinh dưỡng không đảm bảo.

2. Chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trẻ suy tim cấp là gì?

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ mắc suy tim cấp cần chú ý cung cấp và kiểm soát các nhóm thực phẩm sau:

Muối biển

Muối có thể cung cấp Natri cho cơ thể. Mỗi gram muối có thể cung cấp khoảng 400mg Natri. Cần tính toán lượng muối cần thiết cho trẻ bị suy tim cấp nhẹ hoặc nặng.

• Trẻ bị suy tim cấp nhẹ (giai đoạn 1 và 2): Hạn chế sử dụng 2 - 3 gram muối mỗi ngày.

• Trẻ bị suy tim cấp nặng (giai đoạn 4 không hồi phục) kèm phù phổi cấp, suy tim sung huyết: Hạn chế sử dụng dưới 1 gram muối mỗi ngày.

Trẻ bị suy tim cấp cần giảm lượng Natri từ muối

Ngoài muối, có nhiều loại thực phẩm và phụ gia thực phẩm khác chứa Natri, vì vậy cần chú ý lượng Natri từ các nguồn thực phẩm và lựa chọn khẩu phần hợp lý. Các sản phẩm chế biến sẵn như xúc xích, tương ớt, bánh, snack, đồ đóng hộp,... thường có hàm lượng Natri cao, trẻ bị suy tim cấp nên tránh. Thay vào đó, chọn ăn thức ăn tươi, thực phẩm không muối hoặc ít muối.

Nước là một yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát lượng dịch nạp vào cơ thể của trẻ bị suy tim cấp. Tuân thủ theo mức độ suy tim, việc kiểm soát nước uống hàng ngày cần được thực hiện như sau:

Ngoài nước uống, cơ thể còn nhận dịch từ sữa, hoa quả, canh, súp,... Trong trường hợp trẻ bị suy tim cấp nặng, cần theo dõi và điều chỉnh lượng dịch nạp vào cơ thể.

Ngoài muối, nhiều loại thực phẩm và phụ gia thực phẩm khác cũng chứa Natri, vì thế cũng cần lưu ý lượng Natri nạp vào từ đó sử dụng thực phẩm phù hợp trong khẩu phần. Hầu hết thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, tương ớt, bánh, snack, đồ đóng hộp,… đều chứa hàm lượng Natri cao, trẻ bị suy tim cấp không nên sử dụng. Thay vào đó là các thức ăn tươi hoặc thực phẩm không dùng muối chế biến (unsalted) hoặc dùng lượng muối ít (Low-Sodium).

2.3. Khích lệ sức sống

Trong giai đoạn hồi phục sau cơn suy tim, bệnh nhân cần được cung cấp năng lượng thông qua đường truyền tĩnh mạch, kèm theo Vitamin và khoáng chất quan trọng. Sau khi bệnh tình ổn định, việc chuyển sang chế độ ăn ít chất béo, thực phẩm dễ tiêu hóa là cần thiết.

Trẻ em cần bổ sung năng lượng thông qua nhiều bữa ăn nhỏ trong suốt ngày

Lượng năng lượng cần thiết trong 2 - 3 ngày đầu của quá trình hồi phục khoảng 500 - 800 kcal mỗi ngày, sau đó tăng lên đến 1.000 - 1.200 kcal/ngày. Phân chia lượng năng lượng thành nhiều bữa nhỏ, ưa thích thực phẩm dễ tiêu hóa, mềm, phù hợp với khẩu vị. Trong trường hợp suy dinh dưỡng, suy kiệt, cần bổ sung thêm qua đường truyền tĩnh mạch.

2.4. Cung cấp Protein

Trẻ bị suy tim cần lượng Protein ít hơn so với bình thường để tránh kích thích hoạt động tim và làm trầm trọng thêm tình trạng suy tim. Nếu tình trạng suy tim nhẹ, cân nhắc kiểm soát lượng Protein từ 0.8 - 1g trên mỗi kg cân nặng/ngày. Đối với trẻ suy dinh dưỡng, suy kiệt, tăng lượng Protein cung cấp từ 1,2 - 1,5g/kg cân nặng/ngày.

Nên bổ sung Protein từ các nguồn thực phẩm dễ hấp thu như: sữa, cá, đậu hủ, thịt trắng,…

2.5. Chất béo

Phải đảm bảo cung cấp chất béo chiếm dưới 25% tổng lượng năng lượng với lượng cholesterol nhỏ hơn 300mg mỗi ngày. Đồng thời, nhu cầu omega-3 có trong cá hoặc các thực phẩm bổ sung cần đảm bảo khoảng 1,3g mỗi ngày.

2.6. Carbohydrate

Carbohydrate là nguồn cung cấp năng lượng chính và cần được tăng lên ở trẻ suy tim cấp, đảm bảo từ 55 - 65% tổng lượng năng lượng cung cấp mỗi ngày, tương đương với khoảng 5 - 7g/kg cân nặng. Ưu tiên bổ sung Carbohydrate làm nguồn năng lượng, nhưng cần hạn chế thực phẩm gây đầy hơi và ảnh hưởng đến hoạt động của tim như: trứng, đậu đỗ, nước ngọt có gas,…

Bổ sung Vitamin và khoáng chất giúp kiểm soát suy tim cấp ở trẻ

2.7. Vitamin và khoáng chất

Trẻ mắc suy tim cấp cần lượng Vitamin và khoáng chất cao hơn để hỗ trợ quá trình chuyển hóa, giảm tình trạng suy dinh dưỡng, suy kiệt kéo dài. Thiếu hụt các dưỡng chất này sẽ làm nặng thêm tình trạng suy tim. Các Vitamin cần thiết như Vitamin B1, Vitamin C, E giúp bảo vệ và củng cố hoạt động của cơ tim. Đồng thời, cần cung cấp đủ khoáng chất như Kali, Calci, Magie,…

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ suy tim cấp khác biệt khá nhiều so với trẻ bình thường, cha mẹ cần chú ý và tuân thủ nguyên tắc để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cũng như kiểm soát bệnh tốt hơn.