Với tác phẩm Chuyện thần thoại về loài người trong môn Ngữ văn lớp 6, sách Kết nối tri thức đề cập đến chi tiết quan trọng nhất của tác phẩm. Bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, và dàn ý.
Tác giả và tác phẩm: Chuyện thần thoại về loài người - Ngữ văn lớp 6: Kết nối tri thức
I. Tác giả
Xuân Quỳnh (1942-1988)
- Sinh sống tại Hà Nội.
- Tác phẩm dành cho thiếu nhi của Xuân Quỳnh tràn ngập tình yêu, sự trìu mến, có cấu trúc đơn giản, ngôn ngữ trong trẻo, phù hợp với tâm trạng và suy nghĩ của trẻ em.
- Tác phẩm chính: Lời ru trên mặt đất, Bầu trời trong quả trứng, Bến tàu trong thành phố, …
II. Tìm hiểu khái quát về tác phẩm
1. Thể loại: Thơ năm từ
2. Xuất xứ và bối cảnh sáng tác: Bài thơ được xuất bản trong tập thơ “Lời ru trên mặt đất”, năm 1978.
3. Phương thức diễn đạt : Biểu cảm kết hợp với lời kể tự sự.
4. Tóm tắt:
Bài thơ mô tả một cách sống động về sự ra đời của loài người. Tất cả mọi thứ từ mặt trời, cha mẹ, biển cả, con đường, trường học,… đều tồn tại để phục vụ cho những nhu cầu của trẻ thơ. Qua đó, bài thơ thể hiện sự yêu thương đối với con người, đặc biệt là trẻ thơ. Trẻ em cần được chăm sóc, yêu thương và dạy dỗ. Hãy dành những điều tốt đẹp nhất cho tuổi thơ của họ.
5. Cấu trúc:
Gồm hai phần:
+ Phần 1: Khổ thơ 1: Thế giới trong thời kỳ ban đầu.
+ Phần 2: Phần còn lại: Thế giới khi trẻ con ra đời.
6. Ý nghĩa nội dung:
Bài thơ “Chuyện cổ tích về loài người” của Xuân Quỳnh thể hiện lòng yêu thương, quý trọng của tác giả dành cho trẻ em. Qua bài thơ, tác giả muốn truyền đạt thông điệp: Trẻ em là trung tâm của cuộc sống, là nguồn hạnh phúc to lớn đối với mỗi gia đình, là tương lai của đất nước, … Bởi vậy hãy dành những điều tốt đẹp nhất cho trẻ thơ.
7. Ý nghĩa nghệ thuật:
+ Loại thơ 5 chữ
+ Phong cách hài hước, sáng tạo, với những hình ảnh thơ phong phú, lạ lùng, tinh tế.
+ Sử dụng các biện pháp tu từ, so sánh, nhân hóa, ... một cách sống động, lôi cuốn.
+ Sử dụng ngôn ngữ súc tích, ngắn gọn, dễ hiểu, với cấu trúc nghị luận ngược tạo ra một bài thơ mang dấu ấn riêng: hóm hỉnh, vui vẻ, hồn nhiên nhưng vẫn đậm đà tinh thần thơ.
III. Chi tiết về tác phẩm
1. Sự ra đời của loài người
- Bắt đầu từ trẻ con: chúng ta toàn là những đứa trẻ
- Bối cảnh trong thời kỳ sơ khai:
+ Không thấy cây cỏ nào.
+ Trời đêm không có ánh sáng mặt trời.
+ Không có bất kỳ gam màu nào khác.
2. Sự hình thành của tự nhiên
- Ánh sáng mặt trời giúp trẻ con nhìn thấy rõ.
- Cây cỏ, hoa lá giúp trẻ con nhận biết màu sắc, kích thước.
- Tiếng hót của chim, làn gió: giúp trẻ con cảm nhận âm thanh.
- Dòng sông: đem lại nước cho trẻ con tắm.
- Biển cả: cung cấp thực phẩm và là nơi khám phá, tìm hiểu cho trẻ con.
- Những đám mây: tạo ra bóng mát.
- Con đường: giúp trẻ con học đi.
=> Thiên nhiên không chỉ là môi trường sống, mà còn cung cấp những điều cần thiết cho cuộc sống của con người.
3. Gia đình xuất hiện
- Mẹ: mang lại tình yêu thương, những lời ru êm đềm và sự chăm sóc cho trẻ con.
- Bà: kể những truyện cổ tích, truyền đạt những giá trị văn hóa tốt đẹp.
- Ông: truyền đạt kiến thức, giúp trẻ em hiểu biết.
=> Gia đình là nơi luôn che chở và yêu thương con người.
4. Xã hội ra đời
- Bàn ghế, sách vở, bảng, trường học… đều là dụng cụ học tập của con người.
- Thầy cô là người truyền đạt kiến thức, dạy dỗ.
=> Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong xã hội.