Có Bao Nhiêu Loại Bi Kịch Trên Đời ?

Oscar Wilde đã từng nói rằng: “Trên thế giới này có hai loại bi kịch: Loại thứ nhất là không đạt được những gì mình mong muốn, loại thứ hai là đạt được những gì mình mong muốn”. Khi nghe câu này, ai trong số chúng ta cũng không tránh khỏi sự sửng sốt và hoang mang, tự hỏi liệu mình hiểu đúng không hay có gì đó không ổn ở đây. Tuy nhiên, chúng ta đang nghe một câu nói triết lý nổi tiếng của nhà văn người Ireland, một câu nói đã tổng hợp hết mọi thứ diễn ra trong cuộc sống của mỗi người chúng ta, cho dù có gì xảy ra, 'nỗi đau' luôn hiện diện trong cuộc sống của mỗi người.

Đức Phật Thích - Ca đã nói rằng, Tham - Sân - Si là những thứ khiến chúng ta gặp khó khăn trong cuộc sống này. Chỉ khi chúng ta buông bỏ Tham - Sân - Si thì hạnh phúc mới xuất hiện trong cuộc sống của chúng ta. Chúng ta luôn chịu đựng vì con người chúng ta đầy tham vọng, và thực ra, bản chất cơ bản của chúng ta, cũng chính là từ tham vọng mà ra. Chúng ta tham muốn về tiền bạc, chúng ta tham muốn về vị trí hay danh vọng, chúng ta tham muốn tình yêu, chúng ta tham muốn sở hữu một ngăn chứa để chúng ta thu thập và tích trữ những thứ luôn tỏa sáng, rực rỡ và làm say đắm lòng người, và khi đó những thứ đó 'chúng' khiến chúng ta đau khổ. Nỗi đau vì chúng ta chưa có được chúng, và thực sự, chúng ta có lẽ sẽ không bao giờ có được chúng. Tại sao lại như vậy? Vậy thì trước hết, hãy định nghĩa và xác định xem 'chúng' là gì?

  Mỗi người sẽ có câu trả lời riêng cho cuộc sống của mình. Đó có thể là một ngôi nhà, biểu thị cho mong muốn của bạn. Có thể là 100 ngàn đô la, là số tiền bạn muốn có để đầu tư hoặc đảm bảo tương lai. Hoặc có thể là một vị trí, như là một bác sĩ hoặc giám đốc, làm bạn hài lòng với danh tiếng và tự hào. Nhưng liệu những thứ đó thực sự mang lại hạnh phúc không? Có phải khi có một ngôi nhà, bạn sẽ hoàn toàn hạnh phúc? Hay bạn lại muốn một biệt thự hoặc chiếc xe hơi? Và liệu tiền bạc có thực sự mang lại hạnh phúc, hoặc có một con số khác sẽ làm bạn thực sự hài lòng và không còn lo lắng về tương lai? Khi trở thành bác sĩ, liệu bạn có hài lòng hoàn toàn, hay lại muốn một vị trí cao hơn? Và khi là giám đốc, liệu bạn có hài lòng với vị trí của mình, hay lại muốn thăng tiến hơn nữa? Thực ra, những thứ đó không phải là chìa khóa của hạnh phúc. Chúng không tồn tại trong thế giới thực, nhưng lại là những ý tưởng, cảm xúc sống trong tâm trí của bạn. Chúng thay đổi, biến đổi, nhưng không bao giờ mất đi. Lí do khiến chúng ta cảm thấy bất mãn là do ham muốn có được những điều đó, nhưng chưa thể. Chúng ta mong muốn đạt được mục tiêu, nhưng quên rằng không bao giờ đạt được hết. Chúng ta nghĩ rằng tiền bạc sẽ mang lại hạnh phúc, nhưng đó chỉ là sự sung sướng tạm thời, không phải hạnh phúc. Hạnh phúc là khi bạn tận hưởng những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống, không phụ thuộc vào vật chất. Là khi bạn cảm thấy an bình, hài lòng với những gì mình có, không luôn luôn ham muốn thêm nhiều hơn. Khi chúng ta không đạt được những gì mình muốn, chúng ta thường cảm thấy thất vọng, tự ti, lo lắng. Và từ những nỗi lo sợ đó, chúng ta hành động, nhưng không phải lúc nào cũng là quyết định đúng đắn. Chúng ta cố gắng tranh đấu, nhưng nếu thất bại, lại càng gặp thêm đau khổ. Hạnh phúc không đến từ bên ngoài, mà từ bên trong. Đó là sự bình an, hài lòng với chính bản thân và cuộc sống mà mỗi người chúng ta có. Chúng ta cần học cách đánh giá lại giá trị của mình, và tìm kiếm hạnh phúc từ những điều nhỏ nhặt xung quanh, không phụ thuộc vào vật chất hay danh vọng.

Nếu chúng ta đạt được những gì mình mong muốn, thì cũng chẳng khác gì. Những thứ mà chúng ta gọi là “chúng” chỉ là những khao khát, suy tưởng tồn tại trong tâm trí của chúng ta. Vậy nếu chúng ta có được những điều đó, nỗi đau vẫn còn, thậm chí có thể còn nhiều hơn. Khi chúng ta leo lên đỉnh núi mà mình mong đợi, chúng ta lại thấy mệt mỏi và phát hiện ra những ngọn núi khác cao hơn. Chúng ta thấy những gì mình đạt được không đáng giá, và lại tiếp tục tìm kiếm hạnh phúc ở nơi khác. Nhưng cuối cùng, chúng ta nhận ra rằng không có điều gì có thể đảm bảo hạnh phúc. Khi chúng ta có những gì mình muốn, chúng ta sợ mất đi, và nỗi sợ hãi đó khiến chúng ta khổ sở gấp bội. Khi trở thành một ai đó, chúng ta sợ mất đi danh tiếng của mình, và áp lực từ xã hội khiến chúng ta không còn là chính mình nữa. Cuộc đua vô nghĩa của cuộc sống khiến chúng ta mất đi bản thân, và những ham muốn không bao giờ đủ. Chúng ta trở thành nô lệ của lòng tham, và điều đó khiến chúng ta mãi mãi trong vòng quay tăm tối của cuộc đời.

Vậy làm thế nào để thoát khỏi khổ đau luôn hiện hữu này? Đừng theo đuổi những điều mình mong muốn. Oscar Wilde đã nói rằng, có hay không có, niềm mong mỏi đều là bi kịch. Điều duy nhất để tránh khỏi nỗi đau là không còn ham muốn nữa. Hãy như thuyết Vô Vi của Lão Tử, không gắn bó với bất kỳ mong muốn nào, mà hãy tuân theo tự nhiên. Hãy chấp nhận mọi điều tự nhiên diễn ra trong cuộc sống một cách tự nhiên nhất, không có sự can thiệp của ham muốn bên trong. Một số người hỏi, liệu chúng ta có mục tiêu trong cuộc sống hay không? Thật đúng, chúng ta không cần mục tiêu vì mục tiêu chính là nguồn gốc của ham muốn. Tuy nhiên, điều này không đúng. Mặc dù chúng ta không gắn bó với ham muốn và tuân theo tự nhiên, nhưng chúng ta không bao giờ trở nên vô dụng. Ngược lại, chúng ta trở nên toàn diện và phát triển tối đa về tâm hồn, trí tuệ và thể chất. Theo Lão Tử, Vô Vi có nghĩa là không làm gì cả, nhưng cũng không không làm gì cả. Điều này có nghĩa là chúng ta phải trở nên như dòng nước luôn lưu thông. Hãy để ý tự do trong tâm trí mình mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ điều gì. Chúng ta không tạo ra bất kỳ mong muốn cụ thể nào trong tâm trí, nhưng chúng ta hãy tinh khiết và linh hoạt như dòng nước, có khả năng thích nghi và tuôn trào trong mọi tình huống. Vào một ngày, chúng ta sẽ không bao giờ lỗi thời hoặc mất đi, vì sự trì hoãn và sự không tuân theo tự nhiên là nguyên nhân của sự đình trệ. Vậy nên, hãy nhìn vào bên trong chính mình, tự hào và hạnh phúc với bản thân mình. Sống và tận hưởng từng khoảnh khắc, như dòng nước vô tư trôi chảy, không ngừng hoàn thiện và nỗ lực. Chúng ta không cần nhìn ra bên ngoài để thấy những điều mình mong muốn. Chỉ cần tập trung vào bên trong, và tự hỏi, 'Tôi có hạnh phúc và sống trọn vẹn với chính mình trong khoảnh khắc này không?' Khi đó, không có sức mạnh nào có thể chi phối bạn, vì mỗi người đều có con đường riêng của mình, mỗi người đều có lá cờ của riêng mình. Không có đối thủ, không có tranh đấu, chỉ có sự trải nghiệm duy nhất của bạn trên con đường đời.

Khi chúng ta thực sự từ bỏ ham muốn và tập trung vào bản thân, chúng ta từ bỏ sự phụ thuộc vào bên ngoài và sống bằng sức mạnh và tri thức bên trong. Điều này dẫn đến hạnh phúc vĩnh cửu, không gây đau khổ cho bản thân và không truyền lại cho người khác. Khi sống trong sự hạnh phúc và thanh tịnh, chúng ta trở nên mạnh mẽ, hoàn hảo và thành công trong mọi lĩnh vực, đồng thời đạt được những điều tốt đẹp và xứng đáng nhất với bản thân, vẫn giữ được tính mềm mại và bình dị như dòng nước êm đềm.

Tác Giả: Nguyễn Văn Trung