Cô giáo trẻ chia sẻ trên mạng, xin mỗi chiếc vỏ mì tôm, mang đến dự án yêu thương: 'Chúng tôi đã đi xa hơn trên hành trình màu xanh này'

Những chiếc vỏ mì tôm, trước đây vô nghĩa, giờ đã được sống một cuộc sống ý nghĩa hơn nhờ vào dự án “Mì tôm xanh” của cô giáo trẻ.

Bắt đầu từ tháng 2/2020 khi đại dịch Covid-19 bùng phát lần đầu tại Việt Nam, “Mì tôm xanh” là dự án tái chế vỏ mì tôm thành các vật dụng hữu ích, được khởi xướng bởi cô giáo Vũ Thị Thảo, nhằm mục đích giảm thiểu rác thải từ vỏ mì tôm. Từ thời điểm thành lập cho đến nay, dự án đã nhận được sự ủng hộ rất lớn và đang lan tỏa ra khắp các tỉnh thành trên toàn quốc.

Cô Vũ Thị Thảo, nhà sáng lập dự án, là một giáo viên, một người làm giáo dục. Khởi nguồn từ trách nhiệm mang kiến thức bổ ích đến học sinh, cô Thảo mong muốn góp phần vào sự phát triển xã hội và cộng đồng bằng cách mang lại những giá trị ý nghĩa.

Trong suốt 3 năm thực hiện dự án, cô Thảo và dự án “Mì tôm xanh” đã nỗ lực truyền đạt kiến thức về cách thích nghi với biến đổi toàn cầu thông qua các hành động, hoạt động thiết thực nhất.

Gần đây, dự án 'Mì Tôm Xanh' đã được đề cử tham gia vào Hạng mục Dự án của Giải thưởng vì cộng đồng - Human Act Prize. Đây là một giải thưởng hàng năm tôn vinh những cá nhân, tổ chức đã có những đóng góp tích cực cho xã hội thông qua các sáng kiến, dự án cộng đồng uy tín, mang lại hiệu quả lâu dài và bền vững.

Hạng mục Dự án của Giải thưởng sẽ tôn vinh những dự án cộng đồng, CSR hoặc Phát triển bền vững có những sáng kiến đột phá, tạo ra tác động sâu rộng, bền vững hoặc giải quyết được những vấn đề cấp thiết của xã hội.

Nhân dịp này, chúng tôi đã có cơ hội trò chuyện cùng cô Vũ Thị Thảo, lắng nghe những câu chuyện của cô và những kỷ niệm từ những ngày đầu đi thu gom từng chiếc vỏ mì tôm.

Sinh ra và lớn lên tại làng nghề Phú Xuyên với truyền thống mây, tre đan đã ảnh hưởng thế nào đến nhận thức, suy nghĩ của cô Thảo trong ý tưởng tái chế vật liệu từ vỏ mì tôm?

Tôi đã được mẹ dạy những bước đan cơ bản từ khi còn nhỏ, đó là những nét đặc trưng của nghề mây tre đan Việt. Từ khi lên 14, tôi đã bắt đầu xa nhà để trở thành một vận động viên chuyên nghiệp, nhưng những bước đan ấy vẫn hiện hữu trong ký ức của tôi, đó là những kí ức đẹp và ý nghĩa của tuổi thơ. Nghề mây tre đan không chỉ mang lại thu nhập cho gia đình để giúp mẹ tôi nuôi tôi và 3 chị em trong gia đình mà còn trang bị cho tôi nhiều kỹ năng và phẩm chất như sáng tạo, kiên trì, khéo léo, chăm chỉ…

Đó là lý do tại sao tôi muốn bảo tồn và phát triển những giá trị đó một cách đặc biệt hơn, sáng tạo hơn, độc đáo hơn, thông qua việc sử dụng vỏ mì.

Tại sao lại là vỏ mì, cô nhỉ?

Vỏ mì là nguyên liệu được thải ra rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là tại các điểm du lịch, nhà hàng, quán ăn. Vỏ mì khó phân hủy nhưng khi tái chế thành những vật dụng thì lại có màu sắc bắt mắt, mềm, óng, và độ bền cao. Tận dụng đặc tính này để tạo ra các sản phẩm từ vỏ mì, dự án đóng góp vào việc nâng cao giá trị của rác thải nhựa và tạo ra những sản phẩm thân thiện với môi trường. Các sản phẩm từ dự án “Mì tôm xanh” rất đa dạng, thời trang và có độ bền cao, có thể lên tới 40, 50 năm vì nguyên liệu chính là vỏ mì, nilon khó phân hủy.

Hơn nữa, với tính linh hoạt của vỏ mì, việc sản xuất các sản phẩm đa dạng hoàn toàn có tiềm năng trở thành một ngành nghề thủ công mang lại thu nhập ổn định, đặc biệt là ở các thành phố lớn tại Việt Nam.

Hiện nay, “Mì tôm xanh” là dự án đầu tiên tại Việt Nam sử dụng vỏ mì để tạo ra các sản phẩm đa dạng. Dự án này đóng góp vào việc tiết giảm, tái sử dụng và tái chế rác thải.

Trước khi thành lập Mì Tôm Xanh, bạn đã thử nghiệm với những sản phẩm nào khác không? Bạn gặp khó khăn gì trong quá trình thử nghiệm?

Trước khi có ý tưởng Mì Tôm Xanh, tôi đã thử nghiệm làm lót ly và bình hoa từ nhiều nguyên liệu khác nhau như giấy, vải, chai nhựa,… Tuy nhiên, không thành công vì giấy và vải không bền, không thể sử dụng trong nước và màu sắc không hấp dẫn. Chai nhựa thì cứng và không độc đáo, khó tạo hình, không đáp ứng được mong muốn của tôi.

Sau khi thử nghiệm với vỏ mì, tôi thấy kết quả rất tốt, đáp ứng được yêu cầu và mong muốn của tôi. Tôi đã nhờ gia đình giữ lại vỏ mì từ mỗi bữa ăn. Tôi cũng đã viết bài trên nhóm cư dân mạng tại nơi tôi sống để nhờ mọi người giữ lại vỏ mì tôm cho tôi. Khi đã có hơn 100 vỏ mì, tôi bắt đầu tạo ra 1 lót ly và 1 bình hoa nhỏ.

Trong giai đoạn đầu nghiên cứu, tôi đã gặp rất nhiều khó khăn vì thời gian đó trùng với thời kỳ giãn cách xã hội do dịch Covid-19 đầu tiên tại Việt Nam. Tôi không thể ra ngoài, không thể đến trường, gia đình ngăn cản vì lo sợ vỏ mì có thể là nguồn lây lan của Covid-19. Mọi người không muốn tích trữ rác trong nhà và không tin tưởng vào dự án của tôi, họ nghĩ rằng tôi chỉ làm việc tạm thời và không nghiêm túc. Tuy nhiên, thông qua sự kiên nhẫn và thuyết phục, tôi đã làm cho gia đình và mọi người hiểu và ủng hộ dự án của mình.

Trong những ngày đầu thành lập, bạn đã làm thế nào để kêu gọi và kết nối với hàng trăm tình nguyện viên từ khắp nơi trên cả nước để thu gom vỏ mì tôm cho CLB?

Ban đầu, chủ yếu là từ gia đình và họ hàng. Tôi tiếp tục nghiên cứu và thử nghiệm suốt 8 tháng trước khi biết đến một cuộc thi liên quan đến việc giảm thiểu rác thải nilon ra biển, từ đó tôi chính thức kêu gọi các học sinh của mình tham gia. Cô trò của tôi bắt đầu viết bài kêu gọi trên mạng xã hội để xin vỏ mì. Tôi luôn chia sẻ các sản phẩm làm từ vỏ mì, giới thiệu về tác động của rác thải nilon từ vỏ mì, và nói về hoạt động từ thiện của mình thông qua việc bán sản phẩm. Từ đó, tôi đã tạo ra các đại diện tình nguyện viên ở khắp các tỉnh thành.

Tiếp tục kiên trì và không bao giờ từ bỏ, chúng tôi đã tạo ra hàng trăm mẫu sản phẩm đa dạng và hữu ích trong cuộc sống, sẵn sàng chia sẻ và hướng dẫn cho mọi người thông qua video để chứng minh rằng dự án của chúng tôi là vì mọi người, không chỉ vì lợi ích cá nhân.

Dự án đã được thực hiện trong hơn 3 năm và đã thu hút hơn 2000 tình nguyện viên trên toàn quốc tham gia thu gom vỏ mì. Hiện tại, dự án 'Mì tôm xanh' đang được triển khai mạnh mẽ tại Hà Nội và dần mở rộng ra toàn quốc nhờ vào sự gia tăng của đội ngũ tình nguyện viên.

Mỗi sản phẩm tái chế mất bao lâu để hoàn thành?

Thời gian để tạo ra mỗi sản phẩm tái chế là khác nhau. Ví dụ, một chiếc lót ly mất khoảng 1 tiếng rưỡi để hoàn thành một cái. Túi xách mất khoảng 12 tiếng. Một chiếc ghế cần khoảng 2 tuần. Còn nón thì chỉ mất một ngày...

Đội ngũ của dự án “Mì tôm xanh” thực hiện 4 bước để tạo ra các sản phẩm từ vỏ mì tôm: Thu gom vỏ mì từ cộng đồng – Xử lý và làm sạch – Tạo sợi đan từ vỏ mì – Thiết kế và đan thành sản phẩm.

Cụ thể, sau khi thu gom, vỏ mì tôm được xử lý kỹ lưỡng và làm sạch, sau đó cắt bỏ hai cạnh cứng. Tiếp theo, vỏ mì được cuộn vào sợi dây thép để tạo thành các sợi đan nhỏ, sau đó cố định hai đầu bằng băng keo và rút sợi dây thép ra để tạo thành một sợi đan hoàn chỉnh. Các sợi đan này được sử dụng để tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau như hộp bút, lót ly, giỏ hoa, túi xách, bông tai,...

Một điều đặc biệt là toàn bộ nguyên liệu dư thừa trong quá trình sản xuất sẽ được chuyển giao cho dự án “Rác là vàng” và “Dấu chân xanh” để sản xuất vật liệu xây dựng từ nhựa tái chế. Như vậy, không có rác thải nào bị bỏ phí mà tất cả đều được xử lý tiếp.

Do sử dụng chủ yếu nguyên liệu từ vỏ mì được thu gom, chỉ cần chi phí cho các vật liệu phụ để trang trí sản phẩm. Nhờ tính sáng tạo và độc đáo, sản phẩm của dự án đang được người tiêu dùng rất yêu thích, đặt hàng rất nhiều ngay cả khi dự án chưa công bố bán.

Cô và các học trò, đồng nghiệp của mình đã có những kỷ niệm đáng nhớ nào trong hành trình này không?

Chúng tôi đã có rất nhiều kỷ niệm đáng nhớ, như chuyến đi dạy nghề cho người khuyết tật tại Huế vào tháng 7/2023. Trong 5 ngày, chúng tôi đã chia sẻ kỹ thuật đan cơ bản cho 20 thành viên trung tâm khuyết tật và 5 phụ nữ hội phụ nữ tại Huế. Khi nhìn thấy họ đam mê, sáng tạo và hoàn thành những sản phẩm đầu tiên, chúng tôi rất hạnh phúc. Chúng tôi đã đi xa hơn, giúp đỡ nhiều người hơn trên hành trình màu xanh này.

Với những thành tựu đã đạt được trong thời gian qua, dự án 'Mì tôm xanh' chứng minh rằng đây là một ý tưởng hoàn toàn có tiềm năng để mở rộng mô hình. Kế hoạch và dự định tiếp theo của chị là gì?

Chúng tôi luôn tin tưởng vào hai giá trị cốt lõi của mình: SÁNG TẠO và CỐNG HIẾN. Năm nay, chúng tôi sẽ tập trung vào việc dạy nghề cho người khuyết tật tại Trung tâm Hope - Nhật lệ - Huế trong 3 đợt, kết hợp với việc thành lập các CLB nhánh của MTX tại một số trường Đại học như FPT, Ngoại thương, Luật, Kinh tế quốc dân.

Tôi sẽ tiếp tục hướng dẫn nghề và hỗ trợ Doanh nghiệp xã hội vì người khiếm thính Việt Nam, tiếp tục lan tỏa thông điệp thông qua nhiều kênh truyền thông khác nhau để khuyến khích mọi người giữ lại vỏ mì tôm và gửi về cho CLB. Tiếp tục liên kết với các CTV thu gom vỏ mì trên khắp các tỉnh thành để giảm thiểu rác và đảm bảo nguồn nguyên liệu đủ cho trung tâm khuyết tật tại Huế tái chế. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu và sáng tạo nhiều mẫu thời trang tái chế từ vỏ mì, cùng tìm kiếm cơ hội để trình diễn thời trang tái chế này.

Chị có thông điệp gì muốn chia sẻ với các bạn trẻ - những người sẽ ảnh hưởng đến 'số phận' của môi trường trong tương lai không?

Thế hệ trẻ sẽ là những người tiếp tục hành trình cùng Trái Đất trong tương lai. Vì vậy, chúng ta cần hiểu rằng rác thải gây ô nhiễm và bệnh tật, hãy tiêu dùng một cách bền vững và tận dụng tài nguyên một cách hiệu quả để mang lại hạnh phúc cho mọi người và cho môi trường.