Buzz
Trong những tình huống sơ tán khẩn cấp trên máy bay, quy tắc chung là để lại toàn bộ hành lý. Tuy nhiên, trong hai sự kiện hàng không gần đây, một vụ liên quan đến... và gần đây nhất là..., hành khách đã tháo chạy khỏi máy bay đang bốc cháy với hành lý trên tay. Hành động này thường trở thành tâm điểm chỉ trích trên các mạng xã hội và mặc dù nhận được cảnh báo, tại sao mọi người vẫn quyết định giữ lại hành lý trong những phút cuối cùng trước cái chết, và tại sao chúng ta nên để lại hành lý khi thực hiện sơ tán khẩn cấp?
Trong trường hợp phải sơ tán khẩn cấp, phi hành đoàn phải hướng dẫn hành khách theo chỉ dẫn của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), trong đó đặc biệt nêu rõ: 'Việc hướng dẫn hành khách để lại đồ đạc của họ rất quan trọng, vì hành lý mang đến cửa máy bay có thể làm trở ngại hoặc trì hoãn quá trình sơ tán, gây ra ùn tắc ở cuối đường thoát hiểm.'
Trong nhiều video hướng dẫn an toàn của các hãng hàng không và thẻ hướng dẫn an toàn trong túi ghế phía trước, thông tin này thường được nhắc đến. Chẳng hạn, trong video hướng dẫn an toàn của British Airways, đầu bếp nổi tiếng Gordon Ramsay đã khuyến cáo rằng 'đừng mang theo bất cứ thứ gì'.
Lấy hành lý trong tình huống khẩn cấp: Có nên hay không?
John Goglia, một thành viên của Ủy ban an toàn vận tải quốc gia (NTSB) Hoa Kỳ, đã phát ngôn rằng việc mang theo hành lý trong tình huống khẩn cấp là 'không hợp lý' … 'Mạng sống quan trọng hơn bất kỳ chiếc túi xách nào.' Điều gì khiến một số hành khách đặt mạng sống dưới sự đe dọa bằng cách đưa hành lý lên trên? Goglia giải thích: 'Có những hành khách nghĩ rằng vì họ còn thời gian và phía trước đang quá đông đúc, nên họ có thể chậm rãi gói đồ vào vali của mình.'
Goglia nhấn mạnh vấn đề ở chỗ lối đi giữa các ghế máy bay rất chật, và con đường đến cửa thoát hiểm thường bị chen ngang bởi khu vực bếp và các vách ngăn cabin. Điều này làm cho việc sơ tán trở nên khó khăn và không hiệu quả khi hành lý trở thành trở ngại. 'Nếu bạn để rơi hành lý, nó sẽ làm cản trở người phía sau bạn, những người cũng đang nỗ lực thoát ra khỏi máy bay một cách nhanh chóng nhất có thể,' Goglia nhấn mạnh.
Perry Flint, người đứng đầu bộ phận truyền thông The Americas tại IATA, cho biết: 'Hành lý khi được đưa ra khỏi máy bay có thể làm trở ngại hoặc trì hoãn quá trình sơ tán và tạo thành chướng ngại tại cuối đường trượt.' Cựu giám đốc NTSB - Peter Goelz cũng nhận xét thêm rằng: 'Trong trường hợp phải rời máy bay qua cửa thoát hiểm trên cánh (2 cửa này nhỏ hơn so với cửa chính), bạn gần như không thể đưa chiếc vali qua cửa này.'
Goelz chia sẻ rằng trong những tình huống khẩn cấp, các tiếp viên hàng không thường gặp khó khăn với những hành khách cố mang theo hành lý. Dù phi hành đoàn cố gắng kêu gọi mọi người 'Bỏ lại hành lý' nhưng không phải ai cũng lắng nghe, đặc biệt trong bối cảnh áp lực và lo sợ. Goelz nói: 'Mọi người có thể không suy nghĩ rõ ràng trong những tình huống căng thẳng như vậy, và ưu tiên của họ có thể bị đảo lộn.'
Độ quan trọng của việc bỏ lại hành lý
Trong tình huống khẩn cấp, như vụ tai nạn của hãng RED Air xảy ra tuần trước, khi chiếc MD-82 hạ cánh và lao ra khỏi đường băng rồi bốc cháy, cửa thoát hiểm mở ngay lập tức và đường trượt (cầu phao) được triển khai. Hành khách cần phải nhanh chóng rời máy bay. Một video do hành khách quay bên trong máy bay cho thấy nhiều người đã mang theo hành lý khi nhảy xuống cầu phao. Hành lý tạo thành chướng ngại tại cuối đường trượt. Nếu máy bay không gãy càng, đường trượt sẽ dốc và rơi từ độ cao khoảng 4m có thể gây nguy hiểm nếu va chạm với hành lý ở dưới. Mang theo hành lý xách tay làm chậm quá trình sơ tán vì không thể trượt khi đường trượt đầy hành lý. Ngoài việc bỏ lại hành lý, cần tháo giày cao gót để tránh làm thủng đường trượt (được làm từ vật liệu đệm bơi hơi) và nguy cơ bị thương khi tiếp đất.
Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) đề xuất thời gian sơ tán cho hành khách trên máy bay thương mại là dưới 90 giây và chỉ sử dụng một nửa số cửa thoát hiểm. Một thử nghiệm sơ tán trên Airbus A380 với 873 người chỉ sử dụng 8/16 cửa thoát hiểm đã hoàn thành trong 1 phút 17 giây. Sự chậm trễ trong sơ tán có thể gây ra thảm kịch lớn hơn, như đã xảy ra trong quá khứ.
Năm 1991, một sự cố xảy ra khi chiếc Boeing 737 của hãng USAir đang hạ cánh va chạm với một chiếc máy bay nhỏ hơn là Metroliner của hãng SkyWest Airlines tại sân bay quốc tế Los Angeles. Toàn bộ 12 người trên chiếc Metroliner bị đè nát và thiệt mạng ngay tại hiện trường. Chiếc Boeing 737 của USAir trượt dọc theo đường băng, lao sang trái và đâm vào trạm cứu hỏa của sân bay. Trên chiếc Boeing 737 có 89 người, bao gồm phi hành đoàn, nhưng chỉ có 23 người sống sót. Các nhà điều tra sau đó phát hiện rằng, mặc dù có 17 người đã cố rời khỏi ghế nhưng họ không thể thoát ra khỏi máy bay và tử vong do ngạt khói từ đám cháy nhiên liệu. Hầu hết số người sống sót thoát ra qua cửa thoát hiểm trên cánh phải, vì các cửa khác bị kẹt do va chạm và không thể mở ra do hỏa hoạn bên ngoài. Quá trình sơ tán bị trì hoãn, buộc những người này phải đợi lượt để thoát ra ngoài qua cửa thoát hiểm trên cánh, nhưng không kịp thời.
Rehan Quereshi trên Twitter: 'Video sơ tán của #Hãng hàng không Emirates#Sự kiện EK521#Thành phố Dubai#Sân bay#Phi hành đoàn CabinCrew
Năm 2019, một sự cố xảy ra với chiếc Sukhoi Superjet 100 của hãng Aeroflot tại sân bay quốc tế Sheremetyevo ở Moscow. Khi đang hạ cánh, máy bay bị sét đánh, mất điện và hệ thống bay điện tử tắt. Phi hành đoàn đã cố gắng hạ cánh máy bay, nhưng nó đáp nảy nhiều lần trên đường băng. Cuối cùng, cánh chính của máy bay sập và chiếc máy trượt ra khỏi đường băng, dừng lại nhưng thùng nhiên liệu đã rò cháy dữ dội. Mặc dù cửa thoát hiểm đã được mở ngay sau đó và nhiều người đã tháo chạy, nhưng 41 trong số 78 người trên máy bay đã thiệt mạng, đa phần do hít phải khói và bị bỏng nặng. Số lượng nạn nhân có thể đã giảm nếu hành khách trên chuyến bay 1492 của Aeroflot có thể thoát hiểm nhanh hơn, đặc biệt là những người ngồi ở phần đuôi máy bay.Nếu bỏ lỡ hành lý, chúng ta sẽ gặp những thách thức gì?
Carl Bazarian, hành khách trên chuyến bay 1549 của hãng US Airways, nhận lại hành lý của mình sau 4 tháng, mặc dù nhiều thứ đã hỏng.
Trong hầu hết các trường hợp, hãng hàng không sẽ trả lại hành lý sau khi hoàn tất điều tra hiện trường của cơ quan chức năng. Ví dụ, sau cú hạ cánh an toàn của chuyến bay US Airways 1549 trên sông Hudson năm 2009, 150 hành khách sống sót đã nhận lại hành lý của họ sau 4 tháng. Hành lý không chỉ được thu hồi từ chiếc Airbus A320 mà còn được phân loại, làm sạch và đóng gói cẩn thận trước khi được trả về từng người. Quá trình này được bảo hiểm của US Airways chi trả, mặc dù không có nghĩa vụ phải thực hiện. Trong tình huống máy bay gặp tai nạn chết người, theo đạo luật về hỗ trợ gia đình nạn nhân sau thảm kịch hàng không (ADFAA), hãng hàng không có trách nhiệm trả lại đồ đạc của nạn nhân cho gia đình họ. Tuy nhiên, với vụ tai nạn chuyến bay 1549, không có ai thiệt mạng nên luật này không áp dụng.Trong tình huống sơ tán khẩn cấp, chúng ta cần thực hiện những gì?
- Luôn tuân thủ mọi chỉ thị của phi hành đoàn
- Giữ nguyên vị trí tại ghế, cài dây an toàn đến khi có hướng dẫn sơ tán
- Bảo đảm không gian xung quanh ghế thoáng đãng (gập bàn ăn, không để hành lý dưới chân hoặc trên bàn ăn …)
- Chú ý quan sát môi trường xung quanh (đếm hàng ghế để xác định lối thoát gần nhất trong trường hợp có khói hoặc bóng tối làm mất tầm nhìn)
- Chú ý lắng nghe thông tin hướng dẫn an toàn từ phi hành đoàn và đọc thẻ hướng dẫn an toàn trong túi ghế trước, vì mỗi máy bay có thể có sự khác biệt lớn về cấu trúc nội thất và lối thoát
- Luôn mang theo giày (tránh mang dép xỏ ngón, vì chúng dễ tuột, cũng như giày cao gót có đế nhọn vì có thể mắc kẹt trên đường trượt sơ tán)
- Nếu đi cùng trẻ sơ sinh, nên ôm chặt trẻ và nhảy xuống đường trượt thay vì ngồi xuống và trượt, vì nghiên cứu của ICAO năm 2001 chỉ ra rằng nhảy trượt sẽ giúp sơ tán nhanh hơn so với việc ngồi đợi ở đầu đường trượt rồi mới trượt xuống.
