Nước mắm không chỉ là một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam mà còn là một loại gia vị đặc biệt được sử dụng cho cả người lớn và trẻ em khi bắt đầu ăn dặm. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn thắc mắc liệu nước mắm hết hạn có thể sử dụng được không. Hãy cùng đọc bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé!
Khám phá về nước mắm và quy trình sản xuất
1.1 Nước mắm là gì
Nước mắm là một loại gia vị được lên men từ cá, tôm và có thể bao gồm một số loài động vật biển khác thông qua quá trình ủ chua muối trong ít nhất 12 tháng.
Dựa trên cơ sở khoa học, nước mắm là kết hợp của muối và các axit amin được tạo ra từ protein trong thịt cá, tôm qua quá trình hydrolysis sau khi cá được ủ chua với muối trong khoảng thời gian từ 6 đến 24 tháng.
Nước mắm là một loại gia vị quen thuộc trong bữa ăn của người Việt, bao gồm cả trẻ em. Mắm thường được sử dụng để chấm, nấu ăn, ngâm và bảo quản thực phẩm như thịt, dưa, hành, thay thế cho muối. Đồng thời, nó cũng là một phần không thể thiếu trong các món quà truyền thống của người Việt.
Nước mắm Tĩn dành cho bé ăn dặm, độ ẩm 42°N, chai 250 ml
1.2 Quy trình sản xuất nước mắm
Các thành phần chính để làm nước mắm bao gồm các loại cá như cá cơm, cá nục, cá mòi, cá thu,... và muối. Trong số đó, cá cơm được xem là lựa chọn tốt nhất để sản xuất nước mắm vì chúng thường sống ở tầng nước biển sạch, ít chứa tạp chất.
Muối được sử dụng để ủ mắm là muối biển sạch, hạt muối cần to và khô. Vị muối nên đậm đà và thường được bảo quản khô trong kho khoảng 3 tháng để giảm vị chát tự nhiên.
Thành phần chính để làm mắm là cá và muối
Trộn cá và muối thường theo tỷ lệ 3:1. Tuy nhiên, từng địa phương có thể áp dụng tỷ lệ trộn riêng. Quá trình trộn cần được thực hiện ở nơi sạch sẽ và vệ sinh. Mẻ cá ủ chua cần đảm bảo tỷ lệ đúng, sạch sẽ và tươi mới để tạo ra nước mắm thơm ngon.
Tiếp theo, hỗn hợp được đưa vào ủ chua trong các đồ đựng như ổ bể xi măng, chum sành hoặc thùng gỗ trong khoảng thời gian từ 6 đến 24 tháng. Các enzym có trong tế bào của thịt cá phân giải protein, chất béo và các phân tử khác thành các axit amin giàu dinh dưỡng, có lợi cho sức khỏe.
Quá trình ủ chua cá và muối
Muối có độ mặn cao giết chết hầu hết vi khuẩn và virus gây bệnh, tuy nhiên vẫn còn một số vi khuẩn chịu mặn tồn tại. Tuy nhiên, vào cuối giai đoạn lên men của nước mắm từ 6 đến 12 tháng, muối sẽ tiêu diệt hoàn toàn tất cả các vi khuẩn còn lại. Do đó, quá trình lên men sẽ loại bỏ hết vi khuẩn mà không cần phải thanh trùng nước mắm.
Sau đó, sản phẩm nước mắm được chất lượng cao bằng cách chuyển vào bể lọc sử dụng máy lọc hiện đại để loại bỏ tất cả tạp chất. Tiếp theo, nước mắm được đóng chai và gửi đến các cơ sở kiểm định để kiểm tra thành phần và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sau đó dán nhãn với các thông tin rõ ràng.
Nước mắm Thuyền Xưa dành cho bé ăn dặm, độ ẩm 41°N, chai 250 ml
Nước mắm đã hết hạn có còn dùng được không?
Với các loại mắm truyền thống như mắm nhỉ, mắm nguyên chất không pha chế, thường được bảo quản trong lu sành hoặc đóng chai. Khi bảo quản đúng cách, mắm truyền thống càng để lâu càng ngon và không bị hư hỏng. Do đó, không cần quá quan tâm đến hạn sử dụng của sản phẩm.
Với các loại nước mắm công nghiệp đóng chai, hạn sử dụng giúp người dùng biết mắm có thể sử dụng được trong bao lâu. Hạn sử dụng của nước mắm công nghiệp thường là 5 năm. Một số hãng nước mắm truyền thống ghi hạn sử dụng là 5 năm kể từ ngày sản xuất. Tuy nhiên, tốt nhất nên sử dụng hết nước mắm trước ngày hết hạn.
Thông tin về hạn sử dụng trên bao bì chai mắm
Nếu không bảo quản đúng cách, mọi loại nước mắm dù còn trong thời hạn sử dụng cũng có thể biến đổi về màu sắc, mùi vị và hương thơm. Trong môi trường ẩm ướt hoặc ít muối, có thể xuất hiện mốc và nấm men trên miệng chai.
Trong thời gian hạn sử dụng, nước mắm sẽ có chất lượng tốt nhất. Nếu vượt quá thời gian này, chất lượng dinh dưỡng trong nước mắm sẽ giảm do các phản ứng hóa học, làm thay đổi màu sắc hoặc phát sinh các mùi lạ.
Màu sắc của nước mắm có khả năng thay đổi