Có những dạng vắc xin bất hoạt nào? Nên tiêm không?

1. Có bao nhiêu loại vắc xin bất hoạt?

Để sản xuất vắc xin bất hoạt, các nhà khoa học sẽ nuôi cấy virus hoặc một số tác nhân gây bệnh khác trong điều kiện thích hợp và khi chúng phát triển đạt đến mức độ nhất định, sẽ sử dụng hóa chất hoặc nhiệt độ để tiêu diệt hoặc giảm độc tính của chúng. Hoặc có thể chỉ cần tách ra một phần từ virus gây bệnh đủ để kích thích cơ thể sản xuất kháng thể.

Vắc xin bất hoạt an toàn cho nhiều đối tượng

Có hai loại vắc xin bất hoạt là vắc xin bất hoạt toàn thể và vắc xin dưới đơn vị: 

• Vắc xin bất hoạt toàn thể: 

Quá trình sản xuất loại vắc xin này như sau: Các tác nhân gây bệnh sẽ được nuôi cấy cho đến khi phát triển tốt. Sau đó, sử dụng hóa chất hoặc nhiệt để làm cho chúng bất hoạt. Khi tác nhân gây bệnh không còn sống, chúng không thể phát triển và gây bệnh. Tuy nhiên, với một liều lượng thích hợp, loại vắc xin này vẫn có thể kích thích cơ thể nhận biết kháng nguyên và tạo ra miễn dịch.

Không phải là vắc xin sống, loại vắc xin này thường khá an toàn và có thể sử dụng được với những người có hệ miễn dịch suy giảm. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt, cần phải tiêm nhắc lại nhiều lần. 

Một số loại

• Vắc xin dưới đơn vị

Vắc xin dưới đơn vị có điểm chung với vắc xin bất hoạt toàn thể là không chứa tác nhân gây bệnh sống, đảm bảo an toàn và không gây nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, điểm khác biệt là trong loại vắc xin dưới đơn vị chỉ chứa các thành phần kháng nguyên cần thiết để kích thích cơ thể nhận biết và tạo ra miễn dịch, không chứa toàn bộ tác nhân gây bệnh. 

Do đặc điểm này, quá trình sản xuất vắc xin dưới đơn vị sẽ phức tạp hơn, đòi hỏi các chuyên gia phải thực hiện các thủ tục để xác định chính xác lượng kháng nguyên cần thiết, đủ để kích thích miễn dịch. 

Trẻ em cần được tiêm vắc xin đúng thời điểm để đạt được phòng ngừa bệnh hiệu quả

Vắc xin dưới đơn vị có thể được phân loại thành các dạng sau: Vắc xin dưới đơn vị liên hợp, vắc xin dưới đơn vị chứa protein và vắc xin polysaccharide.

Một số loại vắc xin dưới đơn vị phổ biến hiện nay bao gồm vắc xin viêm gan B, vắc xin phế cầu, vắc xin màng não, vắc xin HPV và vắc xin ngăn ngừa zona.

2. Có nên tiêm vắc xin bất hoạt không?

Trong số các loại vắc xin, vắc xin bất hoạt được coi là an toàn. Do đó, bất kể là trẻ em, người già, hoặc những người có hệ miễn dịch yếu đều có thể sử dụng. Loại vắc xin này có nhiều ưu điểm và được áp dụng phổ biến. 

Tất cả loại vắc xin đều trải qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Vắc xin chỉ được sử dụng sau khi được cấp phép. Mặc dù vậy, khi tiêm, có thể xảy ra các phản ứng phụ nhưng thường là nhẹ nhàng và dễ dàng xử lý.

Các phản ứng thường gặp sau tiêm vắc xin bao gồm: phản ứng tại chỗ như ngứa, sưng, đau, và đỏ ở vị trí tiêm.

Các phản ứng toàn thân có thể bao gồm sốt, mệt mỏi, và mất cảm giác thèm ăn.

Trong rất ít trường hợp, có thể xảy ra các biến chứng nghiêm trọng sau tiêm vắc xin như khó thở, sốt cao, và sốc phản vệ. Cần can thiệp kịp thời để tránh nguy cơ đe dọa đến tính mạng.

Đề phòng những tình trạng nghiêm trọng sau tiêm vắc xin là điều cần thiết. Việc xử lý nhanh chóng và hiệu quả sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ cho người tiêm vắc xin.

Sau tiêm, có khả năng trẻ sẽ phát sốt.

Sau khi tiêm, cần chú ý những điều sau đây cho trẻ:

Dù là trẻ nhỏ hay người lớn, sau khi tiêm cần ở lại cơ sở tiêm chủng ít nhất 30 phút để quan sát phản ứng.

Nếu không có dấu hiệu bất thường, phụ huynh có thể đưa trẻ về nhà và quan sát: Nếu trẻ có biểu hiện nôn trớ, thở nhanh hoặc thở khò khè, da mẩn đỏ,… cần đưa ngay tới cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ điều trị.

Trong khoảng 24 đến 48 giờ sau tiêm, cần quan sát sức khỏe của trẻ bao gồm thân nhiệt, nhịp thở, vùng tiêm và da, cũng như tình trạng ăn uống và giấc ngủ.

Đề xuất chọn cơ sở y tế uy tín để tiêm cho trẻ.

Sau khi tiêm, phụ huynh cần chú ý những điều sau khi chăm sóc trẻ:

Không nên cho trẻ mặc quá nhiều quần áo, nên để trẻ mặc thoải mái và nghỉ ngơi trong một phòng thoáng đãng, tránh gió lạnh.

Sau khi tiêm, mẹ cần chú trọng đến chế độ dinh dưỡng của trẻ, đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất thông qua các món ăn như cháo, súp, và nước sinh tố. Đối với trẻ nhỏ, việc cho trẻ bú mẹ là quan trọng.

Trong trường hợp trẻ bị sốt, mẹ cần sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ và nhà sản xuất. Nếu sốt không cao, mẹ có thể chườm ấm trán, nách, và bẹn của trẻ, mặc trẻ quần áo thoải mái và đảm bảo trẻ uống đủ nước để hạ nhiệt.

Mẹ cần chú ý không chạm vào vùng tiêm của trẻ và không bôi bất kỳ chất gì lên vết tiêm để tránh nguy cơ nhiễm trùng.