Cơ quan tương đồng là gì? Ví dụ minh họa

1. Cơ quan tương đồng là gì?

Cơ quan tương đồng là gì?

A. Có nguồn gốc khác nhau nhưng thực hiện chức năng tương tự và có hình thái gần giống nhau.

B. Cùng nguồn gốc, nằm ở vị trí tương ứng trên cơ thể và có cấu trúc tương tự nhau.

C. Cùng nguồn gốc và thực hiện chức năng tương tự nhau.

D. Khác nguồn gốc nhưng nằm ở vị trí tương ứng trên cơ thể và có cấu trúc giống nhau.

Cơ quan tương đồng là thuật ngữ sinh học chỉ các cơ quan có cấu trúc tương tự ở các loài động vật, được thừa hưởng từ cùng một tổ tiên. Ví dụ, đôi mắt của cá và động vật lưỡng cư là cơ quan tương đồng, vì chúng có chung nguồn gốc từ loài tổ tiên, dù chức năng đã phát triển khác nhau để thích nghi với môi trường.

Cơ quan tương đồng đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu tiến hóa và phân loại động vật. Việc xác định cơ quan tương đồng giúp các nhà khoa học hiểu về quá trình tiến hóa, sự thích nghi với môi trường và phân tích mối quan hệ giữa các loài khác nhau, cung cấp thông tin về sự phát triển và thích nghi của các loài qua thời gian.

Phương án B là đáp án chính xác vì phản ánh đầy đủ các đặc điểm của cơ quan tương đồng. Các cơ quan này xuất phát từ cùng một nguồn gốc tổ tiên, nằm ở vị trí tương ứng trên cơ thể và có cấu tạo tương tự. Ngược lại, cơ quan tương tự có chức năng giống nhau nhưng phát sinh từ sự tiến hóa độc lập, không có cùng nguồn gốc.

Cơ quan tương tự là khái niệm quan trọng trong sinh học, chỉ những cơ quan có chức năng tương tự nhưng không bắt nguồn từ cùng một cơ quan ở loài tổ tiên. Ví dụ, cánh chim và cánh bướm đều phục vụ cho việc bay nhưng không phải là cơ quan tương đồng vì chúng không có cùng nguồn gốc tổ tiên.

2. Ví dụ minh họa

Một số ví dụ về cơ quan tương đồng trong các loài động vật bao gồm:

- Răng của các loài ăn thịt như hổ, sư tử và chó sói có cấu trúc tương tự do cùng nguồn gốc tổ tiên, nhưng đã phát triển để phù hợp với cách săn mồi và chế độ ăn của từng loài.

- Cánh của chim, cánh của các loài vật bay và chân giữa của những loài động vật chạy nhanh như chó, mèo, hươu đều được xem là cơ quan tương đồng.

Trong quá trình tiến hóa, các loài thích nghi với môi trường sống mới bằng cách phát triển hoặc cải tiến cơ quan hiện có. Nhưng khi một cơ quan không còn cần thiết, nó có thể bị thoái hóa. Ví dụ, loài di chuyển từ nước lên cạn không còn cần mang để đo áp suất nước nữa.

Cơ quan thoái hóa có thể xảy ra ở nhiều loài, ví dụ như răng hàm ở người không còn cần thiết hay một số loài thủy sản không còn sử dụng mang mà thay vào đó là các cơ quan khác để hít oxy từ không khí.

3. Sự khác biệt giữa cơ quan tương đồng và cơ quan tương tự

- Cơ quan tương đồng là các cơ quan có cùng nguồn gốc tiến hóa, trong khi cơ quan tương tự có chức năng giống nhau nhưng khác nguồn gốc. Ví dụ, cánh chim và cánh muỗi đều bắt nguồn từ cơ quan cánh của tổ tiên chung, nhưng chức năng có thể khác nhau do quá trình tiến hóa.

- Cơ quan tương tự có chức năng giống nhau nhưng không xuất phát từ một cơ quan chung của tổ tiên. Ví dụ, mắt của mèo và bọ cánh cứng đều giúp nhìn, nhưng không có cùng nguồn gốc tiến hóa mà phát triển độc lập qua quá trình tiến hóa tương tự.

Tóm lại, cơ quan tương đồng và cơ quan tương tự tuy khác nhau về nguồn gốc tiến hóa nhưng đều liên quan đến sự thích nghi của các loài. Cơ quan tương tự thường có chức năng giống nhau, phát triển riêng lẻ ở các loài khác nhau và phù hợp với môi trường sống riêng.

Ví dụ, hệ tiêu hóa của chó và người có chức năng tương tự trong việc xử lý thức ăn, nhưng chúng không phải là cơ quan tương đồng vì không xuất phát từ một cơ quan chung ở tổ tiên.

Tương tự, cơ quan bay của chim và côn trùng có chức năng bay nhưng không cùng nguồn gốc. Một số cơ quan có thể trông tương tự do sự thích nghi với môi trường sống giống nhau, nhưng không có quan hệ gần gũi về mặt tiến hóa, như hệ tuần hoàn của cá và cá voi.