Có sự tồn tại của hiện tượng tóc bạc trắng chỉ sau một đêm như trong phim không?

Có phải tóc của Marie Antoinette, hoàng hậu của vua Pháp Louis XVI, đã chuyển sang màu trắng đêm trước khi bị chém, khi bà 38 tuổi hay không?

Dù câu chuyện có thể chỉ là hư cấu, nhưng việc tóc bạc trắng chỉ trong một đêm hoặc thời gian ngắn là thực sự có và được biết đến là Hội chứng Marie Antoinette.

Phần lớn mọi người tin rằng áp lực là nguyên nhân, điều này có thể được thấy rõ nhất qua việc so sánh ảnh chụp của các nguyên thủ quốc gia trước và sau khi nhậm chức.

Tuy nhiên, vì cơ chế cụ thể của việc tóc bạc vẫn chưa được làm sáng tỏ, nên hiện chưa rõ 3 yếu tố lão hóa, di truyền và căng thẳng sẽ ảnh hưởng đến việc tóc bạc ở mức độ nào.

Mới đây, các nhà nghiên cứu từ Đại học Harvard đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí Nature phát hiện cơ chế gây ra lông chuột bạc sớm khi gặp căng thẳng.

Da đầu trung bình của con người có khoảng 100.000 nang tóc và màu tóc của họ đa dạng. Màu tóc được xác định bởi melanin, một chất sản xuất bởi các tế bào hắc tố từ tế bào gốc tạo hắc tố (MeSC) tại nang lông.

Chu kỳ phát triển của tóc chia thành ba giai đoạn: giai đoạn tăng trưởng anagen, giai đoạn nghỉ ngơi catagen và giai đoạn rụng telogen.

Tế bào hắc tố được sản xuất trong giai đoạn tăng trưởng. Khi con người già đi, tế bào gốc melanin dần cạn kiệt, làm cho sắc tố trở nên xám và cuối cùng chuyển sang màu trắng.

Ban đầu, nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng căng thẳng có thể kích thích hệ miễn dịch tấn công tế bào gốc melanin. Tuy nhiên, điều này đã bị bác bỏ khi các chuột không có hệ miễn dịch vẫn trắng lông khi gặp căng thẳng.

Căng thẳng tăng sản xuất hormone cortisol, mặc dù loại bỏ các tuyến cortisol ở chuột không ngăn chặn lông chuyển sang màu trắng.

Cuối cùng, các nhà khoa học tập trung vào hệ thần kinh giao cảm - hệ thống trong cơ thể sử dụng để kiểm soát phản ứng căng thẳng trong các tình huống nguy hiểm.

Thông qua nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện rằng tế bào gốc tạo hắc tố nằm trong phần phồng của nang lông, bị bao bọc bởi tế bào thần kinh giao cảm và giải phóng norepinephrine - một phân tử dẫn truyền thần kinh.

Như hình a, tế bào gốc melanin di chuyển từ phần phồng ra và biệt hóa thành tế bào hắc tố, tổng hợp sắc tố làm cho tóc tái sinh có màu sẫm.

Trong giai đoạn thoái hóa và nghỉ ngơi, các tế bào gốc chết. Trong giai đoạn tăng trưởng tiếp theo, sẽ có MeSC mới thay thế tế bào gốc đã chết.

Trong hình b, áp lực bên ngoài kích thích và kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, tăng cường giải phóng adrenaline trong nang tóc. Norepinephrine biến đổi MeSC thành tế bào hắc tố, không còn tế bào gốc sống sót qua giai đoạn tăng trưởng tiếp theo.

Vì không có tế bào hắc tố mới nào được sản sinh, tóc tự nhiên trở thành màu trắng xám.

Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm ảnh hưởng của các áp lực khác nhau đối với việc lông chuột bạc.

Ở các giai đoạn mọc lông khác nhau, họ đưa chuột tiếp xúc với ba yếu tố căng thẳng khác nhau - đau đớn, hạn chế vận động và căng thẳng tinh thần. Cả ba yếu tố này đều gây suy giảm MeSC, dẫn đến lông trắng.

Các lý thuyết trước đây cho rằng căng thẳng gây thay đổi nội tiết tố (như corticosterone) hoặc phản ứng miễn dịch làm tóc bạc.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra các cơ chế này, trước tiên bằng cách chặn corticosterone, sau đó căng thẳng hệ thống miễn dịch của chuột.

Trong cả hai trường hợp, thay đổi về corticosterone hoặc phản ứng miễn dịch không gây suy giảm MeSC. Tuy nhiên, MeSC phụ thuộc vào một thụ thể adrenaline, phản ứng với adrenaline.

Tuyến thượng thận sản xuất adrenaline chính. Nhưng ngạc nhiên là loại bỏ chúng vẫn không ngăn lông chuột chuyển sang màu xám khi gặp căng thẳng.

Hệ thống thần kinh giao cảm cũng sản xuất adrenaline, phản ứng tích cực với căng thẳng. Nhà nghiên cứu đã chứng minh vùng phồng kết nối bởi tế bào thần kinh giao cảm. Phá hủy hệ thống này hoặc chặn adrenaline có thể ngăn tóc chuyển sang màu xám do căng thẳng.

Tiếp theo, các nhà nghiên cứu thực hiện nghiên cứu về các con chuột có tế bào thần kinh giao cảm được kích hoạt và phát hiện rằng kích hoạt quá mức SNS có thể khiến lông chuyển sang màu xám mà không cần căng thẳng.

Tóm lại, kết quả cho thấy adrenaline từ tế bào thần kinh giao cảm khi hoạt động gây suy giảm MeSC.

Adrenaline là nguyên nhân gây ra Hội chứng Marie Antoinette, nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyet. Căng thẳng tạo ra adrenaline làm bạc tóc, liệu việc tóc chuyển sang màu bạc có thể giúp giảm căng thẳng?

Nhóm nghiên cứu từ Đại học Harvard dẫn đầu bởi Xu Yajie cho rằng việc làm trắng tóc thực chất là một phản ứng phụ của quá trình xử lý căng thẳng của hệ thần kinh giao cảm.

Màu tóc bạc không đe dọa tính mạng nên trong quá trình tiến hóa, nhược điểm này vẫn được duy trì. Thực tế, tóc không biến đổi thành màu trắng ngay lập tức khi đối mặt với căng thẳng, mà đó là một quá trình kéo dài trong vài tháng.

Ngoài căng thẳng và tuổi tác, tóc bạc cũng có thể liên quan đến kinh nghiệm, khả năng lãnh đạo và lòng tin.

Ví dụ, khi một con khỉ đột núi lưng bạc đực trưởng thành hoàn toàn, nó sẽ mọc lông màu xám trên lưng và trở thành thủ lĩnh của bầy khỉ đột. Sau khi chịu đựng đủ áp lực, những con cá thể được 'nhuộm' lông trắng thường có địa vị trong cộng đồng cao hơn so với tuổi của chúng.