Buzz
Vào thế kỷ thứ 5, bác sĩ người Hy Lạp Hippocrates trên chuyến tàu đã chứng kiến một thuyền trưởng bị nhiễm trùng nghiêm trọng, khiến hàm bị siết chặt, không thể mở miệng, và các cơ ở cổ cùng cột sống bị co thắt. Hippocrates ghi chép lại triệu chứng nhưng không thể điều trị, và sau 6 ngày, thuyền trưởng qua đời. Sau này, chúng ta biết đây là một trong những trường hợp đầu tiên của bệnh uốn ván, và hiện nay, các bác sĩ đã có những phương pháp điều trị hiệu quả hơn rất nhiều cho căn bệnh này. 
Khác với các nhiễm trùng vi khuẩn thông thường như lao phổi hay viêm họng, uốn ván không lây truyền qua tiếp xúc người sang người. Vi khuẩn gây bệnh, Clostridium tetani, xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương, vết cắt hoặc trầy xước. Vì vậy, đinh gỉ thường được liên kết với bệnh uốn ván vì chúng có thể tạo ra các vết thương như vậy.
Clostridium tetani có thể tồn tại lâu dài trong đất, phân động vật và lá cây mục, nơi chúng sống sót dưới dạng bào tử, kể cả trong điều kiện khô và nóng. Những khu vực này thường ẩn chứa những mảnh kim loại gỉ sét theo thời gian. Nếu vô tình bước vào khu vực này và bị thương, nguy cơ nhiễm trùng cao hơn do những vết thương sắc nhọn từ đinh gỉ có thể chứa nhiều mô chết thiếu oxy, tạo cơ hội cho vi khuẩn phát triển.
Thông thường, từ 7 đến 10 ngày sau khi nhiễm bệnh, bệnh nhân bắt đầu cảm thấy đau nhức toàn thân, khó nuốt và hàm bị cứng. Các triệu chứng đầu tiên xuất hiện ở khu vực đầu và cổ. Khi độc tố lan rộng, các nhóm cơ co cứng lại, tạo ra tình trạng cong người như một tấm ván uốn cong. Nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ tử vong do uốn ván rất cao. Trong vòng 72 giờ sau khi triệu chứng xuất hiện, các cơn co thắt trở nên nghiêm trọng, cuối cùng chèn ép khí quản và ngực, dẫn đến ngạt thở và tử vong.
Tuy nhiên, hiện nay các chuyên gia y tế đã phát triển một liệu pháp hiệu quả để chẩn đoán và điều trị uốn ván. Đầu tiên, bác sĩ sẽ làm sạch vết thương nhiễm trùng và tiêm kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn, ngăn ngừa sự sản sinh độc tố. Sau đó, họ tiêm kháng độc tố để trung hòa độc tố uốn ván còn lại trong cơ thể trước khi nó xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương. Cuối cùng, bệnh nhân cần được chăm sóc hỗ trợ trong vài tuần, có thể bao gồm thuốc giãn cơ để giảm các cơn co thắt và máy thở để ngăn ngừa ngạt thở.
Vào thời kỳ của Hippocrates, việc điều trị duy nhất là chờ đợi và hy vọng. Nhưng hiện nay, chúng ta đã có những bước tiến vượt bậc. Uốn ván giờ đây có thể phòng ngừa hiệu quả nhờ vào Vaccine, lần đầu tiên được phát triển vào những năm 1920, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong y học để ngăn ngừa và kiểm soát bệnh. Các chuyên gia khuyến cáo trẻ em nên tiêm đầy đủ các mũi tiêm và tiêm nhắc lại bắt đầu từ hai tháng tuổi và tiếp tục cho đến khoảng 12 tuổi.
Tuy nhiên, mỗi năm vẫn có hơn 20.000 trẻ sơ sinh tử vong vì uốn ván, đặc biệt là ở những quốc gia thu nhập thấp và trung bình, nơi mà việc tiếp cận Vaccine còn hạn chế, như ở Nam Á và khu vực châu Phi cận Sahara. Trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc bệnh cao nếu mẹ chúng không tiêm Vaccine, vì vi khuẩn Clostridium tetani dễ dàng xâm nhập vào cuống rốn của trẻ. Tiêm Vaccine cho mẹ trong thai kỳ có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này.
Uốn ván vẫn là một mối nguy hiểm lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Vì vậy, mọi người nên tiêm Vaccine đầy đủ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa khi bị thương do đinh gỉ hay các vật dụng sắc nhọn khác.
Nguồn: TED-Ed
