Buzz
Khi tàu đổ bộ Viking của NASA thực hiện các thí nghiệm sinh học trên Sao Hỏa vào những năm 1970, họ được cho là đã phát hiện ra bằng chứng tích cực về sự sống - nhưng có thể đã vô tình diệt trừ nó trong quá trình đó.
Trong tất cả các chuyến thám hiểm Sao Hỏa của chúng ta cho đến nay, không có bằng chứng nào đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe để khẳng định rằng chúng ta đã phát hiện sự sống một cách thuyết phục.
Tuy nhiên, cách đây nhiều thập kỷ, vào những năm 1970, khi tàu đổ bộ Viking trở thành sứ mệnh đầu tiên của Hoa Kỳ hạ cánh an toàn và khám phá hành tinh đỏ, có thể chúng ta đã rất gần với việc khám phá sự sống trên Sao Hỏa.
Theo nhà sinh vật học vũ trụ Dirk Schulze-Makuch thuộc Đại học Kỹ thuật Berlin ở Đức, nhóm nghiên cứu thực hiện đổ bộ đã phát hiện bằng chứng về các loại vi sinh vật sống trên Sao Hỏa - nhưng có thể đã vô tình phá hủy chúng trong quá trình này.
Schulze-Makuch cho biết: “Tôi đã đưa ra một gợi ý mà một số người chắc chắn sẽ cảm thấy khó chịu: rằng chúng ta đã phát hiện sự sống trên Sao Hỏa gần 50 năm trước - nhưng chúng ta đã vô tình diệt trừ nó”.
Tàu đổ bộ Viking, một cặp tàu thăm dò không gian của NASA trang bị công nghệ hình ảnh và dụng cụ để kiểm tra sự sống, đã hạ cánh xuống Sao Hỏa vào năm 1976. Tại đây, chúng tiến hành một loạt các thử nghiệm sinh học, vẫn là những thử nghiệm duy nhất cho đến ngày nay để kiểm tra sự sống trực tiếp trên một hành tinh khác.
Thật không may, những thử nghiệm này đã cho kết quả trái ngược nhau, khiến các nhà nghiên cứu bối rối trong nhiều thập kỷ.
Một trong những thử nghiệm này đã phát hiện một lượng nhỏ chất hữu cơ clo hóa. Vào thời điểm đó, các vật liệu hữu cơ này được cho là do ô nhiễm từ Trái Đất gây ra và không được coi là bằng chứng thuyết phục nhất về sự sống.
Tuy nhiên, sau những cuộc khám phá tiếp theo, như tàu đổ bộ Phoenix và tàu thám hiểm Curiosity và Perseverance, các nhà khoa học giờ đây đã biết rằng chất hữu cơ clo hóa đó thực sự xuất phát từ Sao Hỏa.
Schulze-Makuch tin rằng các quy trình thực hiện thử nghiệm có thể đã phá hủy mọi bằng chứng về sự sống, có thể là nguyên nhân dẫn đến các kết quả khó hiểu của các thí nghiệm.
Một trong những thử nghiệm liên quan đến việc thêm nước vào mẫu đất để kiểm tra quá trình trao đổi chất và quang hợp, đang giả định rằng sự sống trên Sao Hỏa sẽ giống như sự sống trên Trái Đất, cần nước để tồn tại.
Tuy nhiên, Sao Hỏa là một hành tinh cực kỳ khô cằn. Schulze-Makuch cho biết rằng mặc dù đất ẩm là 'tích cực cho sự sống', việc đưa nước vào cũng có thể đã làm hủy diệt các vi khuẩn hữu cơ, chúng có khả năng thích nghi với độ khô trong môi trường sống của chúng.
Schulze-Makuch viết: 'Giống như việc một con tàu vũ trụ của người ngoài hành tinh phát hiện bạn sống dở chết giữa sa mạc và quyết định: 'Con người cần nước. Hãy đưa họ ra giữa đại dương để cứu họ!'
Hiện nay, Schulze-Makuch nghi ngờ Sao Hỏa có thể là nơi của các dạng sống vi sinh vật thích nghi với môi trường khô chứa hydrogen peroxide, chất này sẽ cho phép các tế bào hút nước từ khí quyển.
Mặc dù hydrogen peroxide thường được kết hợp với các chất hóa học đậm đặc được sử dụng để làm sạch và khử trùng, nhiều vi khuẩn trong miệng con người có thể sản xuất nó một cách tự nhiên và một số côn trùng sử dụng dung dịch có chứa hydrogen peroxide làm cơ chế bảo vệ.
Lý thuyết này có thể giải thích một thí nghiệm khác của Viking, liên quan đến việc nung nóng các mẫu đất để tách vật liệu của chúng. Phân tích gần đây cho thấy quá trình này có thể đã đốt cháy vật liệu hữu cơ mà thí nghiệm được thiết kế để tìm kiếm.
Schulze-Makuch giải thích, nếu tế bào của các vi sinh vật trên Sao Hỏa chứa hydrogen peroxide, nhiệt độ sẽ không chỉ giết chết chúng mà còn khiến hydrogen peroxide tương tác với các hợp chất hữu cơ gần đó, tạo ra carbon dioxide – một khả năng mà các thiết bị của Viking có thể đã phát hiện được.
Tóm lại, Schulze-Makuch lập luận rằng các phương pháp sử dụng để kiểm tra mẫu đất trên Sao Hỏa về sự sống - và được sử dụng để khẳng định không có bằng chứng nào về điều đó - có thể là nguyên nhân dẫn đến thiếu chứng cứ về sự sống trên Sao Hỏa. Và ông không phải là người duy nhất đưa ra tuyên bố đó.
Theo Daily Mail, năm 2016, các chuyên gia từ Đại học bang Arizona và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ đã công bố một nghiên cứu khẳng định rằng các phát hiện của Viking 'phù hợp với lời giải thích sinh học' về sự sống trên Sao Hỏa thích nghi để tồn tại trong môi trường khô hạn.
Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã tiêm chất dinh dưỡng vào các mẫu đất từ Sao Hỏa thu thập bởi tàu đổ bộ Viking và bảo quản chúng trong bóng tối trong hai tháng. Họ phát hiện rằng phản ứng của đất Sao Hỏa cực kỳ giống với đất trên hành tinh của chúng ta.
Shulze-Makuch nói rằng những phát hiện mới này cho thấy sự cần thiết phải thực hiện một sứ mệnh khác tới Sao Hỏa - với mục đích chính là phát hiện sự sống.
