Với tác giả và tác phẩm Cô Tô trong môn Ngữ văn lớp 6, sách Kết nối tri thức trình bày chi tiết về nội dung quan trọng nhất của tác phẩm, bao gồm cả bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, và dàn ý...
Tác phẩm và tác giả: Cô Tô - Ngữ văn lớp 6 Kết nối tri thức
I. Tác giả
- Nguyễn Tuân (1910-1987).
- Sinh sống tại Hà Nội
- Ông là một nhà văn nổi tiếng, chuyên sáng tác các thể loại như tùy bút, truyện ngắn và kí.
- Phong cách sáng tạo: phong cách độc đáo, tài năng, sự hiểu biết sâu rộng về nhiều lĩnh vực và ngôn từ tinh tế, lôi cuốn
- Các tác phẩm nổi bật: Vang danh một thời (bộ truyện ngắn), Dòng Sông Đà (tùy bút)
II. Khám phá sơ lược về tác phẩm
1. Thể loại: Kí
2. Nguyên cớ và tình trạng khi sáng tác:
- “Cô Tô” được viết sau một chuyến đi thăm đảo của tác giả.
- Câu chuyện này được đăng trong tập Kí, phát hành lần đầu vào năm 1976.
3. Cách thức diễn đạt: Miêu tả, tường thuật,…
4. Người kể:
5. Tóm tắt:
Đoạn trích từ “Cô Tô” trong bài kí “Cô Tô” của nhà văn Nguyễn Tuân. Tác giả mô tả và cảm nhận trận bão qua các giác quan. Cơn bão như một kẻ thù sắp tấn công để đánh bại con người. Sau cơn bão, quần đảo Cô Tô trở nên rực rỡ hơn. Cây cỏ xanh tươi hơn, biển xanh sâu hơn, cát vàng sáng hơn, cá đầy đủ hơn. Bình minh mọc như một quả trứng. Khung cảnh mặt trời mọc trên biển rất lộng lẫy, hùng vĩ. Tại giếng nước ngọt trên đảo Thanh Luân, người dân đang chuẩn bị nước cho cuộc đi biển.
6. Sắp đặt:
Gồm 4 phần:
+ Phần 1 (từ đầu đến “quỷ khốc, thần linh”) : Mô tả về cơn bão ở Cô Tô.
+ Phần 2 (tiếp tục đến “trưởng thành cùng mùa sóng ở đây”): Cảnh Cô Tô sau cơn bão
+ Phần 3 (tiếp theo đến “là là nhịp cánh…”): Cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô
+ Phần 4 (phần còn lại): Cảnh hoạt động buổi sáng của con người trên đảo Cô Tô
7. Ý nghĩa nội dung:
+ Thể hiện cảnh vật và cuộc sống của cư dân trên đảo Cô Tô với vẻ đẹp tươi mới và trong lành. Bài văn giúp chúng ta hiểu và yêu quý vùng đất của quê hương – quần đảo Cô Tô.
8. Ý nghĩa nghệ thuật:
+ Sử dụng ngôn từ tinh tế, độc đáo
+ Miêu tả tỉ mỉ, chính xác, sử dụng hình ảnh và cảm xúc phong phú
+ Sử dụng nghệ thuật so sánh, nhân hóa, ám chỉ,…
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm
1. Cảnh bão ở Cô Tô
Tác giả mô tả và cảm nhận cơn bão qua các giác quan:
- Xúc giác: Mỗi hạt cát đập vào mặt và cổ lúc này lạnh buốt như mũi kim.
- Thính giác: Gió vẫn liên tục thổi vòi vĩnh viễn…, Sóng dồn lên bờ vang vọng…, Tiếng gió reo vang lên…
- Thị giác: Sóng cát đánh ra khơi, biển bắn sóng phủ lên bờ, trời đất phủ một màu trắng đục trải dài như kẻ thù chuẩn bị tấn công; Những cái cửa kính gác đào bị gió thổi phá, mở toang; Các tấm kính bị cơn gió cấp 11 tấn công mạnh mẽ, nát tan vụn.
=> Cơn bão giống như một kẻ thù sắp sửa tiến công để đánh bại con người.
2. Cảnh Cô Tô sau cơn bão
- Vị trí quan sát: trên nóc đồn
- Cảnh vật sau cơn bão:
+ Một ngày tươi sáng, trong lành
+ Cây xanh mướt trên núi đảo
+ Biển xanh lam sâu thêm
+ Cát trắng vàng óng ánh hơn
+ Lưới đầy cá chất đống
→ Các hình ảnh được chọn lọc, đặc biệt, sử dụng nhiều tính từ để mô tả
→ Cảnh vật Cô Tô hiện lên trong sạch, tinh khiết, tràn đầy sức sống sau cơn bão
3. Cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô
- Điểm quan sát: từ những tảng đá đầu sư bên bờ, gần mép biển
- Cảnh bình minh được mô tả:
+ Đường chân trời sạch bóng như tấm kính lau sạch hết mây mù
+ Ánh mặt trời dần hiện lên
+ Hình dáng tròn trịa, rực rỡ như quả trứng tự nhiên tròn đầy
+ Màu hồng tươi tắn... nước biển mặt đất ửng hồng
+ Tượng trưng cho một bữa tiệc linh thiêng
→ Sử dụng nghệ thuật so sánh, lựa chọn từ ngữ chính xác, tinh tế
→ Hình ảnh bình minh trên biển lấp lánh, rực rỡ với khả năng quan sát tinh tế, cảnh mặt trời mọc tại Cô Tô được thể hiện trong sự giao thoa hân hoan giữa con người và thiên nhiên.
4. Hoạt động buổi sáng của dân địa phương trên đảo Cô Tô
- Xung quanh giếng nước ngọt: nhộn nhịp như một cảng và tươi mát nhưng vẫn nặng nề
- Khu vực bãi đá: nhiều thuyền của hợp tác xã đang mở hàng...
- Thùng và cái cong, gánh kềnh kếp đi về liên tục.
→ Hình ảnh lao động của cư dân trên đảo tất bật, nhanh chóng.
- Đó là cuộc sống yên bình: Chị Châu Hòa Mãn ôm con... bầy trẻ dễ thương.
→ Tác giả biểu hiện sự kết hợp cảm xúc giữa con người và thiên nhiên, đồng thời thể hiện tình yêu đặc biệt dành cho Cô Tô từ phía của Nguyễn Tuân.