Cờ tưởng tượng

Cờ tưởng (hay còn gọi là cờ mù, tiếng Anh: Blindfold chess) là một dạng thi đấu đặc biệt trong các môn cờ như cờ vua hoặc cờ tướng, nơi các đấu thủ thi đấu mà không có bàn cờ hoặc quân cờ hiện hữu. Đây là một thể thức phổ biến trên toàn cầu. Tại SEA Games 26 ở Indonesia, cờ tưởng đã được chính thức đưa vào chương trình thi đấu cờ vua.

Các đặc điểm và cách thức chơi

Trong cách chơi truyền thống, cờ tưởng được thực hiện bằng cách các kỳ thủ ngồi quay lưng lại với bàn cờ hoặc bịt mắt, và mỗi nước đi sẽ được đọc lên hoặc ghi ra giấy và chuyển cho đối phương. Bàn cờ với quân cờ di chuyển thường được dùng để khán giả và trọng tài theo dõi.

Hiện nay, trong các giải cờ tưởng trên toàn cầu, mỗi kỳ thủ thường được trang bị một máy tính cài đặt phần mềm cờ tưởng để thi đấu. Mỗi nước đi của họ sẽ được truyền trực tiếp qua máy chủ.

Tại SEA Games 26, các kỳ thủ không cần phải quay lưng với bàn cờ mà chỉ cần ngồi trước một bàn cờ trống (bàn cờ thật được đặt cạnh đó, có phân cách). Họ ngồi đối diện qua những tấm kính, và thi đấu bằng trí nhớ trên bàn cờ tưởng tượng. Mỗi nước đi được ghi lại trên giấy, gửi cho đối thủ xem rồi chuyển cho trọng tài. Trọng tài sẽ thực hiện các nước đi trên bàn cờ thực cho khán giả. Vì trọng tài ngồi cạnh bàn đấu (với rèm che bàn của vận động viên), các kỳ thủ không được rời khỏi bàn để tránh nhìn lén các nước đi của đối phương.

Vì bàn cờ không có quân, các kỳ thủ phải nhớ rõ từng vị trí của quân cờ của mình và đối phương để thực hiện nước đi chính xác. Mỗi ván đấu, một kỳ thủ có 20 phút để suy nghĩ và 20 giây cho mỗi nước đi. Nếu trận đấu không kết thúc đúng thời gian quy định, kỳ thủ nào hết thời gian trước sẽ thua. Nếu thực hiện sai nước đi hoặc viết chữ không rõ ràng khiến trọng tài hoặc đối thủ không đọc được, sẽ bị phạt thẻ vàng. Ba thẻ vàng tương đương thẻ đỏ và thua cuộc. Nếu vị trí quân cờ bị lộ, trận đấu sẽ dừng lại và kỳ thủ phát hiện sẽ thua ván đó.

Quá trình phát triển

Cờ tưởng có một lịch sử phong phú. Ván cờ tưởng đầu tiên được ghi nhận là vào thế kỷ thứ 7 ở khu vực Trung Đông, với người chơi nổi tiếng là Sa’it bin Jubair. Qua nhiều thế kỷ, cờ tưởng dần được người châu Âu xem là một cách chơi cờ hấp dẫn.

Vào thế kỷ 20, cờ tưởng chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ với các kỷ lục Guinness ghi nhận những chuỗi ván cờ tưởng liên tục. Năm 1900, kỷ lục đầu tiên ghi nhận một kỳ thủ chơi 20 ván liên tiếp. Đến năm 1924, con số này đã tăng lên 26 ván. Các kỷ lục liên tục được phá vỡ theo thời gian.

Hiện tại, kỷ lục Guinness về cờ tưởng thuộc về kỳ thủ Koltanowski, người đã chơi liên tiếp 56 ván cờ tưởng tại San Francisco vào năm 1960, với 10 giây cho mỗi nước đi. Buổi biểu diễn kéo dài 9 giờ, trong đó Koltanowski thắng 50 ván và thua 6 ván. Chơi cờ tưởng yêu cầu nhiều năng lượng tư duy hơn so với cờ thông thường, dẫn đến việc ở Mỹ năm 1930 đã từng có lệnh cấm vì lo ngại ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ngày nay, cờ tưởng không còn là hình thức thử thách thần kinh mà chỉ còn là một môn thể thao trí tuệ với các giải đấu được tổ chức hàng năm. Giải Melody Amber ở Monte Carlo, do một tỷ phú tài trợ, là giải đấu uy tín nhất, thu hút nhiều kỳ thủ hàng đầu thế giới như Kramnik, Anand, Shirov...

Trong cờ tướng, một số kỳ thủ nổi tiếng với khả năng chơi cờ tưởng đồng thời, như Tưởng Xuyên với kỷ lục 22 bàn và Liễu Đại Hoa, người được vinh danh là Đông phương điện não với kỷ lục 19 bàn.

Chú thích

Liên kết ngoài

• Sách 'Cờ Tưởng: Lịch sử, Tâm lý học, Kỹ thuật, Nhà vô địch, Kỷ lục thế giới và Các trận đấu quan trọng' của Eliot Hearst và John Knott
• 'Cờ Tưởng' Lưu trữ ngày 2005-04-08 trên Wayback Machine của Danny Kopec
• 'George Koltanowski'
• Timeline cờ tưởng của Canada
• 'Cách tiếp cận mnemonics' Lưu trữ ngày 2006-08-23 trên Wayback Machine