Bài thơ Quê hương: thể loại, tóm tắt, cấu trúc, nội dung, nghệ thuật

Bài thơ Quê hương: thể loại, tóm tắt, cấu trúc, nội dung, nghệ thuật

Soạn bài Bài thơ Quê hương

I. Tác giả Tế Hanh (1921 - 2009)

- Quê hương: Tế Hanh sinh ra tại một làng chài ven biển ở tỉnh Quảng Ngãi.
- Thơ của ông luôn tràn ngập cảm xúc, với lời thơ giản dị, hình ảnh phong phú; giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng.

II. Tác phẩm Quê hương

1. Thể thơ

- Thể thơ trong 'Quê hương': chỉ tám chữ.
 

2. Xuất xứ của bài thơ Quê hương

- Trước đó, bài thơ được chọn từ tập 'Nghẹn ngào' (1929), sau đó tái bản trong tập 'Hoa niên' (1945).
- Nội dung trong sách giáo trình được lấy từ tác phẩm 'Thi nhân Việt Nam' (2006), NXB Văn học.

3. Biểu đạt trong bài thơ Quê hương

- Biểu thức nghệ thuật: sự diễn đạt cảm xúc.
 

4. Tóm lược bài thơ Quê hương

Bài thơ 'Quê hương' mở ra bức tranh tươi đẹp của làng chài ven biển. Trong khung cảnh hùng vĩ đó, con người tỏa sáng với sức khỏe và nhiệt huyết lao động. Họ nô nức ra khơi, đánh bắt những con cá tươi ngon. Tác giả với những hình ảnh đó, thể hiện tình yêu thương và nỗi nhớ quê hương sâu sắc.
 

5. Cấu trúc bài thơ Quê hương

- Cấu trúc bài thơ 'Quê hương': 4 phần chính:
+ Phần đầu tiên: (khổ đầu): giới thiệu về làng chài.
+ Phần thứ hai: (khổ 2): mô tả người dân ra khơi đánh cá.
+ Phần thứ ba: (khổ 3): hình ảnh người dân đánh bắt trở về.
+ Phần cuối cùng: (khổ cuối): nỗi nhớ về làng chài, quê hương da diết.
 

6. Giá trị ý nghĩa bài thơ Quê hương

Bài thơ đã thể hiện sống động khung cảnh và bầu không khí lao động của người dân tại làng chài ven biển. Tác giả qua đó tỏ ra yêu thương, nhớ mãi quê hương mình.
 

7. Giá trị nghệ thuật bài thơ Quê hương

Bài thơ Quê hương: thể loại, tóm tắt, bố cục, nội dung, nghệ thuật

III. Phân chia chi tiết của Quê hương

1. Mở đầu với làng chài

- Bằng lời thơ giản dị, mộc mạc, hai câu đầu đã khắc họa cảnh:
+ Quê hương của tác giả nằm trong làng chài, nơi mà ngư dân sử dụng lưới chài.
+ Làng của tác giả, từ biển mất nửa ngày đi bằng sông.
-> Lời giới thiệu phản ánh lòng tự hào và tình yêu thương với quê hương.
 

2. Hình ảnh ngư dân ra khơi đánh cá

- Thời điểm: buổi sáng 'khi bầu trời rõ, gió nhẹ, bình minh hồng' -> mở ra khung cảnh tươi mới của một ngày làm việc.
- Người lao động: 'những người trai tráng' -> những người mang vẻ ngoài mạnh mẽ, khỏe mạnh.

3. Hình ảnh ngư dân quay trở về

- Thời điểm: vào ngày tiếp theo.
- Cảnh làng chài:
+ Náo nhiệt 'tiếng ồn trên bến cảng'.
+ Người dân hạnh phúc, 'chào đón ghe trở về'.
- Mọi người đều phấn khởi, biết ơn trời đất vì 'biển êm cá tràn ghe'.
- Hình ảnh người lao động được mô tả qua 'làn da nâu bóng, thân hình tràn đầy sức sống' -> hình ảnh vóc dáng năng động, khỏe mạnh.
- Biểu tượng hóa con thuyền 'Chiếc thuyền êm đềm bên bến sau một ngày công việc vất vả': gợi lên hình ảnh con thuyền sau những giờ làm việc mệt mỏi -> con thuyền như một phần không thể thiếu của cuộc sống lao động của cộng đồng.
=> Tám câu thơ đưa ta đến không khí phấn khởi, năng động của làng chài sau một ngày làm việc đầy khó khăn. Đồng thời, nhấn mạnh vẻ đẹp hoành tráng và sức sống mãnh liệt của người lao động.
 

4. Hồi ức về làng chài, nỗi nhớ mãi quê hương

- Dù ở nơi xa xôi, tâm hồn nhà thơ vẫn hướng về quê hương yêu dấu 'nay, ở đây, tôi vẫn ngẩng cao tưởng nhớ'.
- Tác giả lưu giữ từng chi tiết, đồ vật: biển xanh mát, những chú cá bạc, chiếc buồm trắng, hình ảnh con thuyền cắt sóng đi xa hay hương biển mặn mòi.
=> Tình cảm mê muội, sâu sắc với làng chài -> nỗi nhớ thương quê hương da diết.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


Những thông tin trên đây giúp em hiểu rõ về văn bản Quê hương. Em có thể áp dụng chúng vào soạn bài hoặc phân tích văn bản. Hãy thường xuyên thăm Mytour để đọc thêm nhiều bài văn mẫu lớp 7 như:
- Phân tích đoạn trích Người thầy đầu tiên
- Tóm tắt Người thầy đầu tiên