==> Phần 2: Cơm tấm Phúc Lộc Thọ ‘lên ngôi’
Nhìn lại cảnh quan thị trường cơm tấm TP.HCM qua nhiều năm, có thể thấy “cuộc chiến” tranh giành thị phần thật sự gay gắt. Hai thương hiệu nổi bật Kiều Giang và Cali sau một thời gian dài chiếm lĩnh thị trường, phát triển mạnh mẽ, lại đột ngột suy giảm. Hiện nay, thị trường đang bị thương hiệu trẻ hơn - Phúc Lộc Thọ - chiếm lĩnh.
Trong khi nhiều người tiếc nuối vì sự suy giảm của Kiều Giang và Cali, chủ sở hữu hai thương hiệu này vừa tiết lộ kế hoạch tái xuất đường đua.
Giảm số lượng chi nhánh từ 7 xuống còn 2, bà Nguyễn Kiều Giang, người sáng lập thương hiệu cơm tấm Kiều Giang hiện đang đảm nhận vai trò đầu bếp tại chi nhánh Trần Quang Khải (Quận 1). Chi nhánh đường Song Hành (TP Thủ Đức) đang được mở rộng với cùng một công thức.
Đối với 2 chi nhánh còn lại của Kiều Giang, đa số khách hàng là những người thân quen, đã từng ghé qua từ lâu.

“Chi nhánh này có diện tích lên đến gần 1000m2. Chúng tôi dự kiến sẽ khai trương vào đầu tháng 7 và đã chuẩn bị mọi thứ hoàn tất”, bà chủ Kiều Giang tiết lộ.
Trở lại đường đua, thương hiệu cơm tấm Kiều Giang khẳng định vẫn áp dụng công thức ẩm thực như cách đây 35 năm, nhưng mở rộng thực đơn với các món nước phù hợp với khách hàng từ xa.
Dù giá cả cao hơn thị trường, bà chủ Kiều Giang vẫn cho rằng đó là hợp lý vì “tiền nào của nấy”. Thậm chí, người sáng lập thương hiệu này cho rằng, có thể tăng giá nhưng không bao giờ làm giảm chất lượng.
Bà Kiều Giang đưa ra ví dụ về việc chọn thịt sườn cho mỗi suất ăn tại quán: Quán chỉ chọn một đoạn từ mỗi cây sườn, không bao giờ lấy hết cả cây. Mỗi miếng thịt, cọng sườn trong các phần ăn đều được quán lựa chọn kỹ lưỡng. Mặc dù chi phí nhập khẩu cao, việc bán với giá cao hơn là điều dễ hiểu.
Ngoài ra, nhóm khách hàng của Kiều Giang không phải là những người chỉ tới quán ăn nhỏ lẻ mà là các khách hàng có nhu cầu hướng đến một không gian ẩm thực chuyên nghiệp.
Lần tái xuất này, bà chủ Kiều Giang không nhấn mạnh vào việc cạnh tranh mà chỉ muốn thương hiệu cơm tấm đã tồn tại 35 năm vẫn luôn gắn bó với mọi người, luôn cố gắng hết mình với sự tận tâm và khả năng của mình.
“Mục tiêu của chúng tôi đơn giản là trong hành trình này, mọi người có một nơi để ăn uống và nghỉ ngơi một cách thoải mái và sạch sẽ. Lợi nhuận là cần thiết nhưng luôn đi đôi với sự hợp lý và không bao giờ bỏ qua giá trị của sự hài lòng khách hàng. Mặc dù chỉ mới treo bảng hiệu chào đón, nhưng chúng tôi đã nhận được sự quan tâm từ phía khách hàng. Tôi tin rằng chi nhánh mới sẽ thành công tốt đẹp”, người sáng lập thương hiệu cơm tấm Kiều Giang chia sẻ niềm tin của mình.
Bà Giang không ngại thừa nhận rằng lý do đóng cửa hàng loạt chi nhánh trước đó là do thị trường cạnh tranh quá khốc liệt.
Ngoài một số thương hiệu khác, việc các quán cơm gia đình liên tục mở ra với chi phí đầu tư thấp và giá cả phải chăng đã mang đến nhiều lựa chọn cho người tiêu dùng. Trái lại, với Kiều Giang, chi phí quản lý cao và chi phí vượt quá doanh thu đã khiến họ không thể trụ vững.
Điều này được bà Trần Tiểu Linh, đại diện của thương hiệu cơm tấm Cali, đặt ra sau khi thảo luận với chủ sở hữu đang sinh sống tại Mỹ.
Được hình thành như một chuỗi nhà hàng ngay từ đầu, cơm tấm Cali đã mở chi nhánh đầu tiên vào năm 2007. Với sự phát triển từng bước, đã có thời điểm mở một chi nhánh mới mỗi tháng. Đến năm 2019, Cali đã có tới 27 chi nhánh. Tuy nhiên, sau đó con số này đã giảm xuống chỉ còn 7 chi nhánh.

17 năm từ khi thành lập và phát triển, trong những giai đoạn thăng hoa, Cali từng nhận được nhiều đề nghị nhượng quyền từ các nhà đầu tư. Tuy nhiên, lo ngại về việc duy trì chất lượng đồng bộ giữa các chi nhánh đã khiến Cali từ chối tất cả các đề nghị này.
“Nếu chấp nhận nhượng quyền, Cali có thể đã có mặt tại hơn 10 quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ. Gần đây, đối tác cũ đề xuất kế hoạch đưa cơm tấm Cali đến Singapore và Hoa Kỳ. Chúng tôi đang nghiêm túc xem xét lại kế hoạch này”, đại diện của Cali nhấn mạnh.
Tuy nhiên, đây chỉ là kế hoạch cho tương lai. Trước tiên, Cali tập trung vào việc tái cơ cấu lại bộ máy nhân sự. Đầu năm sau, khi kinh tế phục hồi mạnh mẽ và bộ máy nhân sự đã ổn định, Cali sẽ khôi phục kế hoạch phát triển và tiếp tục mở rộng mạng lưới chi nhánh.
Trong kế hoạch tái khởi động, Cali đang tập trung vào giao hàng qua ứng dụng hơn là dịch vụ ăn tại chỗ.
“Sau khi tái xuất, chúng tôi không chỉ hướng đến thị trường TP.HCM mà còn muốn mở rộng sang Hà Nội và các tỉnh lân cận”, bà Trần Tiểu Linh chia sẻ.
Nhiều quán cơm tấm gia đình hiện đang được đầu tư một cách chuyên nghiệp và quảng bá hiệu quả, không thua kém các thương hiệu lớn. Cơm tấm Cali tin rằng đây sẽ là động lực để thúc đẩy phát triển thương hiệu.
“Cạnh tranh lành mạnh là động lực để đội ngũ nhân viên Cali nỗ lực phát triển các món mới. Điều này sẽ mang đến sự phong phú cho cơm tấm và ẩm thực Việt”, bà Trần Tiểu Linh nhận định.
Mặc dù đã từng dẫn đầu thị trường, nhưng hiện tại Cali đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong cuộc đua thị phần, bà Linh cho biết.
Theo bà Linh, về chất lượng, cơm tấm Cali luôn nhận được nhiều lời khen từ khách hàng nhờ vào hệ thống hoạt động theo chuỗi. Về mặt tài chính, doanh nghiệp hoạt động dựa trên mô hình gia đình với nguồn vốn tự có, không có nợ nần. Do đó, việc mở rộng hoặc thu hẹp hệ thống đều được lên kế hoạch cân đối tài chính.
“Việc đóng cửa các chi nhánh là do khó khăn chung của thị trường, ảnh hưởng chung của nền kinh tế. Tuy nhiên, với nội tại vững chắc, chúng tôi tự tin rằng doanh nghiệp vẫn duy trì được sự ‘khỏe mạnh’', đại diện của thương hiệu cơm tấm Cali khẳng định.
Ông Hoàng Tùng – Chủ tịch F&B Investment cho biết, việc nhượng quyền trong lĩnh vực F&B tại Việt Nam đang ở giai đoạn mới bắt đầu phát triển và còn rất nhiều tiềm năng.
Ở những nước phát triển, doanh số từ mô hình nhượng quyền đóng góp tới 8 - 10% GDP quốc gia. Trong khi đó, tại Đông Nam Á, những nước có thị trường nhượng quyền phát triển mạnh, mức đóng góp đang ở mức 4%. Tuy nhiên, tại Việt Nam, con số này hiện chỉ dưới 1%.
Những con số này cho thấy mô hình nhượng quyền tại Việt Nam đang ở giai đoạn phát triển sơ khai nhưng có rất nhiều tiềm năng.

Do đó, Chủ tịch F&B Investment cho rằng, việc Phúc Lộc Thọ đặt mục tiêu mở 100 chi nhánh nhượng quyền trong 5 năm tới là quá khiêm tốn so với tiềm năng của doanh nghiệp này. Không chỉ trên thị trường nội địa, ông ấy cũng kỳ vọng Phúc Lộc Thọ sẽ đưa ẩm thực Việt đi xa hơn, vươn ra thế giới.
Đối với kế hoạch mở rộng mô hình nhượng quyền cơm tấm tại thị trường Hoa Kỳ và Singapore của Cali, ông Hoàng Tùng cũng nhận định rằng điều này là hoàn toàn khả thi.
Theo ông Hoàng Tùng, chủ sở hữu thương hiệu cơm tấm Cali đã có hệ sinh thái ổn định trong lĩnh vực F&B tại Hoa Kỳ. Thậm chí, họ còn mua nhượng quyền thương hiệu cà phê Phúc Long để phát triển tại đất nước này. Vì vậy, việc mở rộng thương hiệu nhượng quyền với tên tuổi riêng chỉ còn là vấn đề muốn hay không.
Việc duy nhất gặp phải khi mở rộng thị trường cho cơm tấm sang một thị trường hoàn toàn mới là việc tìm nguồn nguyên liệu. Điều này cũng là một vấn đề phổ biến đối với các món ăn Việt.
“Ví dụ, món ăn từ miền Tây thường bao gồm nhiều loại rau và trái cây sông nước. Ở miền Tây, chúng dồi dào và có thể mua ở bất kỳ đâu, nhưng khi đến Hà Nội lại khác. Thiếu nguyên liệu có thể làm món ăn không đúng mùa và không còn vị ngon như ban đầu”, ông Hoàng Tùng ví dụ.
Tuy nhiên, theo nhà đầu tư hàng đầu trong lĩnh vực F&B, hiện nay vấn đề về logistics đang được quan tâm hơn, và việc cung cấp nguyên liệu cho cơm tấm đi khắp nơi trên thế giới đã có thể được giải quyết. Các món ăn Việt có đủ yếu tố để thành công trên mọi thị trường.
“Việc xuất khẩu cơm tấm có khả năng thành công hay không, từ góc nhìn thị trường là điều chắc chắn. Hiện tại, thương hiệu dường như đang tập trung vào việc chiếm lĩnh thị trường nội địa trước khi mở rộng ra thị trường quốc tế”, ông Hoàng Tùng nhận định.
