Buzz
Năm 1982, máy tính cá nhân đã không còn là những khối cồng kềnh khổng lồ chiếm diện tích cả căn phòng mà đã trở thành những thiết bị gọn nhẹ có thể đặt trên bàn làm việc. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, chúng vẫn chưa thực sự di động. Đó là lúc ba người sáng lập, Rod Canion, Jim Harris và Bill Murto quyết định thay đổi tình trạng này. Với chỉ 3 nghìn USD, họ thành lập công ty Compaq, kết hợp giữa hai từ “compatibility” (tương thích) và “quality” (chất lượng). Tên của công ty đã hoàn toàn diễn đạt tầm nhìn của họ, với khát vọng cạnh tranh với IBM, International Business Machines, và sản xuất ra một chiếc máy tính cá nhân tương thích với hệ thống của IBM, có cấu hình mạnh như những máy tính desktop mạnh nhất của IBM nhưng lại nhỏ gọn hơn rất nhiều. Sản phẩm đầu tiên của Compaq ra mắt vào năm 1983, mang tên Compaq Portable.
Bên trong, Compaq Portable được trang bị chip vi xử lý Intel 8088 chạy ở tốc độ 4.77 MHz, 128kB RAM và có hai tùy chọn lưu trữ: màn hình đơn sắc, hoặc 2 ổ cứng 5.25 inch, hoặc một ổ đĩa mềm và một ổ cứng 10MB. Chiếc máy chạy hệ điều hành MS-DOS với BIOS do Compaq phát triển, Compaq DOS 1.13. Vào năm 1983, giá của Compaq Portable là 3,600 USD, tương đương hơn 11 nghìn USD trong năm 2024. Máy này không dành cho người tiêu dùng thông thường vì giá cao, nhưng với doanh nhân và nhân viên văn phòng di chuyển nhiều, đây thực sự là một sự lựa chọn hấp dẫn.
Trong năm đầu tiên, Compaq đã bán được hơn 53 nghìn máy Portable, đem về doanh thu kỷ lục 111 triệu USD. Trải qua hai năm tiếp theo, doanh thu tiếp tục tăng lên, đạt 329 triệu USD vào năm 1983 và 504 triệu USD vào năm 1984.Sự phát triển nhanh chóng và ảnh hưởng đến thị trường
Sự bùng nổ của Compaq trong những năm đầu tiên trên thị trường máy tính đã giúp họ vươn lên trở thành một trong những tên tuổi hàng đầu trong ngành. Năm 1986, sau khi Portable II được ra mắt, Compaq trở thành một trong những công ty trẻ nhất được liệt kê trong danh sách Fortune 500. Vào năm 1987, doanh thu của công ty mới 5 tuổi đã vượt qua mốc 1 tỷ USD. Mặc dù Bill Murto, một trong ba người sáng lập, đã rời vị trí phó chủ tịch phụ trách bán hàng của Compaq vào thời điểm đó, tập đoàn vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Một phần lớn thành công của Compaq được ghi nhận nhờ vào sự lãnh đạo của Rod Canion, người đã tạo ra một văn hóa doanh nghiệp thu hút được những nhân tài hàng đầu của ngành. Đến năm 1991, doanh thu của Compaq đã lên tới con số 3 tỷ USD, xếp thứ 5 về thị phần máy tính cá nhân. Tuy nhiên, đó cũng là thời điểm gặp nhiều thách thức của công ty khi xảy ra xung đột về tầm nhìn giữa CEO Canion và ban lãnh đạo tập đoàn, khiến cả Canion và Jim Harris, hai trong ba nhà sáng lập Compaq, phải rời khỏi công ty.
Những mâu thuẫn này nảy sinh khi các đối thủ cạnh tranh như Dell, AST Research và Gateway bắt đầu tham gia thị trường máy tính cá nhân, cung cấp các sản phẩm có giá rẻ hơn so với Compaq. Tốc độ tăng trưởng của Compaq chỉ còn 4%, thấp hơn so với tỷ lệ trung bình của ngành là 7%. Hội đồng quản trị tập đoàn mong muốn thay đổi chiến lược kinh doanh, nhưng CEO Canion lại muốn duy trì phương hướng ban đầu của công ty, tập trung vào việc sản xuất các sản phẩm cao cấp phục vụ thị trường doanh nghiệp để duy trì mức lợi nhuận cao.Presario: Chuyển đổi sang thị trường tiêu dùng
Để đạt được mức giá thấp như vậy, Compaq là công ty đầu tiên áp dụng chip xử lý từ AMD và Cyrix, một hướng đi mà sau này cả ngành PC đều theo đuổi. Chiến lược này đã kích hoạt một cuộc cạnh tranh về giá cực kỳ gay gắt, dẫn đến việc một số tên tuổi như Packard Bell và AST Research phải phá sản vì không thể đối phó. Với dòng sản phẩm Presario, Compaq đã leo lên vị trí thứ ba trên thị trường PC theo thị phần. Vào năm 1994, Compaq đã vượt qua 'nhà vua' IBM để dẫn đầu thị trường máy tính cá nhân, nhờ vào việc liên tục giảm chi phí để đưa hàng triệu người dùng đến gần với công nghệ máy tính. Tuy nhiên, thành công của Compaq không kéo dài lâu...Một chuỗi các thương vụ sáp nhập không thành công
Năm 1989, Compaq mở rộng sản xuất sang cả máy in và sản phẩm này cũng nhận được sự đón nhận tích cực từ thị trường. Tuy nhiên, khi Eckhard Pfeiffer trở thành CEO, ông cho rằng Compaq không đủ năng lực để cạnh tranh với Hewlett Packard, đang nắm giữ 60% thị phần máy in. Vào năm 1994, Compaq đã bán mảng sản xuất máy in cho Xerox với giá chỉ 50 triệu USD.
Sau đó, vào năm 1995, Compaq hợp tác với Cisco để sản xuất thiết bị mạng, một thương vụ trị giá 4 tỷ USD mỗi năm và thành lập mảng nghiên cứu phát triển sản phẩm thiết bị mạng.
Trước khi kết thúc năm 1998, Compaq đã mua lại Tandem Computers với giá 3 tỷ USD, sau đó là Microcom. Vào năm 1998, để tăng cường mảng phát triển thiết bị mạng, Compaq mua lại NetWorth.
DEC lý tưởng sẽ giúp Compaq tiến vào thị trường máy tính doanh nghiệp. Tuy nhiên, DEC không phù hợp với Compaq về mảng nghiên cứu chip bán dẫn và sản xuất máy tính cỡ nhỏ. Thương vụ mua lại DEC với giá 9.6 tỷ USD cuối cùng không mang lại lợi ích cho Compaq.Sự suy sụp
Thương vụ mua lại DEC đánh dấu bước đầu tiên của sự suy sụp của Compaq. Khi hai công ty hợp nhất, văn hóa của họ va chạm, dẫn đến các cuộc thanh lọc nhân sự lớn và tinh thần nhân viên suy giảm. Những khó khăn này dẫn đến việc không kịp phát triển và ra mắt sản phẩm mới. Đồng thời, Compaq quá tự tin vào nhu cầu của thị trường, dẫn đến tình trạng dư thừa hàng hóa và phải bán máy tính ế ẩm với giá rẻ. Việc hỗ trợ các đối tác bán lẻ khiến Compaq thua lỗ hàng triệu USD và gặp rắc rối với Microsoft.
Năm 1999, ban quản trị Compaq nhận thấy Pfeiffer đã cách xa các nhân sự cấp cao và cần một người lãnh đạo mới để giải quyết xung đột với đối tác và củng cố tinh thần nhân viên. Do đó, Ben Rosen đưa ra đề xuất thay CEO và được toàn ban quản trị đồng ý. Michael Capellas thay thế Pfeiffer nhưng quyết định này có vẻ đã quá muộn khi giá cổ phiếu của Compaq đã giảm 50%, dẫn đến cuộc đàm phán sáp nhập với Hewlett-Packard và gây xung đột nội bộ trong công ty.Hoà nhập với Hewlett-Packard
Năm 2002, Hewlett-Packard mua lại Compaq với giá 42.2 tỷ USD. Cổ đông của Compaq giữ được 36% cổ phần, trong khi HP nắm giữ 64% cổ phần còn lại. Dù đã chi khoản tiền lớn để giữ chân nhân sự chủ chốt, nhưng vẫn xảy ra sự thanh lọc nhân sự, khi có hơn 15 nghìn người bị sa thải sau khi thương vụ sáp nhập hoàn tất.
Sau đó, các xung đột nội bộ tiếp tục làm giảm thị phần của Compaq trên thị trường máy tính cá nhân, khiến cho Dell cũng vượt qua Compaq về doanh số bán ra.
Như một hệ quả, HP biến Compaq thành một thương hiệu máy tính giá rẻ và dễ tiếp cận. Quyết định này gây hại cho Compaq khi họ phải đương đầu với các vấn đề liên quan đến chất lượng sản phẩm và cạnh tranh từ HP chính. Dần dần, HP đổi tên Compaq thành Elitebook và Probook, và chính thức ngừng sử dụng thương hiệu Compaq vào năm 2013.
Tuy nhiên, vào năm 2015, một công ty có trụ sở tại Argentina, Grupo Newsan, đã mua lại bản quyền thương hiệu Compaq để sản xuất và bán máy tính xách tay tại thị trường nước này, bao gồm hai phiên bản máy Presario ra mắt năm 2016. Tuy nhiên, đến năm 2019, Grupo Newsan cũng từ bỏ thương hiệu Compaq. Trong những năm gần đây, Compaq tồn tại thông qua việc chuyển giao quyền sở hữu thương hiệu, sản xuất các thiết bị điện tử giá rẻ, từ smart TV ở Ấn Độ và Argentina, cho đến laptop ở Brazil và máy tính bảng Android sản xuất ở Trung Quốc, được bán ra ở các quốc gia ở Mỹ Latin.
Theo Techspot
