Buzz
Mặc dù chưa từng bước chân lên Sao Hỏa, rác thải do con người đã bắt đầu tích tụ trên hành tinh Đỏ.
Theo một bản đồ mới công bố gần đây, vị trí các mảnh vỡ từ các tàu vũ trụ đã hạ cánh trên Sao Hỏa trong suốt 53 năm qua đã được tiết lộ. Cagri Kilic, giáo sư kỹ thuật hàng không vũ trụ tại Đại học West Virginia (Mỹ), ước lượng rằng có tới 7.113 kg rác thải do con người trên Sao Hỏa.
Một bản đồ mới tiết lộ vị trí của các mảnh vỡ từ các tàu vũ trụ trên bề mặt Sao Hỏa trong 53 năm qua, bao gồm cả máy bay trực thăng Ingenuity hiện không hoạt động.
Theo đó, 'rác thải' đầu tiên con người tạo ra trên Sao Hỏa đến từ tàu đổ bộ Mars 2 của Nga, là vật thể nhân tạo đầu tiên va chạm vào bề mặt Sao Hỏa.
Nhiều tàu đổ bộ trên Sao Hỏa đã kết thúc dưới dạng mảnh vỡ hoặc dấu hiệu còn sót lại của vụ nổ. Điều này thường là minh chứng cho sự thành công của chúng trong việc vượt qua hành trình đến Sao Hỏa trước khi gặp sự cố trong giai đoạn cuối cùng của nhiệm vụ.
Một ví dụ khác là tàu đổ bộ Schiaparelli của Ý đã va chạm mạnh xuống bề mặt Sao Hỏa vào năm 2016, để lại sau mình một khoảng đất cháy đen bao quanh bởi tấm chắn nhiệt và dù. Trong khi đó, tàu đổ bộ Beagle 2 của Anh, dự kiến sẽ hạ cánh xuống Sao Hỏa vào Ngày Giáng Sinh năm 2003, đã mất liên lạc và chỉ đến năm 2015, tàu quan sát Sao Hỏa của NASA mới chụp lại được con tàu này cùng thiết bị hạ cánh của nó. Các hình ảnh này tiết lộ rằng Beagle 2 đã thực hiện một cuộc hạ cánh bình thường, không phải là rơi như người ta từng nghĩ.
Gần đây nhất, danh sách trên có thể bổ sung thêm trực thăng Ingenuity của NASA, hiện không còn khả năng bay sau khi một trong các cánh quạt của nó bị hỏng vào ngày 18 tháng 1.
Các tàu vũ trụ khác đã thành công trong việc hạ cánh xuống Sao Hỏa và thực hiện sứ mệnh của mình cũng để lại sau lưng một lượng đáng kể rác thải. Xe tự hành Opportunity của NASA đã để lại rác khi di chuyển trên bề mặt Sao Hỏa từ năm 2004 đến giữa năm 2018. Xe này, với trọng lượng khoảng 157kg, đã gửi về cho NASA một bức ảnh của tấm chắn nhiệt vào năm 2004, cùng với các mảnh vụn rải rác trên mặt đất trong vòng vài dặm.
Theo Kilic, hầu hết các robot vẫn còn nguyên vẹn và được các cơ quan vũ trụ coi là di tích lịch sử chứ không phải là rác thải. Ông viết trong một bài viết cho Conversation vào năm 2022 rằng sự mài mòn và tác động của thời gian làm giảm chất lượng mọi thứ trên bề mặt Sao Hỏa, và rác thải trên Sao Hỏa trở nên quan trọng vì vị trí của nó trong lịch sử của nhân loại. Các tàu vũ trụ và mảnh vụn của chúng đánh dấu những bước tiến quan trọng trong việc khám phá hành tinh của con người.
Trong khi đó, tiến sĩ James Blake, một nhà nghiên cứu về rác vũ trụ tại Đại học Warwick, đã nhấn mạnh rằng các nhiệm vụ tới Sao Hỏa trong tương lai cần phải được 'thiết kế với ý thức về sự bền vững'. Ông đề xuất rằng, các thiết kế tàu vũ trụ mới sẽ không bỏ lại bất kỳ thành phần nào khi hạ cánh xuống Sao Hỏa, hoặc có khả năng quay trở lại Trái Đất sau khi hoàn thành nhiệm vụ.
Ông cũng bổ sung rằng, với công nghệ hiện tại, việc tìm kiếm sự cân bằng giữa khám phá khoa học và tác động của các sứ mệnh đến môi trường tự nhiên của các thế giới xa xôi là một thách thức không nhỏ.
Các nhiệm vụ đến Sao Hỏa trong tương lai có thể hạ cánh xuống hành tinh và có khả năng thu gom rác vũ trụ, nhưng điều này có thể sẽ không xảy ra cho đến vài thập kỷ nữa.
'Khi và nếu con người di cư đến Sao Hỏa, rác thải sẽ đã bị chôn vùi trong bụi,' tiến sĩ Blake nhận xét thêm, cho thấy một góc nhìn lạc quan về việc các thuộc địa tương lai có thể coi những mảnh vỡ này như là các hiện vật lịch sử có giá trị.
