Cơn sốt xe điện mini với Wuling, VinFast?

Sau thành công của Wuling, VinFast là hãng xe tiếp theo đưa ra dự án tham gia thị trường xe điện mini tại Việt Nam. Câu hỏi hàng đầu của người tiêu dùng là giá cả của xe điện mini là bao nhiêu.

Tháng 7/2020, liên doanh SAIC - General Motors - Wuling đã ra mắt mẫu xe điện Wuling HongGuang MiniEV tại Trung Quốc, với kích thước nhỏ gọn và màu sắc tươi sáng.

Wuling HongGuang MiniEV đã nhanh chóng trở thành lựa chọn phổ biến của người tiêu dùng, bán được gần 120.000 chiếc trong 6 tháng cuối năm 2020 và nhanh chóng đạt vị trí thứ 2 trong danh sách các mẫu xe điện bán chạy nhất thế giới trong năm đó. Dù chỉ bán tại Trung Quốc, nhưng Wuling HongGuang MiniEV luôn nằm trong top 5 các mẫu xe điện bán chạy nhất thế giới.

Trong năm nay, mẫu xe điện mini này sẽ được ra mắt tại Việt Nam. Dù thông tin về mẫu xe vẫn còn ít, nhưng với sự quan tâm từ truyền thông, dường như làn sóng xe điện mini sắp đổ bộ vào Việt Nam.

Xe điện mini có thể gặp khó khăn gì trên thị trường Việt Nam?

Microcar - sự trở lại đầy hứng khởi

Với chiều dài không đầy 3 mét, Wuling HongGuang MiniEV thuộc phân khúc Siêu nhỏ, hay còn được gọi là Siêu nhỏ. Phân khúc này không mới mẻ; thực tế, câu chuyện về nó đã tồn tại từ gần một thế hệ trước đây.

Xe microcar bắt đầu xuất hiện và trở nên phổ biến tại châu Âu từ đầu những năm 1950, với sự đa dạng về kiểu dáng: từ số lượng bánh xe (3 hoặc 4 bánh), đến cách bố trí cửa. Vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960, microcar trở thành biểu tượng của phong cách sống của giới trẻ, là một lựa chọn tiết kiệm và vui vẻ, khi người tiêu dùng chưa cảm thấy hài lòng với các loại xe thông thường.

Kích thước nhỏ xinh của xe microcar là một lợi thế mạnh mẽ trên thị trường, phù hợp cho việc di chuyển trong thành phố và cũng là giải pháp cho vấn đề giao thông tại các khu đô thị đông đúc. Với sự xuất hiện của các mẫu xe điện mini, lợi thế về kích thước này vẫn được bảo tồn và tiếp tục mang lại giá trị tại các đô thị - nơi kẹt xe xảy ra thường xuyên như ăn cơm hàng ngày.

Tương tự như khoảng 70 năm trước, các mẫu xe điện mini ngày nay thường có giá bán thấp hơn so với các mẫu xe thông thường, phù hợp để sử dụng trong thành phố hoặc làm phương tiện phụ trợ cho những người không muốn hoặc không có khả năng chi trả cho một chiếc xe thông thường lớn hơn về kích thước và giá cả.

Một ví dụ điển hình cho dòng xe mini tại châu Âu là Citroen Ami - một mẫu xe điện 2 cửa 2 chỗ. Mẫu xe này đã được phát triển với nhiều phiên bản và một số hãng còn mua bản quyền sản xuất, như Opel Rocks-e.

Citroen Ami tại Pháp có giá tham khảo khoảng 10.000 euro, tương đương hơn 250 triệu đồng. Trong khi đó, Wuling HongGuang MiniEV tại Trung Quốc có giá thấp hơn, dao động khoảng 5.000 USD, tương đương gần 120 triệu đồng.

Ngoài chi phí mua xe hấp dẫn, các mẫu xe điện mini còn thu hút người tiêu dùng bằng việc giảm chi phí sử dụng và bảo dưỡng so với xe sử dụng động cơ đốt trong.

3 thách thức phải đối mặt

Mặc dù có nhiều ưu điểm, để một mẫu xe điện mini thành công cần nhiều yếu tố khác nhau. Trong số những thách thức phải đối mặt, 3 vấn đề sau đây có thể được coi là đặc trưng cho một mẫu xe điện mini tại Việt Nam.

1. Trang bị

Xe điện mini có thể phục vụ nhóm khách hàng như là một lựa chọn phụ hoặc phương tiện chính. Nếu muốn phục vụ cả hai nhóm này, thị trường Việt Nam sẽ khó chấp nhận một chiếc xe chỉ có thân vỏ và hệ thống truyền động.

Như đã đề cập trước đó, Citroen Ami là một mẫu xe điện mini dành riêng cho một số thị trường châu Âu, nhưng dường như không phù hợp với thị trường Việt Nam - ít nhất là vì không có hệ thống điều hòa. Ngoài ra, Citroen Ami cũng không có tính năng dẫn đường hay radio, và thiếu loa giải trí. Các trang bị có thể liệt kê trong nhóm 'tiện ích', bao gồm nơi đặt loa Bluetooth, giá để điện thoại, và giá để cốc - tất cả đều làm từ nhựa và có thể tháo rời bằng tay.

Thêm vào đó, tính năng an toàn cũng là một điều đáng quan tâm. Điều này bởi Citroen Ami không có bất kỳ tính năng an toàn nào: Không có túi khí, không có hệ thống chống bó cứng phanh ABS, và không có vùng đệm chịu lực trong trường hợp va chạm.

Trái ngược hoàn toàn, Wuling HongGuang MiniEV, mặc dù có giá bán thấp hơn nhiều so với Citroen Ami, nhưng trang bị an toàn thì đem lại cảm giác an tâm hơn nhiều. Wuling HongGuang MiniEV được trang bị túi khí cho tài xế, hệ thống chống bó cứng phanh ABS và phân bổ lực phanh điện tử EBD.

Ngoài các tính năng an toàn cơ bản, thiết kế khung xe cũng đáng lưu ý. Trong một cuộc thử va chạm do một cơ quan an toàn giao thông Trung Quốc tiến hành, Wuling HongGuang MiniEV đã đạt được 50% điểm. Trong thử nghiệm này, Wuling HongGuang MiniEV va chạm lệch trước ở tốc độ 64km/h với một mẫu xe điện mini khác có trọng lượng tương đương. Kết quả là khung xe thiết kế khoa học của Wuling HongGuang MiniEV đã cho thấy mức độ an toàn cao hơn.

Về trang bị giải trí, Một số phiên bản 'cao cấp' của Wuling HongGuang MiniEV thậm chí còn có điều hòa 2 chiều và đài radio. Nếu các phiên bản Wuling HongGuang MiniEV sắp tới được lắp ráp và phân phối tại Việt Nam với trang bị tương tự như thị trường nội địa Trung Quốc, chắc chắn sẽ gây ra nhiều thách thức cho các đối thủ trong cùng phân khúc.

2. Giá cả

Với vị trí nằm dưới phân khúc hạng A, giá của các mẫu xe điện mini là một vấn đề cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng.

Nếu mức giá của dòng xe này vượt quá 300 triệu đồng, chúng sẽ rơi vào phân khúc của các mẫu xe hatchback hạng A đang được bán tại Việt Nam, như KIA Morning hoặc Hyundai Grand i10. Nếu so sánh giữa một mẫu xe điện mini và một chiếc xe xăng truyền thống cùng tầm giá, nhiều khả năng khách hàng sẽ chọn chiếc xe xăng truyền thống.

Cạnh tranh với các mẫu xe hạng A truyền thống vẫn có thể tiếp tục, nếu giá định từ khoảng 200 triệu đến 300 triệu đồng. Người mua xe trong tầm giá này có thể chọn mua một chiếc xe hạng A đã qua sử dụng, có thể phục vụ nhiều mục đích hơn so với một mẫu xe điện mini.

Mức giá được coi là hấp dẫn nhất với một mẫu xe điện mini nằm dưới 200 triệu đồng. Trong khoảng giá này, người tiêu dùng vẫn có các lựa chọn xe xăng truyền thống; tuy nhiên, phần lớn các mẫu xe xăng ở tầm giá này thường đã rất cũ và có ít sự đảm bảo về chất lượng.

Bài toán về giá bán còn phức tạp hơn khi xem xét các trang bị cần có cho xe. Tuy nhiên, nhà sản xuất có thể tung ra nhiều phiên bản với các trang bị khác nhau. Trong trường hợp này, quyết định về giá bán cuối cùng nằm ở phía người tiêu dùng.

3. Lợi nhuận

Trên phương diện kinh doanh, không có lý lẽ nào bán một sản phẩm mà không mang lại lợi nhuận; vì vậy, 'thặng dự' của xe điện mini cũng là một câu chuyện thú vị.

Một bài viết vào năm 2021 trên một tạp chí xe hơi nổi tiếng về Wuling HongGuang MiniEV tiết lộ rằng lợi nhuận mà mẫu xe này của Trung Quốc mang lại cho nhà sản xuất rất thấp - khoảng 13,73 USD mỗi xe (tương đương hơn 320 nghìn đồng). Tuy nhiên, nếu nhân với 1,1 triệu xe đã được bán ra thì liên doanh này có thể đã thu về hơn 15 triệu USD (hơn 350 tỷ đồng).

Đáng chú ý là dường như lợi nhuận không phải là mục tiêu cuối cùng của liên doanh SAIC - General Motors - Wuling. Lý do là giống như ở Mỹ, các nhà sản xuất xe Trung Quốc cũng được tính tín dụng cacbon khi sản xuất các mẫu xe năng lượng mới, và mất tín dụng khi bán các mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong.

Bán Wuling HongGuang MiniEV không chỉ giúp liên doanh có tín dụng để bán xe động cơ đốt trong (mà vẫn có biên lợi nhuận cao hơn xe điện), mà còn có thể bán tín dụng cacbon thừa cho các nhà sản xuất khác. Tờ XCAR từng báo cáo rằng mỗi tín dụng cacbon tại Trung Quốc có giá khoảng 3.000 nhân dân tệ (gần 10 triệu đồng); mỗi chiếc Wuling HongGuang MiniEV được bán ra giúp kiếm được 2 tín dụng.

Tuy nhiên, điều đó chỉ diễn ra tại Trung Quốc và có vẻ như không áp dụng tại Việt Nam. Vậy, liệu Wuling HongGuang Mini EV do TMT Motors lắp ráp, hoặc cả xe điện mini của VinFast, hoặc bất kỳ mẫu xe điện mini nào bán ra tại Việt Nam, sẽ giải quyết các vấn đề trên như thế nào? Câu trả lời có lẽ sẽ phải chờ một thời gian nữa.