[Confessions of Youth] Tìm Kiếm Hình Ảnh Công Việc Phù Hợp Với Bạn

Trong giai đoạn ban đầu tìm kiếm việc làm, tiêu chí để lựa chọn một công việc thật đơn giản. Khi còn là sinh viên năm nhất, tôi từng làm Trợ lý Tuyển dụng cho một công ty khởi nghiệp. Ban đầu, tôi chỉ nghĩ rằng mình muốn làm trong lĩnh vực Nhân sự, vì vậy tôi ứng tuyển cho mọi công việc liên quan đến lĩnh vực đó. Tuy nhiên, đến khi bước vào năm thứ tư, tôi nhận ra mình thích làm việc liên quan đến sự phát triển con người, có thể là trong lĩnh vực giáo dục hoặc làm trong phòng Nhân sự của một tổ chức nào đó. Do đó, tôi đã rời bỏ hai công việc trước đó chỉ sau chưa đầy 4 tháng làm việc.

Tôi nhận ra rằng có nhiều yếu tố cần phải xem xét khi ứng tuyển vào một vị trí công việc. Nếu chỉ đơn giản là gửi CV cho mọi công việc có vẻ phù hợp, bạn không chỉ lãng phí thời gian và công sức mà còn có thể khiến cho trải nghiệm làm việc của bạn sau này không như mong muốn (nếu bạn may mắn được phỏng vấn). Vì vậy, nếu bạn muốn gửi CV cho nhiều công việc, hãy làm điều đó một cách có suy xét.

Ở đây, tôi giả định rằng bạn đã có một bản CV, email ứng tuyển,... thực sự chỉnh chu và chuyên nghiệp rồi. Tôi hy vọng qua bài viết này bạn có thể tham khảo và tìm ra được “hình ảnh công việc phù hợp” với bản thân mình. Dưới đây là một số tiêu chí giúp bạn nhận biết xem một công việc có khả năng phù hợp với bạn không.

1. Giá trị mà sản phẩm hoặc dịch vụ của tổ chức đó mang lại cho khách hàng có phù hợp với giá trị cá nhân của bạn không?

Khi bạn không hòa nhập được với giá trị mà tổ chức mang lại cho khách hàng, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc “bán hàng”, dù bạn làm việc trực tiếp (Front Office) hay chỉ hỗ trợ cho các bộ phận khác (Back Office).

Khoảnh khắc làm tôi nhận ra điều này là: Khi làm việc tại một công ty thời trang, tôi nhớ rõ một lần thấy một khách hàng mua một bộ đồ dạ hội trị giá 15 triệu và thanh toán bằng thẻ ATM một cách dễ dàng. Khi đó, tôi thực sự bị sốc và trong lòng nghĩ: “Ồ là trời, có tiền nhiều thế mà không dùng để giúp đỡ người khác hoặc ít nhất là đầu tư cho bản thân mình để phát triển như học thêm một kỹ năng gì đó chẳng hạn”. Trong khi đó, mọi người trong công ty không gặp vấn đề gì, nhưng sau đó tôi lại cảm thấy không thoải mái lắm khi làm việc, nói nửa đùa nửa thật là mọi người muốn bán hàng, còn tôi thì không (!)...

Điều quan trọng nhất mà tôi nghĩ đó là liệu tôi có thực sự được truyền cảm hứng bởi những giá trị mà tổ chức mang lại cho khách hàng hay không, vì đó liên quan rất nhiều đến hệ giá trị cá nhân của bạn, là động lực thúc đẩy chúng ta làm việc mỗi ngày trong công việc của mình. Khi bạn thực sự sống và làm việc theo đúng giá trị của mình, thì công việc đó sẽ trở thành cuộc sống của bạn.

1. Bạn đánh giá văn hoá tổ chức bạn ứng tuyển như thế nào?

Văn hoá tổ chức không chỉ là những giá trị được công bố trên trang web của tổ chức (đó chỉ là tài liệu tham khảo ban đầu), thường thì bạn có thể dễ dàng nhận biết văn hoá tổ chức trong quá trình phỏng vấn nhất. Do đó, đừng để buổi phỏng vấn chỉ là thời gian người phỏng vấn hỏi và bạn trả lời, mà hãy tận dụng cơ hội này để tìm hiểu về nơi mà bạn đang ứng tuyển, khi đó trải nghiệm phỏng vấn của bạn sẽ thú vị hơn.

Về văn hoá tổ chức, nếu là tôi, tôi sẽ tìm hiểu dựa trên những khía cạnh sau đây:

+ Văn hoá tổ chức (tổng thể) thông qua người phỏng vấn.

+ Tư duy, cách làm việc, tính cách của cả đồng đội và Lãnh đạo trong nhóm của tôi sẽ quan trọng, bởi Lãnh đạo ảnh hưởng rất lớn đến văn hóa của nhóm.

Khi đi phỏng vấn ở tư thế “tích cực” như vậy, không chỉ 'đốt điểm' trong mắt nhà tuyển dụng, mà còn giúp bản thân hiểu rõ hơn về xu hướng và yêu cầu đặc thù của ngành đó (nếu bạn ứng tuyển vào nhiều tổ chức trong cùng một ngành/lĩnh vực) và tự nhận biết hơn về bản thân. Từ đó, bạn có thể cân nhắc xem liệu nên ứng tuyển vào các tổ chức trong ngành/lĩnh vực đó hay không.

3. Cách hoạt động của tổ chức và công việc của bạn có phù hợp với những giá trị mà bạn sống và làm việc theo không?

Mỗi người sẽ có những giá trị mà nếu không tuân thủ sẽ cảm thấy không thoải mái. Nếu bạn phải 'chịu đựng' một điều gì đó trong công việc mà bạn không hài lòng, bạn sẽ dần cảm thấy căng thẳng và không thể duy trì hành động và suy nghĩ nhất quán. Do đó, cách hoạt động của tổ chức và công việc của bạn không nên vi phạm các giá trị cá nhân của bạn để bạn có thể làm việc và phát triển một cách thoải mái tại tổ chức.

Ví dụ, nếu bạn coi trọng sự công bằng, nhưng phải chấp nhận nhận hối lộ để thiên vị cho ai đó, thì bạn sẽ không thể làm công việc đó, hoặc nếu tiếp tục làm, điều đó sẽ không tốt cho tinh thần của bạn trong thời gian dài.

Hoặc như khi tôi làm việc tại một Trung tâm tiếng Anh (câu chuyện được kể trong PHẦN 1), dù có thể làm được, tôi vẫn không sử dụng thông tin của những học viên từ chương trình tôi tổ chức cho Trung tâm để làm dữ liệu cho telesales, bởi một trong những giá trị cá nhân của tôi là chân thành (integrity).

Thường thì tôi sẽ kiểm tra xem các chính sách, cách tính lương,... của tổ chức hoặc công việc hàng ngày của mình có được công bố một cách minh bạch, rõ ràng và hợp lý không, có vi phạm pháp luật hay đạo đức không... Nếu bạn vẫn chưa nhận ra những giá trị cá nhân của mình là gì, bạn có thể tự phản tư (self-reflect) dựa trên những trải nghiệm trong quá khứ để xem:

+ Có lần nào bạn cảm thấy không thoải mái với một điều gì đó (có thể do bạn hoặc người khác) không?

+ Có lần nào bạn không thể làm một việc gì đó vì nó vi phạm giá trị cá nhân của bạn không?

+ Nếu bạn cảm thấy mình đang sống theo rất nhiều giá trị, vậy thì điều gì là không thể thỏa hiệp hoặc đâu là ranh giới (boundaries) mà bạn quyết định làm hoặc không làm một việc gì?

Nếu bạn vẫn chưa rõ ràng, từ bây giờ bạn nên bắt đầu chú ý đến những điều này qua trải nghiệm của chính mình. Dưới đây là một số giá trị cá nhân mà tôi tìm được trên mạng, bạn có thể tham khảo nhé.

1. Và cuối cùng là vấn đề về tiền lương:

Nhiều người thường hỏi tôi: “Bạn làm việc vì đam mê phải không?”

Có khả năng cao tôi sẽ đồng ý. Vậy tại sao tôi không đặt tiền lương là tiêu chí hàng đầu trong bài viết này, trong khi đó là điều tôi quan tâm nhất?

Theo tôi, ngoài tiền lương, còn có những yếu tố khác cũng rất quan trọng và không thể thiếu. Đối với tiền lương, tôi thường đặt ra một mức tối thiểu để có thể “sống” trong một tháng, vì ở thời điểm này, ít nhất là với tình hình của tôi - một sinh viên mới tốt nghiệp, tôi đang trân trọng việc được đi học và phát triển bản thân (về trải nghiệm, kiến thức, kỹ năng) hơn nữa. Tuy nhiên, đây chỉ là mục tiêu của tôi, mỗi người có mục tiêu và mục đích riêng, có thể phụ thuộc vào ngành nghề nữa (tôi nghe nói có nơi nhận Thực tập sinh IT với mức lương 12 triệu/tháng...), quan trọng là bạn phải giải thích một cách hợp lý mức lương mà bạn mong muốn cho nhà tuyển dụng.

Cuối cùng là:

Một tư duy mà tôi muốn mọi người có khi ứng tuyển vào một công việc là:

Thay vì cố gắng để gây ấn tượng với nhà tuyển dụng, hãy tự hỏi “Bạn muốn nhà tuyển dụng biết gì về bạn qua CV, Thư xin việc, email ứng tuyển, buổi phỏng vấn,...?”. Khi bạn thể hiện nhất quán những giá trị mà bạn có, không chỉ giúp bạn vượt qua vòng phỏng vấn mà còn giúp bạn có trải nghiệm làm việc tốt hơn tại tổ chức đó sau này.

Dưới đây là những tiêu chí mà tôi thu được sau thời gian 'trải nghiệm thực tế' trong quá trình tìm kiếm việc làm. Hãy tìm kiếm và ứng tuyển vào các vị trí công việc cho đến khi bạn hiểu rõ bản thân và biết được mình phù hợp với công việc nào.

Chúc bạn sẽ tìm được công việc mà mỗi sáng thức dậy, bạn sẽ đi làm vì 'đam mê', không chỉ vì 'bắt buộc' phải làm công việc đó nhé.