Buzz
Công cụ phái sinh là một phần thiết yếu trong thế giới tài chính. Chúng cho phép các bên tham gia giao dịch chia sẻ rủi ro liên quan đến tài sản cơ sở. Mặc dù một số nhà đầu tư có thể sử dụng công cụ này để đầu cơ, nhưng thực sự công cụ phái sinh là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến lĩnh vực tài chính và thị trường ngoại hối?
Khái Niệm Công Cụ Phái Sinh
Hãy cùng xem ví dụ dưới đây để hiểu rõ hơn về công cụ phái sinh là gì?
Việt và Nam đã ký một hợp đồng kỳ hạn để mua 100kg gạo với giá 10.000 VNĐ/kg vào ngày 1/1/2021. Đến ngày 31/1/2021, cả hai thực hiện giao dịch đúng như thỏa thuận dù giá gạo trên thị trường đã tăng lên 20.000 VNĐ. Rủi ro ở đây đã được phân chia giữa người mua và người bán dựa trên hợp đồng kỳ hạn này.
Theo kinh tế học, công cụ phái sinh là một hợp đồng giữa hai hoặc nhiều bên dựa trên tài sản cơ sở theo thỏa thuận. Tài sản này có thể là trái phiếu, cổ phiếu, hàng hóa, tiền tệ, chỉ số thị trường,... Việc sử dụng công cụ phái sinh giúp bảo vệ các bên trong hợp đồng kinh tế bằng cách giảm thiểu và phân tán rủi ro tiềm ẩn.
Một số công cụ phái sinh phổ biến
Có nhiều loại công cụ phái sinh được sử dụng rộng rãi, chẳng hạn như:
Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận giữa bên mua và bên bán để thực hiện giao dịch vào một thời điểm cụ thể trong tương lai. Các điều khoản như tài sản, số lượng, thời hạn và phương thức thanh toán đều được xác định rõ trong hợp đồng này.
Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận giữa người mua và người bán về việc giao dịch một tài sản vào một ngày cụ thể trong tương lai với giá đã được thỏa thuận tại thời điểm ký hợp đồng. Tài sản có thể bao gồm hàng hóa, chứng khoán, cổ phiếu, trái phiếu hoặc tiền tệ trên thị trường ngoại hối.
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn mang đến cho người mua quyền lựa chọn việc mua hoặc không mua tài sản theo thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định.
Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi cho phép các bên trao đổi các khoản thanh toán định kỳ liên quan đến tín dụng, lãi suất, hàng hóa, tiền tệ, và nhiều loại khác.
So sánh giữa hàng hóa phái sinh và thị trường ngoại hối Forex
- Bản chất
- Hàng hóa phái sinh liên quan đến giao dịch mua bán các loại hàng hóa cụ thể trên các sàn giao dịch (như cà phê, gạo,...).
- Forex là việc giao dịch, đầu tư và trao đổi các loại tiền tệ quốc tế.
- Tính thanh khoản: Cả hai thị trường đều có tính thanh khoản cao.
- Phương thức giao dịch
- Hàng hóa phái sinh cho phép mua bán theo cả hai chiều, giúp nhà đầu tư kiếm lời từ cả xu hướng tăng và giảm của thị trường. Các nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch liên tục trong phiên.
- Thị trường ngoại hối: nhà giao dịch có thể chỉ mua trước rồi bán ra hoặc ngược lại.
- Mức độ rủi ro:
- Hàng hóa phái sinh: rủi ro không quá lớn nếu nhà đầu tư có khả năng phân tích kỹ thuật forex tốt. Hàng hóa có giá biến động không lớn do có mức giá sản xuất ổn định. Hơn nữa, hàng hóa phái sinh thường được bảo vệ bởi các quy định của nhà nước, do đó rủi ro thấp.
- Thị trường forex: có nhiều rủi ro nếu không áp dụng phân tích hiệu quả; rủi ro còn đến từ việc giao dịch trên các sàn không uy tín hoặc sàn ôm lệnh.
Nhà đầu tư thường ưa chuộng công cụ phái sinh vì nó giúp chia sẻ rủi ro giữa các bên tham gia và giảm thiểu tổn thất do các yếu tố bên ngoài như biến động tỷ giá, lãi suất, và tỷ giá hối đoái. Khi được sử dụng đúng cách, công cụ phái sinh là một chiến lược kinh doanh hiệu quả. Tuy nhiên, nếu không hiểu rõ công cụ phái sinh là gì và cách sử dụng chúng một cách hợp lý, việc lạm dụng có thể dẫn đến kết quả không lường trước được.
