1. Đặc điểm của cây ba kích
Cây ba kích không còn quá xa lạ với nhiều người. Ngoài tên gọi ba kích, cây còn có nhiều tên gọi khác như dây ruột gà, ba kích thiên, diệp liễu thảo,... Ba kích là loại cây leo, thân thảo và mảnh. Trên thân cây có một lớp lông mịn.
Ba kích tím được đánh giá có giá trị dược lý cao
Lá cây ba kích thuộc loại lá đơn, có hình dạng bầu dục, cứng và thường mọc đối xứng. Khi còn non, lá có màu xanh nhạt và khi già thì chuyển sang màu trắng mốc. Hoa của ba kích nhỏ, màu trắng hoặc vàng. Ba kích ra hoa vào mùa tháng 5 đến tháng 6. Quả ba kích hình cầu, có lông và chuyển sang màu đỏ cam khi chín.
Rễ của cây ba kích có thể phát triển mạnh, phình to và thường được gọi là củ. Đây cũng là bộ phận của cây thường được sử dụng làm thuốc. Sau khi thu hoạch, rễ ba kích cần phơi hoặc sấy khô. Tiếp theo, cắt thành từng đoạn. Thông thường, củ ba kích có hình trụ tròn với đường kính khoảng 1 đến 2cm. Độ dài của mỗi củ khác nhau và không cố định. Củ ba kích khá cứng và có thể bóc vỏ. Lớp cùi bên trong khá dày.
- Có 2 loại ba kích:
+ Cây ba kích trắng: Vỏ ngoài màu vàng nhạt, bên trong là lớp thịt trắng. Nếu ngâm với rượu thì ba kích không đổi màu. Đây là loại ba kích phổ biến và giá thành thường rẻ.
+ Cây ba kích tím: Lớp vỏ của cây ba kích thường có màu sắc đậm hơn nhiều so với ba kích trắng. Khi ngâm với rượu, loại ba kích này sẽ chuyển sang màu tím. Ba kích tím khó tìm kiếm hơn, có giá trị dược lý cao hơn và giá thành cũng cao hơn so với ba kích trắng.
Thời điểm thu hoạch ba kích tốt nhất là từ tháng 10 đến tháng 11. Nên đào rộng để thu hoạch được toàn bộ phần rễ của cây ba kích.
Cây ba kích chất lượng thường có rễ (củ) to và chắc, phần cùi dày và có màu tím. Quá trình sơ chế loại dược liệu này cũng rất đơn giản:
+ Rửa sạch phần rễ và để ráo nước
+ Sử dụng dao nhỏ để khía nhẹ và tách lớp vỏ để kiểm tra phần lõi của ba kích.
+ Tách phần thịt của ba kích và loại bỏ lõi.
+ Nên loại bỏ lõi và chỉ sử dụng phần thịt của cây ba kích.
2. Công dụng của cây ba kích
Rễ ba kích là một loại dược liệu quý, chứa nhiều hợp chất có lợi cho sức khỏe như Gentianine, Tigogenin, Trigonelline, Luteolin, Rubiadin, axit hữu cơ, vitamin B1, vitamin C, Antraglycozid, đường, nhựa và tinh dầu.
Rượu ba kích giúp cải thiện sinh lý nam
Cây ba kích từ lâu đã trở thành một loại dược liệu được biết đến rộng rãi với vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe sinh lý nam. Ngoài ra, rễ ba kích còn có nhiều tác dụng khác như:
- Tăng cường hệ miễn dịch và ngăn chặn nhiều yếu tố gây nguy hại.
- Kích thích ham muốn ở phụ nữ và nâng cao chất lượng cảm xúc tình dục.
- Rượu ba kích còn giúp ổn định huyết áp, tăng cường hoạt động của não bộ và hệ nội tiết, phòng tránh nguy cơ loãng xương, hỗ trợ hệ tiêu hóa, cải thiện chất lượng giấc ngủ,...
3. Phương pháp chế biến thuốc từ củ ba kích
Để tận dụng hết các tác dụng của củ ba kích, cần thực hiện việc chế biến đúng cách. Dưới đây là một số hướng dẫn cụ thể:
- Đầu tiên, ngâm rễ ba kích trong nước câu kỷ tử khoảng 1 đêm. Tiếp theo, tiếp tục ngâm với rượu. Sau đó, vớt ra và sao vàng cùng với hoa cúc. Khi hoàn tất quá trình sơ chế, cần bảo quản sản phẩm trong lọ đã được đậy nắp kín. Có thể sử dụng dần trong thời gian dài.
Chế biến ba kích đúng cách là rất quan trọng
- Một cách chế biến khác là giã cam thảo, sau đó đem sắc với nước rồi loại bỏ bã. Cho ba kích vào nấu. Khi ba kích đã chín, rút lõi và loại bỏ, chỉ giữ phần thịt ba kích để phơi khô.
- Ngâm ba kích trong rượu khoảng 1 đêm. Khi ba kích đã mềm, hãy lấy ra và cắt nhỏ. Sau đó, sấy khô ba kích và bảo quản trong lọ để tránh ẩm mốc và giảm tác dụng, đồng thời giảm nguy cơ gây hại cho sức khỏe khi sử dụng. Nên chọn lọ thủy tinh để bảo quản ba kích và kéo dài thời gian sử dụng.
- Trộn khoảng 1kg ba kích với một ít muối (khoảng 20g). Đem hấp cách thủy. Khi ba kích đã mềm, hãy rút phần thịt ba kích và phơi khô. Có thể sử dụng dần trong thời gian dài.
- Một cách chế biến khác: Rửa sạch ba kích, ủ và rút lõi. Sau đó, cắt nhỏ và tẩm với rượu. Ủ ba kích với rượu trong 2 tiếng. Sau đó, sao vàng và nấu hỗn hợp này thành cao lỏng, bảo quản ở nơi thoáng mát.
4. Đối tượng nào không phù hợp với việc sử dụng cây ba kích?
Mặc dù ba kích là một loại dược liệu quý, rất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng nên sử dụng loại dược liệu này. Thậm chí, đối với một số người, việc sử dụng ba kích có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn nhiều. Dưới đây là những đối tượng không nên sử dụng cây ba kích:
Người đang trong tình trạng sốt không nên sử dụng ba kích
- Có các triệu chứng sốt nhẹ vào buổi tối.
- Người bệnh đang gặp phải tình trạng táo bón.
- Bệnh nhân đang mắc bệnh viêm đường tiết niệu, thường cảm thấy đau khi đi tiểu.
- Người có huyết áp thấp không nên sử dụng ba kích.
- Nam giới gặp phải vấn đề chậm xuất tinh và khó thể thực hiện hành động này trong quan hệ tình dục.
Trên đây là một số thông tin về cây ba kích, tác dụng của nó đối với sức khỏe và một số lưu ý khi sử dụng. Để đạt hiệu quả tốt nhất từ ba kích và hạn chế nguy cơ về sức khỏe khi sử dụng, bạn cần thận trọng và nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.