Bài viết được tư vấn bởi Bác sĩ Mai Anh Kha - Chuyên gia Ngoại Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Đà Nẵng.

Cơ hoành đóng vai trò quan trọng trong hệ thống hô hấp. Nếu cơ hoành hoạt động kém, chức năng thông khí ở phổi giảm đi, áp lực lên các cơ hô hấp khác tăng cao.

Cơ hoành là một vách cơ dẹt, rộng, hình vòm, nằm giữa lồng ngực và ổ bụng. Cơ hoành đóng vai trò quan trọng trong quá trình hô hấp. Khi cơ hoành co lại, lồng ngực mở ra, giảm áp lực, làm cho không khí chảy vào phổi và ngược lại.

Cơ hoành giải phẫu có diện tích khoảng 250 cm2. Khi cơ hoành co lại 1 cm, thể tích khí vào phổi tăng 250ml, giúp cải thiện lưu thông không khí. Nếu cơ hoành tổn thương, có thể gây suy hô hấp

2.1. Nguy hiểm của rối loạn chức năng cơ hoành

Triệu chứng của rối loạn chức năng cơ hoành thay đổi tùy thuộc vào mức độ tổn thương. Nếu cơ hoành yếu và không liệt, bệnh nhân chỉ khó thở khi vận động hoặc tăng cường sức mạnh. Trong trường hợp cơ hoành bị liệt hoàn toàn, khó thở sẽ xảy ra thường xuyên hơn. Liệt một bên cơ hoành cũng có thể gây khó thở khi nằm ngửa. Liệt cơ hoành có thể tạo ra những vấn đề khác như suy tim, phổi tắc nghẽn mạn tính, béo phì, nhược cơ...

Khó thở tăng lên khi người bệnh gập người, nằm đầu thấp hoặc tắm ngập nước từ thắt lưng trở lên. Liệt cơ hoành toàn bộ có thể gây mất ngủ, giảm thông khí khi ngủ, mệt mỏi, kém tập trung, đau đầu, chóng mặt. Các vấn đề như xẹp phổi hoặc viêm hai đáy phổi cũng có thể xuất hiện.

2.2. Chẩn đoán rối loạn chức năng cơ hoành

Chẩn đoán khó thở do cơ hoành yếu sẽ được đặt nếu bệnh nhân thường xuyên khó thở không rõ lý do, lặp đi lặp lại và có tiền sử các vấn đề về tủy sống, chấn thương cột sống cổ, các vấn đề về thần kinh - cơ, hay đã sử dụng thông khí nhân tạo...

Khám sàng tìm dấu hiệu co kéo cơ hô hấp phụ (như cơ ức đòn chũm, cơ thang); xác định mức độ phồng xẹp của cơ hoành khi thở ra và hít vào.

Đặc biệt, dấu hiệu cụ thể như bụng lõm khi hít vào là một biểu hiện điển hình của liệt toàn bộ cơ hoành. Khi hít vào, cả lồng ngực và bụng đều phồng to lên do cơ hoành hít khí vào ổ bụng. Nhưng khi cơ hoành bị liệt, trong khi hít vào, áp lực âm trong lồng ngực sẽ làm cơ hoành lõm vào, làm cho bụng cũng lõm vào theo.

Một số biểu hiện cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán bao gồm: giảm dung tích sống khi ở tư thế bình thường hoặc nằm ngửa, giảm áp lực hít vào tối đa...

Mục tiêu điều trị rối loạn chức năng cơ hoành là giải quyết nguyên nhân cụ thể, chẳng hạn như các vấn đề ở não, tủy sống, bổ sung khoáng chất như kali, photpho, magiê, canxi, điều trị tình trạng căng phổi (thường gặp trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản) và phòng tránh nhiễm khuẩn...

Trong trường hợp triệu chứng khó thở tăng cường, bác sĩ có thể thiết lập máy trợ thở ngắt quãng hoặc liên tục cho bệnh nhân. Đối với những trường hợp nặng, có thể cần phẫu thuật để khắc phục tình trạng cơ hoành, đặc biệt là khi phương pháp điều trị nội khoa không đạt hiệu quả.

Bệnh nhân nếu nghi ngờ mắc rối loạn chức năng cơ hoành nên đến bệnh viện kiểm tra sớm, tránh tình trạng tổn thương cơ hoành tiến triển thành liệt, điều này sẽ làm tăng khó khăn trong quá trình điều trị và gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour là địa chỉ y tế uy tín, trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ tối đa cho việc khám và điều trị đạt hiệu quả cao. Đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn, tận tâm vì sức khỏe bệnh nhân.