Hydrocortison là một loại corticoid được tạo ra từ tuyến vỏ thượng thận, thuộc nhóm glucocorticoid. Kem hydrocortisone cream là loại kem bôi ngoài da với thành phần chính là Hydrocortison cùng các chất tá dược khác. Thuốc có tác dụng chống viêm, chống ngứa, chống dị ứng và ức chế miễn dịch.

Hydrocortison là loại corticoid tổng hợp từ tuyến vỏ thượng thận, thuộc nhóm glucocorticoid có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, chống ngứa và ức chế miễn dịch. Có nhiều dạng bào chế như kem, gel, lotion, mỡ, hỗn dịch tiêm,...

Kem hydrocortisone (kem bôi): Sử dụng trong điều trị eczema cấp và mạn tính, ngứa vùng hậu môn và sinh dục.

Tác dụng của Hydrocortisone:

• Thuộc nhóm Steroid tổng hợp.
• Có hoạt tính chống viêm, chống ngứa, chống dị ứng và ức chế miễn dịch.

Chỉ định:

Kem hydrocortisone được chỉ định điều trị cho các trường hợp như:

• Viêm da tiếp xúc, viêm da dị ứng, eczema mạn tính, côn trùng cắn gây tổn thương da;
• Eczema dị ứng ở trẻ em do thức ăn hoặc nấm;
• Eczema tập trung ở tay và chân;
• Viêm da thần kinh, viêm bì thần kinh;
• Viêm da tiết bã nhờn;
• Tổ đỉa, liken phẳng;
• Ngứa da vùng sinh dục không rõ nguyên nhân.

Các tác dụng phụ thường gặp:

• Có thể ảnh hưởng đến xương, khớp như loãng xương và teo cơ.
• Hội chứng Cushing có thể xảy ra ở mức độ nào đó, chậm phát triển ở trẻ em; không đáp ứng tốt của vỏ thượng thận và tuyến yên, đặc biệt trong thời gian căng thẳng kéo dài, khi chấn thương, phẫu thuật hoặc bị bệnh, tăng cân.

Các tác dụng phụ ít gặp:

• Ảnh hưởng đến tiêu hóa như loét dạ dày tá tràng, chảy máu từ loét, loét ở ruột non...
• Ảnh hưởng đến tâm lý như tâm trạng hưng phấn quá mức, lú lẫn, trầm cảm khi ngừng sử dụng thuốc.

Các tác dụng phụ hiếm gặp:

• Viêm da tiếp xúc, teo da, vết sẹo chậm lành.
• Phản ứng miễn dịch, phản ứng tự miễn dịch có thể kèm theo co thắt phế quản.
• Nhiễm khuẩn cơ hội với vi khuẩn độc lực thấp.

Cách xử trí tác dụng phụ có thể gặp:

• Giảm thiểu hội chứng Cushing và loãng xương bằng cách lựa chọn cẩn thận loại corticoid, chế độ dùng thuốc ngày hoặc nghỉ đều; có thể sử dụng các liệu pháp hỗ trợ như calci, vitamin D để điều trị loãng xương do corticoid.
• Chăm sóc chặt chẽ về vấn đề nhiễm khuẩn cơ hội. Nếu cần thiết, sử dụng kháng sinh.

4.1. Cách sử dụng kem hydrocortisone

Đường dùng và liều lượng của kem hydrocortisone và các chất kết hợp phụ thuộc vào bệnh trạng và cơ địa mỗi người. Đối với trẻ bú mẹ và trẻ em, liều lượng cần căn cứ vào mức độ nặng nhẹ của bệnh và đáp ứng cá nhân hơn là tuân theo tuổi, cân nặng và diện tích cơ thể. Sau khi đạt được hiệu quả mong muốn, bác sĩ sẽ giảm dần liều lượng để duy trì kết quả lâm sàng ổn định. Trong trường hợp sử dụng kem hydrocortisone trong thời gian dài, việc ngừng sử dụng cũng cần diễn ra dần dần.

4.2. Liều lượng kem hydrocortisone

• Theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc tham khảo liều như sau: 2-3 lần mỗi ngày. Khi triệu chứng cải thiện, có thể giảm liều xuống còn 1-2 lần mỗi ngày.
• Thời gian sử dụng kem hydrocortisone không nên quá 2 tuần. Nếu sau 2 tuần mà không có sự cải thiện, cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Cách xử trí khi quên liều: Sử dụng ngay liều đã bỏ quên khi nhớ. Nếu thời gian giữa 2 lần sử dụng gần nhau, hãy bỏ qua liều đã bỏ quên nếu gần đến giờ sử dụng tiếp theo, không thoa kem hydrocortisone với liều gấp đôi.

Cách xử trí khi sử dụng quá liều: Các triệu chứng quá liều hiếm gặp có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Nếu sử dụng quá liều kem hydrocortisone và xuất hiện các dấu hiệu nặng, hãy đến ngay cơ sở y tế để được xử lý ngay lập tức.

Tương tác với các loại thuốc có thể làm thay đổi hiệu quả của kem hydrocortisone hoặc tăng cường tác dụng phụ. Một số tương tác thường gặp bao gồm:

• Kết hợp corticoid hoặc kem hydrocortisone với các loại thuốc như barbiturat, carbamazepin, phenytoin, primidon, rifampicin có thể tăng quá trình chuyển hóa và làm giảm tác dụng của thuốc.
• Sử dụng đồng thời corticoid và các thuốc lợi tiểu như thiazid, furosemid có thể làm tăng tình trạng thiếu hụt kali.
• Liên kết corticoid và các thuốc chống viêm không steroid có thể làm tăng khả năng chảy máu và gây viêm loét dạ dày - tá tràng.
• Corticosteroid có thể thay đổi đáp ứng với các loại thuốc chống đông máu.
• Corticosteroid có thể làm tăng nhu cầu về thuốc chống đái và thuốc chống tăng huyết áp.
• Corticosteroid có thể giảm nồng độ salicylat trong máu và làm giảm tác dụng của thuốc chống muscarin trong bệnh nhược cơ.

Trước khi sử dụng kem hydrocortisone, nên liệt kê toàn bộ các loại thuốc đang sử dụng (bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc tự nhiên và thực phẩm bổ sung) và thảo luận với bác sĩ hoặc dược sĩ. Không nên tự ý sử dụng kem hydrocortisone, ngừng hoặc thay đổi liều lượng mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

• Khi sử dụng kem Hydrocortisone, kem xoa và mỡ ngoại da, tránh tiếp xúc với kết mạc mắt. Khi áp dụng cho trẻ nhỏ trên diện tích rộng của cơ thể, đặc biệt nếu sử dụng thời gian dài, cần chú ý đến nguy cơ gây ức chế trục hạ đồi - tuyến yên - thượng thận, gây tác dụng không mong muốn toàn thân.
• Khi sử dụng kem Hydrocortisone liều cao, cần rất thận trọng ở người bệnh bị loãng xương, mới mổ ruột, loạn tâm thần, loét dạ dày tá tràng, bệnh lao, tăng huyết áp nguyên nhân do đái tháo đường, bệnh suy tim và ở trẻ em đang lớn.
• Không sử dụng glucocorticoid trong nhiễm khuẩn đang tiến triển, trừ trường hợp đã dùng thuốc chống nhiễm khuẩn trước đó. Mặt khác, thuốc vẫn có nguy cơ làm tăng nhiễm khuẩn do bị ức chế miễn dịch khi sử dụng glucocorticoid.
• Trẻ có độ tuổi nhỏ hơn 12 tuổi, chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.
• Trong trường hợp sử dụng kem Hydrocortisone trong thời gian dài: Chú ý đến nguy cơ tăng áp lực nội nhãn và giảm thị lực.

Nhóm đối tượng sử dụng thuốc đặc biệt

Đối với phụ nữ mang thai:

• Kem Hydrocortisone có tác động có hại cho thai nghiên cứu trên động vật. Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu này không tương ứng ở người.
• Thậm chí khi sử dụng kem Hydrocortisone kéo dài với liều cao cũng có nguy cơ ức chế vỏ thượng thận của thai.
• Lưu ý, sử dụng trước khi chuyển dạ, thuốc có tác dụng bảo vệ trẻ khỏi hội chứng suy hô hấp rất nguy hiểm cho trẻ non.

Đối với phụ nữ đang cho con bú:

Kem Hydrocortisone có thể tiết ra qua sữa và có thể gây nguy hại cho trẻ nhỏ, thậm chí khi sử dụng theo liều lượng bình thường. Do đó, để tránh gây hại cho trẻ, nên ngừng cho con bú khi sử dụng thuốc và liên hệ với bác sĩ điều trị để được tư vấn cẩn thận.

• Để kem Hydrocortisone ở xa tầm tay của trẻ em và thú cưng trong nhà.
• Bảo quản kem Hydrocortisone ở những nơi khô ráo và thoáng mát. Tránh ánh sáng trực tiếp hoặc đặt thuốc ở những nơi ẩm ướt.
• Nhiệt độ bảo quản tốt nhất là từ 15 – 30oC.

Thông tin về cách sử dụng và hạn dùng thuốc đã được trình bày đầy đủ trên bao bì sản phẩm. Do đó, hãy kiểm tra kỹ thông tin và không sử dụng nếu thuốc đã hết hạn hoặc không còn sử dụng được nữa.

Hydrocortison, một loại corticoid được tiết ra từ vỏ thượng thận, thuộc nhóm glucocorticoid. Kem Hydrocortisone được chỉ định để điều trị các vấn đề về da. Để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh tác dụng phụ, người bệnh cần sử dụng thuốc theo đơn hoặc tư vấn của bác sĩ, dược sĩ.