Buzz
Trong một cuộc trò chuyện tư vấn với một học sinh, tôi đã nói rằng tôi rất thích Tiếng Anh nhưng mẹ tôi không đồng ý. Bà ấy nói rằng chỉ cần thi IELTS là đủ, tại sao phải mất 4 năm để học tiếng Anh.
Một cuộc tranh luận đã nảy lửa gần đây trên mạng xã hội bắt nguồn từ một bài đăng về việc mọi người đổ xô đi học tiếng Anh, học IELTS, đặt ra câu hỏi về tương lai của một quốc gia. Có ý kiến trái chiều nhắc tôi về một lần, những bài đăng về các ngành học vô ích nhất rầm rộ trên các nền tảng mạng xã hội (đặc biệt là TikTok), gắn liền với tên gọi Ngôn Ngữ Anh. Đáng lạ là một số người đánh giá lại là những người không có kinh nghiệm và không biết gì về ngành này. Câu hỏi được đặt ra là, những nhận định đó có phản ánh đúng về ngành học không?
Là sinh viên tốt nghiệp xuất sắc của ngành Ngôn Ngữ Anh - Đại học Ngoại Ngữ, một trong những trường hàng đầu về đào tạo ngôn ngữ tại Việt Nam, đọc những nhận định đó, tôi cảm thấy hơi thất vọng. Vì thế, tôi quyết định viết bài chia sẻ này với mong muốn mang lại cái nhìn đa chiều hơn cho những người không hiểu biết sâu về ngành này, đồng thời cung cấp góc nhìn chân thực hơn cho các bạn học sinh có ý định theo học. Tuy nhiên, bài viết có thể hơi mang tính chủ quan về chương trình và trường tôi theo học nên có thể chưa trọn vẹn về khía cạnh giảng dạy của ngành này ở các trường khác.
NGÔN NGỮ ANH LÀ GÌ? NGÔN NGỮ ANH HỌC GÌ?
Ngành Ngôn Ngữ Anh (NNA), English / English Linguistics / English Studies (Tùy theo tên của trường), tập trung vào việc học và nghiên cứu sâu về ngôn ngữ, văn học và văn hoá của các quốc gia sử dụng ngôn ngữ đó, đồng thời cung cấp kỹ năng và kiến thức chuyên ngành cho một hướng nghề nghiệp cụ thể. Về cơ bản, sinh viên ngành NNA không học các ngữ pháp mà bạn thường gặp ở các cấp độ (đương nhiên, vì đây là ĐẠI HỌC) và cũng không học theo chương trình để thi chứng chỉ như IELTS, TOEFL,… như nhiều người lầm tưởng. Bạn có thể hiểu rằng chúng tôi đang nghiên cứu những vấn đề sâu xa hơn về ngôn ngữ, như cấu trúc từ, nguồn gốc hay hình thức từ,…
Chương trình học Ngôn Ngữ Anh (NNA) gồm những gì?
Phần học thực hành tiếng hoặc Tiếng Anh Cơ Sở (mỗi trường có thể đặt tên khác nhau): Phát triển 4 kỹ năng Listening - Reading - Writing - Speaking và mở rộng vốn từ vựng, ngữ pháp
Phần học đại cương giống như các trường Đại học khác: Triết học, Tư tưởng Hồ Chí Minh,…
Phần học chuyên ngành ngôn ngữ: Ngữ Âm, Âm Vị, Hình thái, Cú Pháp, Ngữ Nghĩa (Và không phải tất cả các trường đào tạo ngôn ngữ đều giống nhau, có những trường bắt buộc sinh viên học cả 5 nhánh này, nhưng có trường thì tăng/giảm môn dựa trên lựa chọn định hướng của sinh viên)
Phần học về văn hoá xã hội các quốc gia sử dụng tiếng Anh
Phần học và kỹ năng cho định hướng nghề nghiệp cụ thể
Phần thực tập và viết luận văn tốt nghiệp
Vậy định hướng nghề nghiệp là gì? Không phải đó là chính là ngành ngôn ngữ đó sao?
Khi đến năm 3, sinh viên ngành Ngôn Ngữ Anh sẽ phải chọn một hướng nghề nghiệp cụ thể. Mỗi trường có các hướng nghề khác nhau tuỳ vào cách thiết kế và chương trình giảng dạy. Ví dụ, Đại học Ngoại Ngữ (ULIS) có 4 hướng nghề là Biên Phiên Dịch, Quản Trị Học, Ngôn Ngữ Học Ứng Dụng và Quốc Tế Học. Trong khi đó, Đại học Hà Nội (HANU) có 2 hướng nghề là Biên Phiên Dịch và Phương Pháp Giảng Dạy Tiếng Anh, còn Học viện Ngoại Giao (DAV) có hướng nghề Biên Dịch và Phiên Dịch (chương trình học của DAV sẽ có các môn học về ngoại giao, truyền thông, quan hệ quốc tế,…)
QUAY LẠI CÂU HỎI NGÀNH NGÔN NGỮ ANH CÓ VÔ DỤNG KHÔNG?
Tôi từng nghe một câu nói khá chính xác: “Không có ngành học nào vô dụng, chỉ có chúng ta mới làm cho nó trở nên vô dụng.”
Với hiểu biết và kỹ năng về một lĩnh vực nhất định như đã nói, sinh viên có thể lựa chọn nhiều công việc khác nhau: Biên phiên dịch viên, Chuyên viên giao tiếp quốc tế, Trợ lý Giám đốc,… và mức thu nhập sau khi ra trường không hề thấp hơn so với các ngành khác, đặc biệt khi đã có kinh nghiệm thực tập hoặc làm việc bán thời gian trước khi tốt nghiệp. Cá nhân tôi đã từng thực tập dịch thuật cho một công ty truyền thông với mức lương chính thức là 12 triệu. Các bạn của tôi cũng đã dạy ở trung tâm trong thời gian học với thu nhập khoảng dưới 10 triệu.
Thậm chí, các sinh viên có thể học thêm các kỹ năng, bằng cấp khác trong thời gian học tại trường (Các trường trong hệ thống ĐHQGHN cung cấp chương trình học song bằng) thì khi ra trường, bạn có thể làm việc ở lĩnh vực khác hoặc thực hiện nhiều công việc đồng thời. Thực tế, không có trường đại học nào đào tạo bạn mọi kỹ năng, bạn cần tự rèn luyện qua môn học, hoạt động ngoại khóa và công việc thực tế. Một số giáo viên tôi biết không chỉ làm giảng viên mà còn mở trung tâm dạy Tiếng Anh, tham gia dịch hội thảo, làm cố vấn cho các doanh nghiệp, công ty,…
BẰNG TIẾNG ANH QUỐC TẾ (IELTS) CÓ GIÁ TRỊ TƯƠNG ĐƯƠNG VỚI BẰNG NĂNG LỰC NGÔN NGỮ ANH (NNA)
Không thể phủ nhận IELTS đang phổ biến và đóng vai trò quan trọng trong nhiều trường hợp, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc bằng NNA chỉ có giá trị như bằng IELTS.
Không phải tất cả sinh viên chuyên ngành NNA đều đạt 8.0 IELTS trở lên, và không phải tất cả những người có điểm IELTS 8.0 đều học tốt và đạt thành tích cao trên trường.
Bởi vì còn rất nhiều môn học khác ngoài phạm vi kiến thức về ngôn ngữ.
Chúng ta, sinh viên ULIS, được hướng dẫn viết bài luận từ năm 1-2 và có thể viết được các loại văn bản trong kỳ thi IELTS, nhưng đó chỉ là bước đệm để sau này viết bài phản ánh, bài tập, hay thậm chí là luận văn cuối khóa. Hoặc kỹ năng trình bày (presentation) bằng tiếng Anh mà chúng ta phải thực hiện trong hầu hết các môn học, bây giờ đã giúp chúng ta tự tin trình bày trong công việc, không chỉ là phần nói trong 2 phút của phần thi IELTS Speaking Part 2.
Như vậy đã đủ để thấy ngành NNA có thể mang lại nhiều hơn chỉ một tấm bằng IELTS, và rõ ràng ngành này cũng không vô ích như nhiều người nghĩ.
NƠI ĐÀO TẠO TIẾNG ANH QUỐC TẾ, HỌC Ở ĐÂU?
Ngoài 3 trường mà đã đề cập, còn nhiều trường khác đào tạo về NNA như Đại học Ngoại Thương, Đại học Thương Mại,… và mỗi trường sẽ có định hướng phát triển, môi trường học, chương trình giảng dạy, cơ hội nghiên cứu, việc làm riêng biệt. Sẽ rất khó để so sánh trường nào tốt hơn vì mỗi trường đều có điểm mạnh và điểm yếu. (Tôi đã từng ghen tị với các bạn HANUers về cơ hội học trao đổi, tham gia chương trình trả phí, nhưng giờ đây ULIS cũng đã có, chỉ tiếc là tôi đã ra trường).
Để chọn được trường phù hợp, tôi khuyên các bạn học sinh nên đọc thông tin về chương trình học trên trang web của trường (như DAV thậm chí còn có mô tả chi tiết về các môn), và cũng có thể tham khảo ý kiến từ sinh viên hiện tại, cựu sinh viên của trường (hãy tham gia vào các nhóm sinh viên của trường), nhưng hãy nhớ giữ tinh thần lạnh lùng để đánh giá một cách khách quan nhất, vì mọi ý kiến đều có sự chủ quan khi phát biểu.
Hy vọng những chia sẻ trên sẽ thay đổi quan điểm không chính xác về ngành Ngôn Ngữ Anh. Tôi cũng mong rằng bài viết này sẽ giúp các bạn học sinh đưa ra quyết định đúng đắn hơn, truyền đạt cho các em một chút động lực và may mắn nhé.
Chúc các thí sinh sẽ vượt qua kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông và đạt được nguyện vọng của mình nhé!
