Công nghệ an toàn trên xe hơi - Khả năng vượt trội trước những tình huống nguy hiểm

Nhiều người chưa sử dụng các công nghệ an toàn trên xe hơi nên xem chúng như là những trang bị không cần thiết. Điều này chỉ đúng khi chưa có tai nạn nghiêm trọng xảy ra.

Tai nạn giao thông vẫn là vấn đề nghiêm trọng trên toàn thế giới

Dân số tăng dẫn đến mật độ phương tiện cá nhân tham gia giao thông ngày càng tăng, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển, nơi mà hạ tầng giao thông công cộng đang trong giai đoạn đầu của việc áp dụng. Theo số liệu từ Motor1, khoảng 79,4 triệu chiếc ô tô mới đã được bán ra trên toàn cầu trong năm 2022. Dự báo của các chuyên gia cho thấy doanh số ô tô trong năm 2023 có thể dao động trong khoảng từ 79 đến 81 triệu chiếc.

Tỷ lệ tai nạn giao thông tăng theo tỷ lệ với lượng phương tiện tham gia giao thông. Theo thống kê từ Cục Quản lý Đường cao tốc và An toàn Giao thông Hoa Kỳ (NHTSA), tại quốc gia này, trong năm 2022 đã có tới 42.915 người thiệt mạng do tai nạn giao thông, với số trung bình là 117 người mỗi ngày. Tại Việt Nam, số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy trong năm vừa qua có 11.448 vụ tai nạn, với 6.364 người thiệt mạng, tương đương với mức trung bình 17 người mỗi ngày.

Có nhiều yếu tố góp phần vào tai nạn giao thông. Theo Bộ Giao thông Vận tải, bên cạnh những nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chính là do hành vi của người điều khiển phương tiện và người tham gia giao thông không tuân thủ đúng các quy định về an toàn giao thông. Có những tình huống như sơ suất nhấn ga/ phanh, phân tâm do sử dụng điện thoại hoặc đơn giản là không kịp xử lý phanh khi có tình huống bất ngờ có thể dẫn đến tai nạn.

Sự tiến bộ liên tục của công nghệ an toàn trên xe hơi

Các nhà sản xuất ô tô đã nhận thức được vấn đề an toàn giao thông từ rất sớm và đã bắt đầu nghiên cứu và phát triển Hệ thống Hỗ trợ Người lái Nâng cao (ADAS) với tính năng chống bó cứng phanh (ABS) vào những năm 1970. Các tính năng an toàn khác như ổn định thân xe điện tử (ESP/ASC), kiểm soát thân xe chủ động và cảm biến va chạm hoặc camera hỗ trợ quan sát đã giúp xe hơi trở nên an toàn hơn.

Ngày nay, khi ABS, ESP, cảm biến… trở thành trang bị tiêu chuẩn trên nhiều mẫu xe, khái niệm ADAS thường liên quan đến các công nghệ an toàn tiên tiến hơn với sự hỗ trợ của radar, lidar, như hỗ trợ phanh tự động, cảnh báo điểm mù, hỗ trợ duy trì làn đường hoặc kiểm soát hành trình thích ứng. Những tính năng này đang ngày càng phổ biến và được các nhà sản xuất lớn áp dụng, từ Toyota với Safety Sense, Mazda với i-Activsense, Honda với Sensing, Ford với Co-Pilot360, cho đến các dòng xe cao cấp như Tesla với Autopilot, Mercedes-Benz với Drive Pilot hay Volvo với Pilot Assist. Thậm chí, một số mẫu xe như XC60 có tới 9 túi khí, điều này hiếm khi thấy ở các dòng xe cùng phân khúc.

Consumer Reports ước tính khoảng 50% số xe được trang bị ADAS được thiết kế để tự động can thiệp vào tốc độ và lái xe.

ADAS được phân loại thành 6 cấp theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Kỹ sư Ô tô (SAE), từ hỗ trợ cơ bản cho đến tự lái hoàn toàn. Hầu hết các xe trang bị ADAS cao cấp trên thị trường sẽ ở cấp độ 2 với các tính năng tiên tiến như hỗ trợ phanh tự động và giữ làn đường... Trong từng cấp độ, công nghệ giữa các loại xe cũng có sự khác biệt, ví dụ, cấp độ 2 của xe Mazda chỉ hỗ trợ phanh tự động khi đi thẳng, trong khi xe Volvo có khả năng can thiệp sâu hơn bằng cách lái tránh va chạm. Đây không chỉ giúp tài xế giảm bớt công việc mà còn hữu ích trong việc phòng tránh tai nạn.

Khi mới ra mắt tại Việt Nam, ADAS với các tính năng tiên tiến được coi là dư thừa và không phù hợp với điều kiện giao thông. Tuy nhiên, khi được áp dụng vào thực tế, công nghệ an toàn này đã chứng tỏ hiệu quả bằng cách giúp tài xế tránh được tai nạn trong các tình huống bất ngờ. Chiếc xe Volvo trong đoạn video dưới đây là một minh chứng rõ ràng nhất cho thấy ADAS tiên tiến đã trở thành người cứu hộ cho tài xế trong các tình huống khẩn cấp mà con người không thể xử lý kịp thời.

Trong đoạn video, chúng ta có thể thấy 2 tình huống khi người đi xe máy/xe đạp điện bất ngờ ngã ra đường, đòi hỏi tài xế phải phản ứng bằng cách điều khiển hoặc phanh trong thời gian tính bằng mili giây kể từ khi phát hiện để tránh tai nạn. Điều này là rất khó khăn với phản xạ tự nhiên của một tài xế thông thường, nhưng lại nằm trong khả năng của xe Volvo. Chiếc xe Volvo đã 'cứu' tài xế thành công trong cả 2 tình huống, bao gồm một lần tự lái và một lần tự phanh. Nếu không có hệ thống can thiệp của xe, hậu quả có lẽ sẽ rất nghiêm trọng.

Điều này giải thích vì sao Volvo đã liên tục nhận được nhiều giải thưởng từ các cơ quan đánh giá uy tín hàng đầu trên thế giới, như giải thưởng Top Safety Pick+ từ Viện Bảo hiểm An toàn đường cao tốc Mỹ (IIHS) cho hầu hết các mẫu xe hàng đầu của hãng như Volvo S60, Volvo S60 Recharge, Volvo V60, Volvo V60 Recharge, Volvo XC90, Volvo XC90 Recharge, Volvo XC40.

Volvo đang phát triển riêng các phần mềm và thế hệ xe điện tiếp theo trên hệ điều hành của mình có tên VolvoCars.OS. Hệ điều hành này sẽ được hỗ trợ bởi một hệ thống máy tính lõi, nhằm mục đích đưa các hệ điều hành khác nhau của công ty như Android Automotive OS, QNX, AUTOSAR và Linux về chung một nền tảng. Bằng cách sử dụng phần mềm độc quyền để kết nối hoàn toàn và tận dụng tối đa công nghệ, Volvo có thể bổ sung các tính năng mới như cảnh báo mối đe dọa bên ngoài xe và thậm chí phát hiện tài xế trong tình trạng say xỉn trong xe, tất cả đều được cung cấp bởi các thuật toán độc quyền giúp phát triển công nghệ an toàn theo thời gian.

Tất cả các dòng xe hiện tại của Volvo đều được trang bị tính năng City Safety giúp phát hiện và cảnh báo không chỉ các phương tiện giao thông mà còn người đi bộ, người đi xe đạp và động vật lớn. Hệ thống này tính toán tốc độ và vị trí của vật di động phía trước 50 lần mỗi giây. Nếu nhận thấy nguy hiểm và người lái không kịp phản ứng, City Safety sẽ phát tín hiệu cảnh báo và kích hoạt hệ thống phanh khẩn cấp để giảm thiểu hoặc ngăn chặn va chạm.

Tương lai của giao thông thông minh

Trong những năm gần đây, các nhà sản xuất ô tô lớn vẫn liên tục cải tiến ADAS với phần cứng và phần mềm ngày càng tiên tiến nhằm đạt đến các cấp độ cao hơn. Tại Triển lãm Điện tử Tiêu dùng (CES) diễn ra đầu năm 2023, các hãng xe như Mercedes-Benz và Volvo đã giới thiệu công nghệ hỗ trợ lái xe cấp độ 3 với các hệ thống Drive Pilot và Pilot Assist cải tiến. Mẫu xe Volvo EX90 là một ví dụ điển hình được tích hợp công nghệ tự lái cấp độ 3, giúp tài xế có thể lái xe một cách thoải mái và dễ dàng.

Theo dự báo, đến năm 2025, các chuyên gia sẽ tập trung vào nghiên cứu để phát triển thêm các tính năng giúp xe tự lái hoạt động một cách hoàn hảo trước khi được triển khai vào thực tế trên đường. Với sự thông minh ngày càng tăng, ô tô sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ con người đưa ra quyết định xử lý các tình huống giao thông với độ chính xác và thời gian phản ứng ngày càng cao.