Buzz
Trong khi Hoa Kỳ đang chứng kiến sự lấn át của xe điện và pin mặt trời từ Trung Quốc, một công nghệ khác lại khiến cường quốc châu Á phải dè chừng, với giấc mơ 50 năm vẫn chưa thực hiện được.
Theo tờ Financial Times (FT), chính phủ Trung Quốc đã phát động vào tháng 3/2024 hướng dẫn các cơ quan nhà nước loại bỏ sử dụng các thiết bị chứa chip của Intel, AMD hay hệ điều hành Windows của Microsoft.
Mặc dù việc thay thế thiết bị dùng chip nước ngoài là khá dễ dàng, nhưng việc từ bỏ hệ điều hành Windows thì lại không phải là chuyện đơn giản. Theo Rest of World (RoW), sản phẩm của Microsoft này vẫn là không thể thay thế trên thị trường Trung Quốc, mặc dù nền kinh tế này đã có sự phát triển vượt bậc về công nghệ.
Đúng như vậy, Trung Quốc đã nỗ lực phát triển hệ điều hành riêng từ những năm 1970, nhưng cho đến nay, Windows vẫn là sản phẩm phổ biến nhất trên toàn quốc, chiếm 80% thị phần.
Thất bại với tên gọi Windows
Vào tháng 5/2024, Microsoft Chi nhánh Trung Quốc đã công bố hợp tác với Tencent để xây dựng nền tảng Android dành riêng cho công ty Trung Quốc này, dựa trên hệ điều hành Windows.
Xin nhắc lại rằng Tencent nổi tiếng với ứng dụng chat WeChat, tích hợp thanh toán trực tuyến và đang chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc, kèm theo nhiều tính năng như gọi xe, đặt đồ ăn và mua sắm.
Ứng dụng siêu phương tiện này còn là mô hình mà Elon Musk từng hướng tới khi mua lại Twitter với mục tiêu phát triển sản phẩm tương tự tại Mỹ.
Bên cạnh đó, Tencent cũng là một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới về trò chơi điện tử, và là công ty mẹ của dịch vụ âm nhạc trực tuyến lớn nhất Trung Quốc, QQ Music.
Điều đáng ngạc nhiên hơn là chính Tencent đã đến với Microsoft để hợp tác phát triển dự án mới, bất chấp căng thẳng Mỹ-Trung trong ngành công nghệ.
Theo Rest of World (RoW), thị phần của Windows tại Trung Quốc đã lên đến 80%, chủ yếu sử dụng trong văn phòng và công nghiệp. Vì vậy, nỗ lực của chính quyền Bắc Kinh để loại bỏ hệ điều hành Microsoft khỏi cơ quan hành chính công ít khi có hiệu quả.
Trên toàn cầu, Windows chiếm khoảng 74% thị phần, trong khi macOS của Apple đạt khoảng 15%. Hệ điều hành Linux, mặc dù là nền tảng cho nhiều hệ điều hành nội địa của Trung Quốc, chỉ chiếm phần thị phần nhỏ còn lại.
Sức mạnh của Microsoft quá lớn đến nỗi hiếm có tập đoàn nào tại Trung Quốc muốn thách thức vị thế của họ trong lĩnh vực hệ điều hành. Với sự tập trung quá mức vào điện thoại và thương mại điện tử, các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc không có ý định chi phí để cạnh tranh với một ông lớn từ phương Tây.
Đơn giản hơn, nếu bạn sản xuất một sản phẩm cho máy tính tại Trung Quốc, bạn nên đảm bảo nó tương thích với hệ điều hành Windows.
Theo RoW, đây được coi là một thất bại nhỏ của Trung Quốc khi vẫn còn phụ thuộc vào công nghệ phương Tây suốt 50 năm qua.
Chưa đến 1%.
'Thị trường hệ điều hành của chúng tôi bị các tập đoàn Mỹ như Microsoft, Google và Apple thống trị. Để tránh việc phụ thuộc quá nhiều vào họ, việc phát triển một hệ điều hành nội địa là điều cần thiết', Xinhua News Agency cho biết.
Năm 2023, chính quyền Bắc Kinh đã ra mắt hệ điều hành mã nguồn mở mang tên OpenKylin nhằm khuyến khích sự phát triển của sản phẩm nội địa thay vì phụ thuộc vào Windows. Tuy nhiên, cho đến nay, hệ điều hành mã nguồn mở này chưa được nổi tiếng và chỉ phổ biến như Linux, trong khi hệ điều hành Windows vẫn là không thể thiếu trong xã hội Trung Quốc.
Ngay cả khi chính quyền cấm các cơ quan chính phủ sử dụng thiết bị có chip từ nước ngoài và hệ điều hành Windows, theo FT, một số cơ quan vẫn được phép sử dụng sản phẩm của Microsoft vì tính không thể thay thế của chúng.
'Thị phần của sản phẩm nội địa chỉ chiếm dưới 1% trên thị trường hệ điều hành cho máy tính và điện thoại tại Trung Quốc', báo cáo từ hãng chứng khoán Dongxing Securities nhấn mạnh.
Đây được đánh giá tương tự như lĩnh vực xe điện và pin năng lượng mặt trời tại Trung Quốc. Mặc dù Mỹ tăng thuế quan và áp đặt nhiều lệnh cấm đối với 2 sản phẩm này, song Washington thừa nhận rằng để so sánh với Trung Quốc, phải mất hàng thập kỷ và hàng nghìn tỷ USD.
Tình hình tương tự cũng đang xảy ra với hệ điều hành Windows của Microsoft tại Trung Quốc.
Chính quyền Bắc Kinh nhận thức rõ nguy hiểm tiềm ẩn của sản phẩm này, đặc biệt sau năm 2013 khi Edward Snowden, cựu nhân viên của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA), không bao giờ sử dụng thiết bị chạy hệ điều hành Windows sau khi tiết lộ thông tin mật.
Năm 2017, mối lo về nguy cơ tiết lộ thông tin của hệ điều hành Windows đã buộc chính quyền Bắc Kinh yêu cầu Microsoft phải hợp tác với một công ty doanh nghiệp nhà nước, từ đó tiết lộ công nghệ để thiết kế hệ điều hành 'Windows 10 CMIT' dành riêng cho chính phủ.
Tuy nhiên theo nhiều chuyên gia, các kỹ sư Trung Quốc gặp khó khăn trong việc kiểm tra toàn diện mã nguồn của Windows 10 CMIT do tính phức tạp của sản phẩm.
50 năm một ước mơ
Trên thực tế, không chỉ có Trung Quốc mà nhiều quốc gia từ Nga, Đức đến Hàn Quốc cũng đã cố gắng phát triển các hệ điều hành riêng của họ nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công như Windows.
Ở Trung Quốc, việc xây dựng hệ điều hành riêng đã bắt đầu từ cuối những năm 1970 theo hướng Unix. Dự án này đã trở thành một trong những nhiệm vụ quan trọng trong kế hoạch 5 năm vào năm 1992 của Trung Quốc.
Tuy nhiên, sau 30 năm, dự án này vẫn chưa đạt được thành công nổi bật nào.
Trung Quốc đã phát triển hơn 20 hệ điều hành trong nhiều năm qua, một số được sử dụng bởi quân đội và chính phủ, nhưng hầu hết không thành công trong thị trường tiêu dùng.
Nguyên nhân chính của vấn đề nằm ở việc Trung Quốc không có một hệ sinh thái phát triển hệ điều hành, khiến nhiều nhà phát triển từ chối phát triển sản phẩm cho hệ điều hành nội địa mới. Các doanh nghiệp không muốn chi thêm chi phí cho sản phẩm tương thích với một hệ điều hành ngoài Windows mà không phổ biến trên thị trường.
Kết quả là các sản phẩm mới không được thử nghiệm và sử dụng rộng rãi, không được cập nhật các lỗi ẩn và không được nhiều người tin dùng, tạo nên một vòng lặp khó khăn.
Thậm chí Tổng giám đốc LiuXinhuan của Tongxin Software Technology còn cho rằng Trung Quốc có thể mất đến 10 năm nữa mới có thể phát triển một hệ sinh thái hệ điều hành đủ lớn để cạnh tranh với Mỹ.
*Nguồn: FT, SCMP, RoW
