Buzz
Đúng là câu hỏi về việc liệu trí tuệ nhân tạo có thể hoàn toàn thay thế con người không, mặc dù có vẻ như là một điều xa vời, nhưng lại rất nghiêm túc. Nếu bạn đã đủ lớn tuổi như tôi, chắc chắn đã từng xem qua ít nhất một phần của loạt phim Terminator của đạo diễn James Cameron, đúng không? Những bộ phim đó đã đặt ra cho tôi một câu hỏi đơn giản: liệu có một ngày nào đó, một hệ thống trí tuệ nhân tạo như Skynet có thể xuất hiện trong thế giới thực hay không?
Không cần phải chờ đợi quá lâu, chỉ khoảng 30 năm sau đó, nỗi lo đó đã trở nên hiện hữu và đáng lo ngại hơn bao giờ hết. Khác với suy nghĩ của một đứa trẻ sợ Skynet sẽ phóng tên lửa hạt nhân hủy diệt cả thế giới và biến toàn bộ nhân loại thành người chơi trong Fallout. Lo lắng của tôi bây giờ là liệu khi nào tôi sẽ thất nghiệp vì các công cụ sản xuất nội dung dựa trên trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển mạnh mẽ.
Liệu tôi có quá lo lắng hay không? Chỉ cần nhìn vào các con số và sự kiện dưới đây là bạn sẽ hiểu.
Một hiện tượng kỳ lạ là khi cổ phiếu tăng, số lượng việc sa thải cũng tăng theo.
Đầu năm 2024, phố Wall trở nên sôi động như ngày Tết mặc dù họ không ăn Tết như chúng ta. Tại sao? Vì mọi cổ phiếu, đặc biệt là cổ phiếu trong lĩnh vực công nghệ, đều tăng vọt. Thống kê từ S&P 500 và Nasdaq Composite cho thấy mọi giao dịch đều ở mức cao kỷ lục. Cổ phiếu của Alphabet, Meta và Microsoft đều leo thang trong tuần qua.
Thậm chí, điều này còn giúp cha đẻ của Windows lần đầu tiên trong lịch sử đạt mốc vốn hóa 3000 tỷ USD. Trong khi các nhà đầu tư háo hức, hãng tin CNBC lại mang tin xấu khi công bố số lượng việc sa thải nhân sự đạt mức kỷ lục trong vài năm qua.
Theo số liệu từ Layoffs.fyi, CNBC đã tiết lộ rằng chỉ trong tháng đầu tiên của năm 2024, các công ty trong lĩnh vực công nghệ đã sa thải gần 25.000 nhân viên. Trong số những người bị sa thải, có nhiều nhân viên đến từ các ông lớn như Microsoft, Google, Amazon, Apple…
Nếu những công ty trên còn có vẻ xa xôi, thì sự kiện sa thải 11% nhân viên trên toàn cầu của Riot Games khiến tôi cảm thấy nỗi lo hiện hữu hơn bao giờ hết. Tổ chức phát triển tựa game Liên Minh Huyền Thoại thông báo sẽ chấm dứt hợp đồng với khoảng 530 nhân viên trên toàn thế giới và thu hẹp quy mô một số dự án.
Trong thông báo chính thức, các đồng sáng lập của Riot, Marc Merrill và Dylan Jadeja, Giám đốc Điều hành, cho biết công ty sẽ tập trung vào 'các dự án có giá trị cao' nhằm hướng tới 'tương lai bền vững hơn'. Điều này cũng tương đồng với nhận định của CNBC khi dự đoán tình trạng sa thải nhân sự tăng đột biến vào tháng 1 là do “công việc vẫn tiếp tục dù có cắt giảm nhân sự'.
Thời kỳ hoàng kim của ngành công nghệ đã trôi qua
Dù các doanh nghiệp khi cắt giảm nhân sự thường đưa ra những lí do như “tối ưu hóa tổ chức lao động” hoặc “tập trung nguồn lực vào các dự án quan trọng”, nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng điều này không phải là điều khó hiểu và đó cũng chỉ là quy luật cung cầu khi thời kỳ hoàng kim của ngành công nghệ đã qua.
Quay lại những năm 2014 ~ 2015, đó thực sự là “mùa vàng” của ngành công nghệ và nhân sự hoạt động trong lĩnh vực chuyển đổi số, blockchain, trí tuệ nhân tạo... Những ngày đó, mọi thứ gần như có thể biến thành vàng, miễn là nó liên quan đến công nghệ. Nếu ở phương Tây có Elon Musk với Tesla, Space X… thì ở phía Đông, có Mã Hóa Đằng (Tencent), Đinh Lôi (Netease) và tất nhiên là không thể không nhắc đến tỷ phú Mã Vân của Alibaba.
Đại dịch Covid-19 có thể là một cú sốc và một thảm họa y tế đối với toàn nhân loại, nhưng về mặt kinh doanh, nó lại góp phần thúc đẩy sự bùng nổ của các công ty công nghệ.
Khi đó, việc ra ngoài và giao tiếp trực tiếp với người khác trở nên khó khăn, và cách duy nhất để làm việc và giải trí hiệu quả là thông qua các công nghệ số. Các công ty phát triển tự nhiên sẽ tăng cường nhân sự để đáp ứng nhu cầu mở rộng hoạt động kinh doanh.
Hiện nay, các tập đoàn và công ty công nghệ đang rất cần nguồn nhân lực và sẵn sàng trả lương cao để thu hút nhân sự. Theo báo cáo của TopDev vào năm 2016, phần lớn lập trình viên tại Việt Nam có việc làm ổn định, với mức thu nhập dao động từ 10 đến 25 triệu đồng mỗi tháng.
Đáng kinh ngạc hơn, mức lương trung bình này chỉ là bình thường, bởi vì giám đốc công nghệ thông tin (CIO) có thể kiếm được lên đến 120 triệu đồng mỗi tháng. Người kỹ sư cầu nối (BrSE) cũng có thu nhập khá cao, từ 45 đến 100 triệu đồng mỗi tháng. Quả thật, câu 'người đắc đạo, gà chó cũng phi thăng' không sai chút nào.
Cùng lúc đó, trong khi giám đốc ở các công ty ngoại ngành có mức lương từ 25 đến 30 triệu được xem là cao, thì trong ngành công nghệ, đó chỉ là mức lương trung bình. Nhiều nhân sự trong ngành này có thái độ 'ảo tưởng sức mạnh', cảm thấy công ty trả lương thấp hơn mặt bằng chung thì nên tìm việc mới để có mức lương phù hợp hơn.
Mọi cuộc vui đều có ngày kết thúc
Khi xu hướng công nghệ, đặc biệt là cơn sốt blockchain đã qua đi và đại dịch Covid cũng dần được kiểm soát, các doanh nghiệp phải đối mặt với thực tế khắc nghiệt. Từ năm 2022, khi không còn có siêu lợi nhuận từ các sản phẩm số, ngành công nghệ đã phải đối mặt với làn sóng giảm lương, giảm phúc lợi và thậm chí là sa thải nhân sự để tái cấu trúc hoạt động kinh doanh.
Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đang đẩy nhanh tiến trình này, tương tự như cách đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ. Theo CNBC, nhu cầu về trí tuệ nhân tạo đang tăng cao, đến mức một số công ty công nghệ đã bắt đầu sa thải nhân sự trong một số bộ phận để tập trung vào phát triển sản phẩm trí tuệ nhân tạo.
Nhìn chung, các công ty công nghệ đang giảm lượng nhân viên trong những bộ phận không hiệu quả để tập trung vào trí tuệ nhân tạo. Điều này là xu hướng rõ ràng khi trí tuệ nhân tạo bắt đầu thực hiện những công việc có tính tự động hóa và không đòi hỏi nhiều sự sáng tạo. Hoặc chính xác hơn, những công việc đòi hỏi chất xám thực sự.
Bạn đã quá mệt mỏi với việc phải lặp lại việc viết các đoạn văn bản? Không có vấn đề gì khi ChatGPT phiên bản 4.0 có thể thực hiện công việc đó tốt hơn mỗi ngày, mỗi giờ mà không phải lo lắng về sự nhàm chán. Bạn cảm thấy các mẫu thiết kế quá đơn điệu và ước ao có một công cụ để vẽ phác thảo và biến chúng thành nguồn tham khảo cho sản phẩm chính thức?
Ngày trước, MidJourney và Stable Diffusion thống trị lĩnh vực này, nhưng bây giờ có hàng trăm công cụ khác nhau như DALL-E từ những người phát triển của ChatGPT hoặc các công cụ nổi tiếng khác như Shutterstock, Bing Image Creator (giờ đây là Windows Copilot), NightCafe, Lexica và nhiều công cụ khác nữa.
Nếu viết và vẽ đã được tự động hóa bởi trí tuệ nhân tạo, thì công việc khác cũng không nằm ngoài tầm tay. Ngày xưa, bạn phải gặp nhiều khó khăn khi tạo thuyết trình bằng Powerpoint và phải nhớ nhiều mẹo hay các mẫu trình bày đẹp, nhưng bây giờ mọi thứ đã được Canva làm hộ hết. Chỉ cần chọn mẫu thiết kế ưa thích và thả nội dung vào là xong. Thậm chí, nếu lười biếng hơn, có thể nhờ Canva kết hợp với ChatGPT để làm hộ.
Chúng ta có thể dựa vào trí tuệ nhân tạo để làm việc một cách lười biếng, và sếp của chúng ta cũng có thể suy nghĩ như vậy. Tại sao lại phải trả lương cho nhiều nhân sự để làm một công việc mà trí tuệ nhân tạo có thể thực hiện? Cách tốt nhất để vận hành công ty trong thời kỳ khó khăn này là đăng ký gói premium của các công cụ trí tuệ nhân tạo, sau đó thuê một vài nhân sự có kinh nghiệm sử dụng chúng. Kết quả, con thuyền của chúng ta sẽ trôi theo dòng nước thất nghiệp với những con sóng dữ dội mang tên trí tuệ nhân tạo.
Ngành game liệu đã đến lúc phải lo sợ hay vẫn đang tính toán?
Ở lĩnh vực game, tình hình có một chút khác biệt khi trend game luôn sôi động và không hề có dấu hiệu giảm nhiệt. Thậm chí, các nghệ sĩ nổi tiếng và các ngôi sao mạng không ngần ngại khoe sở thích chơi game của họ trước công chúng.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là ta có thể chủ quan. Game là một tổ hợp gồm kịch bản, hình ảnh, âm thanh và mã code được lập trình để tạo ra một trải nghiệm cho người chơi. Giống như việc có ChatGPT cho văn bản, Stable Diffusion cho hình ảnh, NaturalSpeech cho âm thanh và Adobe Premiere Pro cho video, các công cụ trí tuệ nhân tạo cũng có thể được sử dụng để tạo ra các đoạn mã code cho game.
Có thể câu chuyện không được ồn ào như các lĩnh vực khác, nhưng vẫn có nhiều ví dụ điển hình khi các nhà phát triển sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra trò chơi. Ở mức độ nhẹ nhàng, chủ tịch Takashi Kiryu của Square Enix đã tiết lộ rằng họ đang kế hoạch áp dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ tiên tiến khác để tạo ra nội dung mới vào năm 2024.
Công ty miHoYo, cha đẻ của Genshin Impact, đã bắt đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát triển một số tính năng trong game Honkai Star Rail. Mặc dù họ đã nhấn mạnh rằng trí tuệ nhân tạo chỉ là một công cụ hỗ trợ trong quá trình phát triển game và không thể thay thế con người ở mọi khía cạnh.
Nhiều công ty game ít nổi tiếng khác cũng bị cáo buộc sử dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu chi phí sản xuất bằng cách loại bỏ sự tham gia của con người. Điều này đặt ra nỗi lo về tương lai khi trí tuệ nhân tạo có thể thay thế vai trò của con người trong ngành game.
Khi John Connor phải chiến đấu với Skynet để bảo vệ nhân loại, chúng ta cũng đối mặt với thách thức tương tự. Làm thế nào để học và thích nghi với trí tuệ nhân tạo là một phần quan trọng của công việc hiện nay. Nếu không tiếp tục cập nhật và điều chỉnh kỹ năng, chúng ta có thể bị lạc hậu.
Dường như việc học hỏi và thích nghi với công nghệ mới có vẻ đơn giản, nhưng thực tế có thể không dễ dàng như vậy. Đòi hỏi chúng ta phải sẵn lòng từ bỏ quan điểm cũ và cập nhật kiến thức để phù hợp với thời đại mới.
Tôi tin rằng chúng ta có thể làm được, bạn tin không?
