Cốp Pha Là Gì? Hướng Dẫn Tháo Dỡ Cốp Pha Đúng Cách Trong Xây Dựng

Trong lĩnh vực xây dựng, cốp pha là một thuật ngữ rất phổ biến. Vậy cốp pha là gì? Cốp pha có những công dụng như thế nào? Hãy cùng Mytour khám phá ngay nhé!

Cốp pha là gì?

Cốp pha là gì? Cốp pha hay formwork là vật liệu được làm từ nhiều loại như gỗ, sắt, nhôm... để tạo thành khuôn đúc. Trước đây, cốp pha gỗ và tre rất được ưa chuộng, nhưng ngày nay, cốp pha thép, nhôm hay composite lại được sử dụng phổ biến hơn nhờ vào độ bền cao và tính tiện dụng. 

Cốp pha đóng vai trò rất quan trọng trong việc gia cố hệ bê tông cốt thép của công trình, là một thiết bị không thể thiếu trong xây dựng. 

Cấu tạo và chức năng của cốp pha như thế nào?

Để các bạn có cái nhìn rõ hơn về khái niệm cốp pha, Mytour sẽ giới thiệu đến các bạn cấu trúc và vai trò của cốp pha trong xây dựng.

Cốp pha bao gồm ba phần chính: ván mặt, sườn cứng và các phụ kiện. Ván mặt là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với bê tông, giúp tạo hình khối bê tông khi cứng lại. Sườn cứng có nhiệm vụ chịu lực cho toàn bộ khối bê tông, kết nối với ván mặt. Các phụ kiện có vai trò giữ cố định bê tông trong khuôn khi đổ vào.  

Cốp pha là một phần quan trọng trong ngành xây dựng, giúp tạo ra các sản phẩm bê tông như cột, tường, và cột đỡ. Ngoài ra, cốp pha còn giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm độ chắc chắn của bê tông trong quá trình thi công và cứng kết. Vì thế, chất lượng của cốp pha càng cao thì sản phẩm bê tông sau này sẽ càng đạt chất lượng tốt hơn. 

Yêu cầu kỹ thuật về chất lượng của cốp pha là gì?

Cốp pha được đánh giá là đạt chất lượng tốt khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật sau:

• Độ kín: Cốp pha cần phải chú trọng đến yếu tố này để đảm bảo bê tông không bị rò rỉ hay tràn ra ngoài khi đổ vào khuôn. 
• Vị trí lắp đặt, hình dáng, và kích thước: Mỗi công trình sẽ có yêu cầu khác nhau, vì vậy kích thước và hình dạng của cốp pha cần được tính toán chính xác.
• Khi bê tông đang ninh kết, cốp pha phải đảm bảo được độ ổn định và khả năng duy trì hình dạng của sản phẩm.

Các loại cốp pha phổ biến hiện nay

Sau khi hiểu về cốp pha, bạn có biết trên thị trường hiện nay có những loại cốp pha nào? Đặc điểm của chúng như thế nào và ứng dụng của chúng trên công trường ra sao? Cùng khám phá nhé!

Cốp pha gỗ

Cốp pha gỗ đã xuất hiện từ lâu và vẫn được sử dụng rộng rãi trong các công trình nhỏ. Các tấm ván gỗ được ghép lại với nhau để tạo thành khuôn theo kích thước và hình dạng yêu cầu. Tuy nhiên, cốp pha gỗ thường không đem lại bề mặt bê tông đẹp mắt về mặt thẩm mỹ sau khi tháo dỡ. 

Cốp pha phủ phim

Cốp pha phủ phim được sản xuất từ bột gỗ kết hợp với keo chuyên dụng, sau đó ghép thành các tấm ván mỏng và phủ lên bề mặt một lớp phim. Loại cốp pha này có thể tái sử dụng nhiều lần, vì thế giá thành của nó cao hơn so với cốp pha gỗ thông thường.

Cốp pha nhựa

Cốp pha nhựa được chế tạo từ vật liệu composite, thường được ứng dụng linh hoạt trong nhiều loại công trình khác nhau. Mặc dù có giá thành khá cao, nhưng cốp pha nhựa có thể sử dụng lâu dài, có trọng lượng nhẹ và độ bền rất cao. 

Cốp pha nhôm

Cốp pha nhôm là một loại khuôn xây dựng rất phổ biến nhờ vào những ưu điểm như nhẹ, bền, dễ dàng lắp đặt và mang lại bề mặt bê tông có tính thẩm mỹ cao. Chính vì thế, loại cốp pha này thường được sử dụng trong các dự án xây dựng có quy mô lớn. 

Cốp pha sàn

Cốp pha sàn là loại cốp pha được làm từ tôn, có tác dụng hỗ trợ thi công sàn và có độ dày từ 0.9 mm đến 1.1 mm. 

Cốp pha cột vuông

Cốp pha hộp vuông được sử dụng để đúc các cột bê tông có hình dáng vuông hoặc chữ nhật. Loại cốp pha này giúp định hình kích thước và hình dạng của cột bê tông, với ưu điểm là có thể tái sử dụng nhiều lần, chi phí hợp lý và dễ dàng tháo lắp. 

Cốp pha cột tròn

Ngoài cốp pha hộp vuông, còn có cốp pha hộp tròn. Công dụng của loại cốp pha này là dùng để tạo hình cho các cột bê tông tròn, như các trụ cầu đường. 

Phân loại cốp pha

Cốp pha là gì ngoài những loại đã đề cập? Dựa vào kết cấu và công nghệ thi công, cốp pha được chia thành các nhóm khác nhau như sau:

Theo kết cấu

Cốp pha được phân loại theo kết cấu như thế nào? Có các loại như: Cốp pha đáy nằm, dùng để tạo hình và chịu lực cho bê tông. Cốp pha đáy nằm bao gồm các kiểu như sau:

• Khuôn vòm có vỏ bê tông cốt thép;
• Cốp pha dầm bê tông cốt thép.

Bên cạnh đó, còn có loại cốp pha thành đứng, chuyên dùng để chịu lực và tạo hình cho bê tông. So với cốp pha đáy nằm, cốp pha thành đứng chủ yếu đảm nhiệm công dụng chịu lực cho bê tông.

Theo công nghệ thi công

Loại khuôn đúc định hình

Khuôn đúc định hình gồm các loại sau đây:

• Luân lưu: Cốp pha có thể tái sử dụng nhiều lần.
• Di động: Loại cốp pha này tương tự như cốp pha luân lưu nhưng chỉ được tháo lắp một lần duy nhất. Cốp pha di động có thể là cốp pha di động đứng hoặc ngang.

Loại cốp pha chuyên biệt

• Cốp pha gỗ xẻ truyền thống: Loại cốp pha này có độ bền kém, dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường bên ngoài.
• Cốp pha hệ kết cấu thép cốt cứng: Được sử dụng để tạo hình bê tông, loại cốp pha này sau khi đổ bê tông sẽ trở thành một phần của kết cấu bê tông.
• Cốp pha bê tông đúc sẵn: Gồm các phần như cột, dầm đúc sẵn và sàn bán phần, sau đó sẽ được đổ bê tông tại công trường để hoàn thiện cấu trúc.

Loại cốp pha linh hoạt (fabric formwork)

Cốp pha linh hoạt, hay còn gọi là fabric formwork, là một loại cốp pha sử dụng các tấm vải bạt hoặc màng cao su với trọng lượng nhẹ nhưng lại có độ bền và cường độ cao để tạo ra khuôn ván.

Quy trình đóng cốp pha trong công trình

Quy trình đóng cốp pha trong công trình được thực hiện qua các bước chi tiết như sau:

• Bước 1: Tiến hành khảo sát hiện trường, ước tính các công cụ cần thiết và tính toán diện tích công trình.
• Bước 2: Tính toán trọng lượng cốp pha và tiến hành lắp đặt hệ thống đỡ cốp pha. Dựa vào đó, kỹ sư sẽ tính được số lượng giàn giáo và xà gồ cần sử dụng.
• Bước 3: Tiến hành lắp đặt các tấm cốp pha dưới sự giám sát của chuyên gia.
• Bước 4: Hoàn thành lắp đặt, kiểm tra và nghiệm thu hệ thống chống đỡ và cốp pha.
• Bước 5: Thực hiện thi công phần cốt thép trước khi đổ bê tông.
• Bước 6: Đổ bê tông vào khuôn cốp pha đã lắp đặt.

Quy trình tháo dỡ cốp pha chuẩn kỹ thuật

Quy trình tháo dỡ cốp pha phải được thực hiện đúng thời điểm và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Cần tránh tác động mạnh có thể làm hỏng kết cấu bê tông. Quy trình tháo dỡ gồm các bước tháo lần lượt từng cột chống và cốp pha, đảm bảo giữ lại các cột chống an toàn, với khoảng cách giữa các cột là 3m. Đặc biệt, không tháo các cột chống hoặc đà giáo dưới lớp bê tông đã đổ.

Khi nào là thời điểm thích hợp để tháo dỡ cốp pha?

Vậy khi nào là thời gian lý tưởng để tháo dỡ cốp pha? Cần phải chờ bao lâu để việc tháo dỡ diễn ra? Khi bê tông đạt đủ cường độ, tức là khi bê tông có thể chịu được sức nặng của chính nó và các tải trọng khác, lúc đó cốp pha có thể tháo ra. Ví dụ, khi bê tông đạt cường độ trên 50^daN/cm², việc tháo cốp pha là có thể thực hiện.

Thời gian tháo dỡ cốp pha cũng tùy thuộc vào thiết kế công trình và các yếu tố đặc biệt như bê tông có kết cấu đặc biệt: công xôn, sê nô, ô văng. Cụ thể:

• Với dầm và vòm có khẩu độ nhỏ hơn 2m: bê tông đạt 50% cường độ (khoảng 7 ngày) có thể tháo dỡ cốp pha.
• Với dầm và vòm có khẩu độ từ 2m đến 8m: bê tông đạt 70% cường độ (khoảng 10 ngày).
• Với dầm và vòm có khẩu độ lớn hơn 8m: bê tông đạt 90% cường độ.

Cách bảo quản và bảo trì cốp pha đúng cách

• Giữa các lần đổ bê tông, cần tháo rời và làm sạch ván cốp pha để duy trì độ bền và khả năng tái sử dụng của nó.
• Vệ sinh sạch sẽ và sử dụng chất chống dính bê tông để bảo vệ ván cốp pha sau khi sử dụng. Các mảng bê tông còn dính lại sẽ ảnh hưởng đến thẩm mỹ và gây hư hại bề mặt trong những lần sử dụng tiếp theo.
• Sơn phủ ba lớp chống thấm vào những vị trí bị trầy xước để bảo vệ bề mặt ván cốp pha.
• Cất giữ cốp pha ở những nơi tránh xa máy móc nặng, các dụng cụ sắc nhọn hay phương tiện công trường để giảm thiểu nguy cơ hư hại.
• Bảo quản cốp pha dưới mái che hoặc bọc bằng vải tarpaulin chống nước để tránh ảnh hưởng từ môi trường và các yếu tố bên ngoài cho đến khi sử dụng lại.

Chúng tôi hy vọng bài viết này đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về cốp pha là gì và các ứng dụng của nó trong công trình. Đừng quên cập nhật Mytour.vn thường xuyên để theo dõi những bài viết mới nhất về nhà đất cũng như những mẹo vặt hữu ích trong cuộc sống nhé!