Buzz
CPI là một thuật ngữ phổ biến trong các bản tin kinh tế và thời sự, cho thấy sự quan trọng của nó đối với nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Hãy cùng tìm hiểu về chỉ số này cùng Mytour.
Chỉ số CPI là gì?
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI - Consumer Price Index) là chỉ số phản ánh sự thay đổi của giá cả hàng tiêu dùng qua thời gian, dựa trên một giỏ hàng hóa đại diện.
Chỉ số này là phổ biến nhất để đo lường mức độ lạm phát trong một quốc gia hoặc khu vực.
Cách tính CPI
Trước khi tính CPI, cần xác định giỏ hàng hóa đại diện và giá của từng mặt hàng trong giỏ đó. Đây là các mặt hàng và dịch vụ mà người tiêu dùng điển hình thường mua, ví dụ như thực phẩm, quần áo, phương tiện đi lại, giáo dục, y tế.
Ý nghĩa của chỉ số CPI trong kinh tế
CPI là chỉ số quan trọng nhất để đo lường lạm phát, cung cấp cái nhìn tổng quan về thay đổi giá cả cho Chính phủ, doanh nghiệp và người dân.
CPI giúp Chính phủ điều chỉnh chính sách tiền tệ, tài khóa để tránh rủi ro kinh tế.
CPI phản ánh sức mua của đồng tiền; nếu giá cả tăng, sức mua giảm, người dân có thể tích trữ ngoại tệ hoặc vàng.
CPI còn là công cụ giảm phát cho các chỉ số kinh tế khác và giúp Chính phủ điều chỉnh các chế độ an sinh xã hội.
Mối quan hệ giữa CPI và lạm phát
CPI và Lạm phát là hai chỉ số thường xuất hiện cùng nhau trong các báo cáo phân tích kinh tế vĩ mô. CPI là công cụ phổ biến nhất để đo lường lạm phát. Công thức sau đây thể hiện mối quan hệ giữa CPI và Lạm phát:
Công thức bao gồm:
^t: tỷ lệ lạm phát cần được tính
CPI^t: chỉ số giá tiêu dùng tại thời điểm t
CPI^(t-1): chỉ số giá tiêu dùng của năm trước đó
Ví dụ: Giả sử CPI của Việt Nam trong năm 2022 là 145 và CPI năm 2021 là 133. Khi đó, tỷ lệ lạm phát tại Việt Nam sẽ được tính như sau:
(145 - 133)/133 x 100% = 9.02%
Từ công thức trên, có thể thấy rằng tỷ lệ lạm phát phụ thuộc vào chỉ số giá tiêu dùng qua các năm. Nếu giá trị của giỏ hàng hóa năm sau lớn hơn nhiều so với năm trước, tỷ lệ lạm phát sẽ càng cao. Giá cả tăng, dẫn đến chỉ số giá tiêu dùng tăng và lạm phát cũng tăng theo.
Ngoài CPI, lạm phát còn có thể được đo lường bằng nhiều chỉ số khác như chỉ số giá sản xuất PPI, chỉ số giá cơ bản,...
Xem xét tốc độ tăng CPI từ tháng 6/2021 đến tháng 6/2022, có thể thấy rằng từ tháng 2/2022, CPI của Việt Nam đã tăng nhanh, từ khoảng 1.5% lên hơn 3% chỉ trong 4 tháng. Điều này cho thấy lạm phát ở Việt Nam bắt đầu tăng, giá cả của các mặt hàng trong giỏ CPI có xu hướng tăng lên.
Nguồn dữ liệu: Tổng cục Thống kê
